-İBRAHİM HALİL FIRAT (Adıyaman) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin tümü üzerinde şahsım adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce heyetinizi, Genel Kurulu ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; konuşmama başlamadan önce İstiklal Marşı'mızın kabulünün 97'nci yıl dönümünü kutluyor, İstiklal Marşı'mız ve Çanakkale Destanı'mızı yazan, içinde yaşadığı devrin hakikatlerini idrak etmiş millî şairimiz Mehmet Akif Ersoy'u rahmetle anıyorum. Bu ülkeye hizmet etmiş olan aziz şehitlerimize rahmet niyaz ediyor, kahraman gazilerimizi de şükran ve minnetle anıyorum. Rabbim bu millete tekrar istiklal marşları yazdırmasın inşallah.

Ayrıca, biliyorsunuz, 12 Mart 1971 muhtırasının yıl dönümü. 15 Temmuz darbe girişimiyle Allah'ın izniyle bundan sonra darbe devri -darbe dönemi- Türkiye'de kapanmıştır.

Diğer bir husus, biliyorsunuz, bizim güney sınırımızı, özellikle insanlarımızın, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini teminat altına almak adına, Zeytin Dalı Operasyonu'yla bütün terör örgütlerine karşı -FETÖ'sü olsun, DEAŞ'ı olsun, PKK'sı, PYD'si, YPG'si- milletimizin güvenliğini teminat altına alacak olan bu Zeytin Dalı Harekâtı'nda mücadele eden kahraman Mehmetçik'lerimize başarılar diliyorum. Allah yâr ve yardımcıları olsun inşallah.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; özgürlükçü ve çoğulcu demokratik rejimler, özgür, eşit, serbest ve dürüst şekilde yapılan seçimlere dayanmaktadır. Seçimler, demokratik düzenin başlıca meşruiyet kaynağı ve yönetimlerin halk tarafından benimsendiğinin göstergesidir. Demokratik yönetimin temeli olan serbest seçim hakkı, her türlü etkiden uzak, hür iradeyle kullanılan oylarla bir anlam ve değer taşır.

Anayasa'nın 67'nci maddesinde yer alan seçimlerin serbestliği ve gizli oy ilkeleri, seçimlerin güvenli, huzurlu bir ortamda gerçekleştirilmesi ve seçmenin hiçbir etki ve baskıya maruz kalmadan hür iradesini sandığa yansıtabilmesidir. Bu konuda gösterilecek özen, demokratik rejimin geliştirilmesi için büyük önem taşımaktadır.

Seçimlerin dürüstlük kurallarına uygun bir biçimde yapılmasını sağlamak devletin en önemli görevleri arasındadır. Bu görevin bir gereği olarak seçimin güvenli ve tarafsız olmasını sağlayacak ilave tedbirlerin alınmasına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu kapsamda, teklifimizle birlikte, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'da ve diğer seçim kanunlarında bazı değişikliklerin yapılması öngörülmektedir.

Teklifimizle, seçim güvenliğinin sağlanmasında güçlük yaşanabilecek yerlerde, seçimlerin serbestliği ve gizli oy ilkeleri gereğince seçmenlerin hiçbir etki ve baskı altında kalmadan seçme haklarını kullanabilmeleri amacıyla, sandıkların seçim güvenliğinin tam olarak sağlanabileceği en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin ve muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere seçim bölgelerinin birleştirilmesine, birleştirilen seçim bölgeleri veya sandık bölgelerinde seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesine Yüksek Seçim Kurulunca karar verilecektir.

6771 sayılı Kanun'la Anayasa'nın 76'ncı maddesinde yapılan değişiklikle milletvekili seçilme yaşı 25'ten 18'e indirilmiştir. Anayasal bir zorunluluk bulunmamakla birlikte, teklifle mahallî idare organlarına seçilme yaşı da 18'e indirilmektedir. Bununla birlikte, muhtarların, il genel meclisi üyelerinin, belediye meclisi üyelerinin ve belediye başkanlarının yaşının da 18'e indirilmesi sağlanmış olacaktır. Böylece genç nüfusun yerel yönetimlerde karar alma organları ile idaresinde daha fazla temsil edilmesinin önü açılmaktadır.

Sandık kurulu başkanının iyi ün yapmış kişiler arasından belirlenmesi ve sandık kurulunun siyasi partiler tarafından bildirilenler dışındaki üyesinin ihtiyar meclisi ve ihtiyar heyeti üyeleri arasından belirlenmesi yerine, bu kişilerin ilçede ikamet eden tüm kamu görevlileri arasından belirlenmesine yönelik değişiklik yapılmaktadır. Buna göre, ilçe seçim kurulu başkanı, mülki amirler tarafından yerleşim yeri esasına göre bildirilen kamu görevlileri arasından önce ad seçmek suretiyle ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanının 2 katı sayıda kamu görevlisini tespit edecek, sonra bu kamu görevlileri arasından mâni hâli bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirleyecektir. Asıl ve yedek üyelerin seçimi de bu şekilde olacaktır.

