ZİYA PİR (Diyarbakır) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; binlerce yıldır Kürtlerin yaşadığı kürdistanın yukarı Mezopotamya bölgesinin... (Gürültüler)

BAŞKAN - Sayın Pir, bir dakika...

Sayın milletvekilleri, hatip arkadaşımız kürsüye çıktı, lütfen sessizliğe davet ediyorum.

Buyurun Sayın Pir.

ZİYA PİR (Devamla) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Binlerce yıldır Kürtlerin yaşadığı kürdistanın yukarı Mezopotamya bölgesinin...

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Bir dakika... Sayın Başkan, Sayın Başkan...

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Ne dediğini duydunuz mu Sayın Başkan?

ZİYA PİR (Devamla) - ...en önemli kentlerinden biri olan Diyarbakır'ın tarihini, kültürünü...

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Sayın Başkan, hangi ifadeleri kullandı, İç Tüzük'e uygun mu? Hangi kürdistanmış, bir sorar mısınız?

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - "Binlerce yıldır Kürtlerin yaşadığı kürdistan." öyle mi Başkanım?

ZİYA PİR (Devamla) - ...ticaretini ve doğal yaşamını buluşturan en eski yerleşim alanı Suriçi'dir.

2 Aralık 2015 tarihinde bölgedeki çatışmalar...

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Lütfen İç Tüzük'e uygun hareket etmeye davet edin.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - "Kürdistan" diye bir yer mi var Türkiye Cumhuriyeti'nde; Diyarbakır diye bir yer var.

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Neresi Sayın Başkan?

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, tutanakları inceleyeceğim, acele etmeyin, gürültüden duyamıyorum ama.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Hayret bir şey ya!

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Sayın Başkan, bu nasıl laf? Bu ifade kullanıldı. Biz burada İç Tüzük değişikliği yaptık.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, gürültüden ben duyamıyorum, Divan olarak duyamıyoruz, lütfen...

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Süreyi bir daha başlatın da biz söyleyelim.

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Sayın Başkan, biz burada İç Tüzük değişikliği yaptık.

ZİYA PİR (Devamla) - Sayın Başkanım...

SİBEL YİĞİTALP (Diyarbakır) - Ne alakası var? Tarihsel bir isim, sen tarihi mi değiştireceksin?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Iğdır) - Ne alakası var, onunla ne alakası var?

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Ne demek "Ne alakası var?"

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Sayın Başkan, İç Tüzük'e uygun hareket edin lütfen.

MAHMUT TOĞRUL (Gaziantep) - Sayın Başkan, kendileri İç Tüzük'e uysun.

ZİYA PİR (Devamla) - Sayın Başkanım, lütfen zamanımı başlatın.

BAŞKAN - Sayın Pir...

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Burada neyi kullanacağına dair İç Tüzük değişikliği yapıldı.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, tutanaklara bakıp inceleyeceğim, gereken işlemler varsa yapılması gereken yaparız, merak etmeyin.

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (İstanbul) - Tarihî bir şeyden bahsediyor.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Diyarbakır'a "kürdistan" diyor, "kürdistan."

BAŞKAN - Ama gürültüden gerçekten duyamıyoruz, lütfen.

ZİYA PİR (Devamla) - Sayın Başkan, lütfen başlatın.

BAŞKAN - İlave süre vereceğim Sayın Pir, merak etmeyin.

ZİYA PİR (Devamla) - Değerli arkadaşlar, ben kürdistan kelimesini kullanırken hiçbir zaman Türkiye'nin idari yapısını kastetmiyorum. Ben kültürel, coğrafi... Dinleseydiniz cümleyi, o kasıtta olmadığımı anlardınız.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Burası Türkiye, Türkiye.

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Sayın Başkan, burada değişiklik yapıldı. Anayasa, yasalarla belirtilen tanımlamalar kullanılır, kafanıza göre idari tanımlama yapamazsınız.

BAŞBAKAN YARDIMCISI RECEP AKDAĞ (Erzurum) - İstanbul'da da Kürt kardeşlerimiz var, İzmir'de de var; ne olacak, ne diyeceğiz oralara?

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (İstanbul) - Sayın Başkan, buna müdahale edemezler.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Iğdır) - Zarrab'ı bir konuş, Zarrab'ı, gündemi değiştirmeyin.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Ne söylediğini net olarak duyduk oradan.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri...

MEHMET MUŞ (İstanbul) - Burada lütfen müdahale edin Sayın Başkan.

BAŞKAN - Sayın Pir, sözlerinizi baştan alın...

Süreyi tekrar alın arkadaşlar.

İLKNUR İNCEÖZ (Aksaray) - Aynı ifadeleri kullanmasın.

BAŞKAN - Buyurun.

