HDP GRUBU ADINA FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (İstanbul) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, Türkiye'de yaklaşık 3,5 milyona yakın Suriyeli mülteci var. Aslında uzun süre Türkiye'deki mültecilerden ziyade Suriye'deki rejim, Esad gidecek mi gitmeyecek mi, orada rejim değişecek mi değişmeyecek mi, bu konularla ilgilenildi ve mültecilere, onların sorunlarına çok da fazla sıra gelmedi.

Şimdi, bu araştırma önergesi onlarla ilgili yapılan harcamalar ne kadardır, bunun tespit edilmesi. Evet, bu önemli gerçekten, bunun tespit edilmesi gerekiyor ama bunun yanı sıra tespit edilmesi gereken bir başka gerçeklik var; evet, yapılan harcamalar nereye gitti yani ne kadar harcama yapıldı ama bu harcamalar nereye gitti? Gerçekten mültecilere mi yapıldı bu harcamalar? Onların hangi sorunlarına çare bulundu, bunun tespit edilmesi gerekiyor.

Şimdi, örneğin, mültecilere eğitim faaliyeti alanında yoğunlaşan Hayat Boyu Öğrenme biriminde birtakım iddialar var. Mültecilere gönderilen iPad gibi elektronik cihazların, eğitim cihazlarının memurlar, müdürler tarafından kullanıldığı, onlara verilmediği, mültecilere sunulmadığı, ayrıca yine bu merkezlerde hakaret ve şiddet iddiaları da çok yoğun. Bu nedenle, Avrupa Birliği de -ki zaten oradan gelen fonlar da var- "Biz bu denetimi yapalım." diyorlar yani "Sadece Türkiye'de denetim yapılmasın, biz bu denetimi yapalım." diyorlar.

Şimdi, günde ortalama 125 Suriyeli bebeğin doğduğu bir Türkiye var şu anda. Yılda 45 bin ediyor bu sayı. 2026 yılında Türkiye'de 4 milyonun üzerinde Suriyeliden söz edileceği belirtiliyor ve Suriyeli çocuklar eğitimsiz kalırlarsa ileride doğal olarak işsiz kalacaklar. Bu çocuklar travmatik bölgelerden, savaştan kaçarak gelen çocuklar ve aynı zamanda Türkiye'de kısa bir süre içerisinde ötekileştirilen, ayrımcılığa uğrayan çocuklar ve bunlar başka saldırganlıklara, başka uyumsuzluklara neden olacak ve suç şebekelerinin içine düşmeleri olası olacak.

Şimdi, bu süreçte kimler var? AFAD var, Göç İdaresi var ama orada neredeyse 40 çocuğun cinsel tacize uğradığını, böyle iddiaların olduğunu, soruşturmaların olduğunu düşünürsek... Bir de üstelik Göç İdaresine baktığımızda İçişleri Bakanlığına bağlı ve daha çok güvenlik politikaları uygulayacak bir kuruluş. Aslında hakikaten bunun dışında politikalar, entegrasyon çalışmaları gerekiyor Suriyeliler için ama bunları uygulayabilecek kurumlar değiller ve müthiş bir emek sömürüsü var.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Devamla) - Sayın Başkan, izin verirseniz ben sorunları çok kısaca alt alta sıralamak istiyorum.

BAŞKAN - Buyurun tamamlayın Sayın Kerestecioğlu.

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Devamla) - Mesela, bunların ilaç alımı, sosyal hizmetlere erişim, dil engeli, okullaşma oranı -örneğin 360 binden fazla çocuk okula kayıtlı değil- çocuk işçiler, taciz, tecavüz, şiddet, yerel halkla yaşanan bireysel anlaşmazlıklar, aslında bunun yanı sıra ırkçılık, uğradıkları saldırılar, bunlar söz konusu.

Değerli arkadaşlar, ben halkımıza da seslenmek istiyorum: Mültecilere iyi davranın çünkü sizin aşınızdan, ekmeğinizden çalanlar aslında onlar değiller. Onlara karşı ırkçı saldırılarda, hakaretlerde bulunmayın çünkü asıl olarak sizin işinizden, aşınızdan, ekmeğinizden çalanlar işte bugün kalkıp önümüze gelen torba yasalarda da ve getirilen vergi aflarıyla ya da bu ülkeden vergi kaçıran, gerçekten adil bir şekilde aslında vergilerini ödemeyen ve o zenginliği sadece kendileri için kullanan insanlar. Bunların sorumlusu mülteciler değiller, ben onlar için gereken şeylerin yapılmasını düşünüyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Devamla) - Bunun için bu önergeyi desteklemekle beraber daha derin ve daha farklı araştırmalar da yapılması gerekir.

Teşekkür ederim Sayın Başkan. (HDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederiz Sayın Kerestecioğlu.