Değerli milletvekilleri, hâlen mahallî idare organları seçimlerinde il genel meclisi üyeliği ve muhtarlık seçimleri ile belediye seçimlerinde oy pusulaları farklı zarflara konulmaktadır. Bu durum, seçmenlerce başka seçim türüne ait oy pusulalarının sehven farklı zarflara konulması veya zarfın atılacağı sandıkların karıştırılması gibi nedenlerle oyların geçersiz sayılmasına sebep olmaktadır. Bunun en önemli örneğini de 2014 seçimlerinde, zarfların içerisinde muhtarlık oy pusulalarının görüldüğü ve bu şekilde de bu oyların geçersiz kılındığı şekilde görüyoruz.

Bu itibarla, uygulamada ortaya çıkan sorunların önüne geçilmesi amacıyla, mahallî idare organları seçimlerinde oy pusulalarının tamamının aynı zarfa konulmasına yönelik düzenleme yapılmaktadır. 6771 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinin aynı gün yapılması hükme bağlandığından mahallî idare organlarının seçimlerinde yaşanan benzeri sorunların önüne geçilmesi amacıyla birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde de oy pusulalarının aynı zarfa konulması öngörülmektedir.

Mevcut düzenlemeye göre, kolluk güçleri, sandık çevresine sadece sandık kurulu başkanı veya üyelerden birinin çağrısı üzerine gelebilmektedir. Teklifle seçmenlerin şahsen yapacakları ihbar üzerine de kolluk güçlerinin sandık çevresine gelebilmeleri öngörülmektedir. Kolluk güçleri, sandık kurulunun talimatına uymak zorunda oldukları gibi, çağrı veya ihbar sebebi ortadan kalkınca sandık çevresinden ayrılacaklardır. Teklifle Siyasi Partiler Kanunu ve seçim kanunlarında yer alan yasaklar kaldırılarak siyasi partilere milletvekili seçiminde ittifak yaparak seçimlere birlikte girme imkânını veren düzenleme de yapılmaktadır, siyasi partilerin seçimlerde ortak hareket etmelerine dair usul ve esaslara yer verilmektedir. Böylece ülkemizde uzun zamandır yapılmakta olan fiilî ittifakların kanuni temelde yapılmasına imkân sağlanmaktadır.

Yüksek Seçim Kurulu, seçim güvenliğinin sağlanması amacıyla, vali veya il seçim kurulu başkanının talebi üzerine sandıkların taşınmasına, seçim veya sandık bölgelerinin birleştirilmesine karar verebilecektir. Buna göre, seçim güvenliğinin sağlanmasında güçlük yaşanabilecek yerlerde seçimlerin serbestliği ve gizli oy ilkeleri gereğince seçmenlerin hiçbir etki ve baskı altında kalmadan seçme haklarını kullanabilmeleri amacıyla o yerdeki sandıkların seçim güvenliğinin sağlanacağı en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin -muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere- seçim bölgelerinin birleştirilmesine karar verilecektir.

Değerli dostlar, değerli arkadaşlar; ayrıca, biliyorsunuz, bizim seçimlerde -ben seçim kurullarında da çok görevde bulundum ama- engellilerin rahatsızlıkları sebebiyle oy kullanmasında engeli bulunanların önünün açılması adına anayasal bir hak olan seçme hakkını kullanabilmeleri amacıyla Yüksek Seçim Kuruluna yetki verilmektedir. Bu kapsamda Yüksek Seçim Kurulu, seyyar sandık kurulu oluşturma, oyların kullanılması, sayımı ve dökümü ile birleştirilme işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirleyecektir.

Değerli milletvekilleri, diğer bir husus, Yüksek Seçim Kurulunun da müstakar kararları olduğu ve 1984'ten bu yana da hep o şekilde karar verdiği, sandık kurulu mührü olmaması sebebiyle o seçim pusulalarının iptaline ilişkin iptal edilmemesi gerektiği yönünde kararları olmuştur. Bunun için de bu değişiklikle sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen filigran, amblem ve il seçim kurulu mührü bulunan zarfların geçerli sayılacağı hükme bağlanmaktadır. Buna göre üzerinde Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı ve Yüksek Seçim Kurulu amblemi ile ilçe seçim kurulunun mührü bulunması sebebiyle yetkili seçim kurulları tarafından gönderildiği hususunda şüphe bulunmayan zarfların sadece sandık kurulunun ihmaliyle mühürlenmemesi bu zarfları geçersiz kılmayacaktır.

Yani kısaca, bu teklifle özgür, eşit, serbest ve dürüst şekilde seçim yapılmasını öngörmekteyiz. Teklifimizin ülkemize, milletimize, siyasi partilerimize ve demokrasimize hayırlar getirmesini diliyorum.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Fırat.