ZİYA PİR (Devamla) - 2 Aralık tarihinde bölgedeki çatışmalar gerekçe gösterilerek Diyarbakır Sur ilçesinde yeniden sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Bu tarihten günümüze kadar ise 6 mahallede sokağa çıkma yasağı hâlen devam etmektedir. Bu mahallelerde binlerce ev ve iş yeri yıkılmış durumdadır. Sur ilçesini yerle bir edenler, eski yapısını koruyacağını iddia etse de yapılan ve planlanan yeni evlerin Suriçi'ndeki eski yapılar ile herhangi bir benzerlik taşımadığı görülmektedir. Mimarlar Odası başta olmak üzere birçok STK ve meslek odasının mahallelere girme isteği mahallelerde herhangi bir çatışma olmamasına rağmen valilik tarafından reddedilmiştir. Sadece güvenlik güçleri, müteahhitler ve elbette sizin görevlendirdiğiniz, bu ihaleyi verdiğiniz bir eski milletvekiliniz oralara girebiliyor.

Bakın, Suriçi için koruma amaçlı imar planı KAİP vardır ve buna göre yapılması gereken nedir ve siz ne yapıyorsunuz? KAİP'i ve Kürtlerin kültürünü göz ardı ederek onların tarihine, kültürüne ve geleneklerine âdeta hakaret ediliyor. Sayıyorum: KAİP, tescilli yapıları ve tescile değer yapıları korumayı öneriyor ama yıkılan binlerce yapı içerisinde tescilli olanların da büyük bir kısmı bulunmaktadır. KAİP, 6 karakol önermiyordu ama sosyal tesis, park alanı, konut alanları, okul alanlarını karakollara çeviriyorsunuz. KAİP, sokak dokusunun korunmasını öneriyor ama bazı sokaklar 15-20 metrelik yollara dönüştürüldü. KAİP'e göre geçmişe ilişkin doku izlerinin korunması ve geleceğe taşınması gerekiyor ancak şu an yapılan yapılarda bu ilke tamamen göz ardı edilmiştir. KAİP'e göre özellikle yapılan, sokak cephelerinde var olan geleneksel özelliklerin korunması gerekmektedir. Sokakların kültürel değerlerini öne çıkaran özgün sokak döşemesinin bulunduğu alanlar korunmalı ve yeni yapılar avlu duvarlarının özgün malzeme ve örme tekniğine uygun biçimde yapılması gerekirken bunların hiçbirinin dikkate alınmadığını, insanların ve oradaki esnafın gözünü boyamak için ucuz, kesme bazalt kaplama oradaki duvarlara yine uygun olmayan kimyasallarla yapıştırılmıştır ve şu anda onlar dökülmeye başlamıştır. KAİP, parselde var olan avlular, avlu duvarları, zemin kaplamaları, merdivenler, kapılar, havuzlar ve kuyuların da korunmasını öngörmektedir ancak bunlar dikkate alınmıyor. KAİP'e göre her parselde bir adet cumba olmalıyken yeni yapılan evlerde çok sayıda cumba vardır. KAİP'e göre pencereler kemerli ve kemerlerin de üst noktasında kenet taşı olmalıyken şu anda onları yapmıyorlar. KAİP'e göre, avlu sınırı korunmalıyken yeni evlerde avlular küçültülmektedir. KAİP'e göre, avlulardaki ağaç, havuz ve kuyunun korunması gerekirken yeni yapılarda dokunun önemli öğeleri ortadan kaldırılmıştır. Eski Diyarbakır evinde avlu girişi kapısı üstünde markiz varken yeni evlerde bunlar yapılmamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Pir, sözlerinizi tamamlayın efendim.

Ek bir dakika süre veriyorum.

Buyurun.

ZİYA PİR (Devamla) - Eski evlerde parapet yok ancak yenilerinde var. Böyle bunları sayabiliriz. Daha çok şey sayabilirim ama sağ olsunlar arkadaşlar sözlerimi kestiler, kısaltmak istiyorum.

AHMET SAMİ CEYLAN (Çorum) - Baştan yeniden başladın ya, hayret bir şey!

ZİYA PİR (Devamla) - Eski evlerde dam döşemesi kirli topraktır, yenilerde bunları yapmıyorsunuz, betonarme yapıyorsunuz.

Ve siyasi ahlaka göre, yerli ve millîlik ilkelerine göre verginin bu ülkede ödenmesi gerekirken bazılarınız bu ülkede vergi ödemekten kaçarak vergileri başka ülkelerde, adalarda ödüyor. Bu durum da sadece Kürtlere değil, Türkiye'de yaşayan 80 milyon insana hakarettir.

İnsanlarımıza hakaret etmeyenleri saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Pir.