İYİ PARTİ GRUBU ADINA FAHRETTİN YOKUŞ (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ PARTİ Grubu adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Pestisit, bir diğer deyimle canlıkıran, kısaca, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan kimyasal karışımlara denilmektedir. Bu kimyasal karışımlar, tarım alanlarında daha fazla ürün almak ve bununla birlikte böceklere, yabancı otlara, kemiricilere ve mantarlara karşı kullanılmaktadır.

Pestisitler, orantısız kullanım sonucunda kalıntılar meydana getirmektedir. Ülkemizde pestisitlerin kalıntı sorunu; alıcı, üretici ve tüketicilerin eğitim noksanlığından kaynaklanmaktadır. Kalıntı sorununa çözüm getirebilmek için sorunun kaynaklarının bilinmesi gerekmektedir. Biyoçeşitliliği, su temizliğini ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen pestisitler, kendi içinde de kimyasal yapılarındaki benzerlikleri nedeniyle 64 aktif maddeye ayrılmaktadır.

Pestisitler; imalat, depolama, pazarlama ve kullanılma sırasında hava, su ve toprağa karışarak hedef olmayan canlıları da olumsuz yönde etkilemektedir. Bu duruma bir de bilinçsiz ve dikkatsiz kullanımı da eklersek suda, toprakta, bitkisel ve hayvansal besinlerde de artan oranlarda birikmektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı, 19 Aralık 2018 tarihinde pestisitlerin bazılarının kullanımına kısıtlama getirmiştir. Özellikle 2 aktif madde içeren pestisitlerin kullanılmaması yönünde verilen karara ilişkin, Bakanlık bu 2 aktif maddede de olan pestisitlerin 2020 Aralık ayına kadar uzatarak tohum ve fidecilikte yeniden kullanılması yönünde duyuru yapmıştır.

Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını neticesinde halkın sağlığı, sağlıklı gıdaya erişim, hayati derecede önem arz eder duruma gelmiştir. Bu nedenle, maalesef hâlen biz kimyasal maddelerle zehirlenmeye devam ediyoruz.

Pestisitlerin sağlığa etkileri kısaca şöyle sayılıyor: Akut ve kronik hastalıklara sebebiyet vermektedir. Türkiye nüfusunun yarıya yakını yani 38 milyon kişi, kronik hastalıklardan yakınmaktadır. Pestisitler gibi bizim kontrolümüz dışında vücudumuza giren zehirler, kronik hastalıkların oluşmasına sebep olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, pestisit çeşitlerinin aktif maddelerine göre bir sınıflama yapmıştır. Bu sınıflamaya göre pestisitler, kanser riskini artıran pestisitler, üreme sağlığını bozan pestisitler, son derece tehlikeli olan pestisitler, çok tehlikeli pestisitler içinde yüksek biyolojik birikime neden olan pestisitler ve uzun süre zehir etkisi gösterebilen pestisitler olarak gruplandırılmaktadır.

Değerli milletvekilleri, halkımızın pestisitlerden zarar görmemesi için Ege Üniversitesinden Profesör Doktor Ali Osman Karababa ve Profesör Doktor Tayfun Özkaya şunları söylüyor:

1) Toptancı hallerine kalıntı analiz laboratuvarlarının kurularak maksimum kalıntı limitlerinin üzerinde kalıntı tespit edilen ürünlerin satışının engellenmesi ve yasal mevzuatta belirtilen cezai hükümlerin uygulanması, belediyelere de ceza yetkisi verilmesi gerekmektedir.

2) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, pestisitlerin kullanılmadığı tarımsal tekniklerin kullanılmasına destek vermelidir.

3) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına ait laboratuvarlar ile özel yetki almış laboratuvarların aynı sayıda etken maddeyi kontrol etmesi ve elde edilen sonuçların kamuya açıklanması sağlanmalıdır.

4) Kamu adına yapılan kalıntı analizlerinde görev alan özel laboratuvarların kalıntı analizi işini doğru ve güvenilir bir şekilde yapıp yapmadıkları dikkatle denetlenmelidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FAHRETTİN YOKUŞ (Devamla) - Bir dakika alabilir miyim?

BAŞKAN - Buyursunlar efendim.

FAHRETTİN YOKUŞ (Devamla) - 5) Bakanlığın yürüttüğü kalıntı analizi çalışmalarında, bir üründe tespit edilen pestisit sayısının kaç tane olduğu da dikkate alınarak sonuçlar değerlendirmelere tabi tutulmalıdır.

Yine, Birleşmiş Milletler Tehlikeli Maddelerin İmhası Özel Raportörü Sayın Başkut Tunçak şunları söylüyor: "Bugünde ve bu çağda şirketlerin yüksek düzeyde zararlı pestisitler olarak sınıflandırılmış olan pestisitlerin sürekli kullanımı, hem sürdürülebilir değildir hem de dünya çapında insan hakkı ihlallerine yol açar."

Değerli milletvekilleri, bu bağlamda ülkemizde uzun yıllardır kullanılan pestisitlerin yol açtığı halk sağlığı ve çevre sağlığı zararlarının araştırılması, gıdalarda ve sularda bıraktıkları kalıntı düzeylerini tespit etmek için ne gibi çalışmalar yapıldığının tespit edilmesi, insan ve çevre sağlığını korumak için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla önergemize destek bekliyor, hepinize saygılar sunuyorum. (İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)