ADİL ÇELİK (Balıkesir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu Teklifi hakkında şahsım adına ve lehte konuşmak üzere söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle, Gazi Meclisimizin çok değerli üyelerini ve ekran başında bizi izleyen aziz milletimizi en kalbî duygularımla selamlıyorum.

Çarşı ve mahalle bekçilerimizle -2018 yılı Eylül ayından itibaren veriyorum bu verileri- bugüne kadar geçen sürede 127.911 şahıs hakkında adli işlem yapılmış, 3.643 hırsızlık olayına müdahale edilmiş ve hırsızlık olaylarında yüzde 25 düşüş sağlanmış, 1.032 kayıp çocuk bulunmuş, 3.154 kayıp şahıs bulunmuş, 56.168 aranan şahıs hakkında işlem yapılmış, 237 kilogram esrar, eroin, kokain benzeri uyuşturucu ve 28.679 adet uyuşturucu hap ele geçirilmiş, ayrıca uzun namlulu silah, 2 bin adet tabanca, av tüfeği, el yapımı patlayıcı vesaire, muhtelif yasaya aykırı silah parçaları ele geçirilmiştir.

Ayrıca belirtmek istiyorum ki: İçinden geçtiğimiz zorlu salgın sürecinde, 22 Mart 2020 tarihinden itibaren Vefa Sosyal Destek Gruplarında 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlığı bulunan, ikametlerinden ayrılmalarına kısıtlama getirilen vatandaşlarımızın tüm temel ihtiyaçlarının karşılanması için diğer kurumlarla birlikte Emniyet Genel Müdürlüğünce de personel görevlendirmesi yapılmıştır. Vefa Sosyal Destek Gruplarında 11.020 polis, 6.343 çarşı ve mahalle bekçisi görevlendirilmiştir.

Bu kadar değerli verilere konu olan çarşı ve mahalle bekçiliği sistemi Hükûmetimiz döneminde 2016 yılı itibarıyla yeniden işlevsel hâle getirilmiş bulunmaktadır. Bekçiler geceleyin yaya devriye görevi ifa ederek suçu önlemekte, şüphelilerin yakalanmasında ve sorumluluk alanına giren bölgelerde asayişin sağlanmasında etkin bir şekilde görev almaktadır. Ancak mevcut kanun görev, yetki ve sorumluluk bakımından günümüzün ihtiyaçlarını karşılamaktan uzaktır. Bu kapsamda çarşı ve mahalle bekçilerinin Emniyet ve Jandarma teşkilatlarında istihdam edilerek söz konusu teşkilatların kadroları içerisinde teşkilatın mevzuatına tabi olarak görev yapmaları, çarşı ve mahalle bekçilerinin uygulamada karşılaştıkları tereddütlerin giderilmesi, sınıflandırmanın yapılması, çalışma saatlerinin diğer devlet memurlarıyla uyumlu hâle getirilmesi -devlet memuru statüsü kazandıklarından- işe alınmalarına ilişkin şartların 657 sayılı Kanun'la uyumlu hâle getirilmesi hedeflenmektedir. Genel olarak kanun teklifimizle, çarşı ve mahalle bekçilerinin adli, önleyici, koruyucu görev ve yetkileri ile görevli oldukları mülki sınırlar içerisinde halkımızın huzuru ve güvenliğini sağlamaya yönelik görev ve yetki çerçevesi belirlenmektedir. Bu kapsamda, çarşı ve mahalle bekçilerinin, genel kolluk kuvvetlerimiz olan Emniyet ve Jandarma teşkilatları bünyesinde yardımcı olmak üzere istihdam edilen silahlı bir kolluk olarak düzenlenmesi ve sınav, atama ve çalışma şartlarının, hukuki statülerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır.

Önceki hatiplerin "Yepyeni silahlı bir kolluk kuvveti oluşturuluyor." şeklinde ifadeleri olmuştur. Kökleri Osmanlı'ya dayanan çarşı ve mahalle bekçilerimiz, aynı zamanda cumhuriyet tarihimiz boyunca da varlıklarını sürdürmüştür. Zaten, mevcut kanunun 2'nci maddesine göre de silahlı bir kuruluştur, bu yeni bir durum değildir. Kaldı ki geçmiş yıllarda polise verilen yetkilerden rahatsız olan ve diline dolayan zihniyet, görüyoruz ki aynı şekilde devam ediyor. 657'ye göre devlet memuru olan çarşı ve mahalle bekçilerimize lüzumu hâlinde görevleriyle mütenasip yetkinin verilmesi elbette gereklidir. Sokak aralarında sadece gözetleme yapsın, devriye gezsin diye bekçi alınmaz. Olayların gelişimine göre kullanılması icap edecek basit yetkilerin de esirgenmemesi gerektiği kanaatindeyim. Asayiş olayları olurken bekçileri seyirci olmaktan çıkarmak gerektiği açıktır. Buradaki en önemli husus, bireysel özgürlükler ve kamu güvenliği arasındaki doğru dengeyi kurmaktır. Yoksa taşları bağlayıp köpekleri salmak herhâlde murat edilmemektedir.

Bir hatibin, çobanın almış olduğu eğitim süresi...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ADİL ÇELİK (Devamla) - Sayın Başkanım, bir dakika herhâlde, değil mi?

BAŞKAN - Buyurun.

ADİL ÇELİK (Devamla) - Burada çok değişik eleştiriler geldi eğitim süresine ilişkin. Biliyorsunuz, kanunda zaten adaylık süresi var, iki ay ile bir yıl arasında değişiyor ve bu, Bakanlık uhdesinde olan bir konu. Eğitimin süresi ileriye doğru düzeltilecektir. Mevcut, göreve başlatılan 7 bin civarındaki bekçiye de üç ay eğitim verilecektir. Burada süre yeterli olmadığı için eğitim seviyesini belirtemiyorum; 28 bin bekçimizin 5.484'ü üniversite, 4.844'ü yüksekokul mezunu. Ve yine olaylarla ilgili bir tarama yaptığımız zaman 2016 yılından bugüne dört buçuk yıllık sürede idari anlamda da yargı anlamında da çok az sayıda... Gönül ister elbette hiç olmamasını ancak bu olayların da bahsedildiği gibi kriminal düzeyde olmadığını münferit olduğunu görmekteyiz. Ben...

MAHMUT TANAL (İstanbul) - Kaç kişi orta okul mezunu.

ADİL ÇELİK (Devamla) - Mahmut Bey, var burada veriler paylaşırım. Burada keyfîliğe asla müsamaha gösterilmediğini ve gösterilmeyeceğini de belirtiyorum. Bunun da bilinmesini istiyorum. Maksadımız vatandaşın huzurunu ve güvenliğini daha da etkin bir şekilde sağlamaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun efendim.

ADİL ÇELİK (Devamla) - İnşallah, görüşülen bu teklif bu amaca hizmet edecektir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşülen kanunun başta çarşı ve mahalle bekçilerimiz olmak üzere devletimize ve milletimize hayırlı olmasını diliyor, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)