İBRAHİM HALİL FIRAT (Adıyaman) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Anayasa değişiklik teklifinin 10'uncu maddesi üzerinde şahsım adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle, yüce heyetinizi ve Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlar, Anayasa Komisyonunda ve burada da en çok tartışılan Cumhurbaşkanlığı sistemiyle neler getirmek istiyoruz, bunu bu beş dakikalık süre içerisinde anlatmaya çalışacağım.

Burada en çok tartışılan, bir rejim değişikliğine gidildiği yönünde söylemler oluyor. Biz, bunu, bir hükûmet etme sisteminin değişikliğine gittiğimizi, parlamenter sistemi değiştirerek cumhurbaşkanlığı sistemini getirmek istediğimizi belirtmek istiyoruz. Sayın Başbakanımızın da özellikle belirtmiş olduğu gibi 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin kurulmasıyla rejim tartışmaları ortadan kaldırılmıştır. Burada, cumhuriyetin ilkeleri ve nitelikleri üzerinde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. Doğrudan veya dolaylı olarak burayla bağlantı kurulan bir durum söz konusu olmadığından, burada rejim değişikliğiyle ilgili bir durum söz konusu değildir.

Bu cumhurbaşkanlığı paketiyle ilgili olarak biz burada ne getiriyoruz? Biz, burada, yasama ve yürütmenin kesin çizgilerle ve sert bir şekilde birbirinden ayrılmasını getiriyoruz. Burada, şu andaki mevcut sistemde, parlamenter sistemde yasama ve yürütme iç içedir, milletimiz yasamayı seçerken buradaki yasamanın içerisinde yürütme belirleniyor. Hocamız Sayın Burhan Kuzu'nun da belirtmiş olduğu konu işte burada; kız bizim, oğlan bizim.

Değerli arkadaşlar, burada iktidar partisi kim olursa kız da kendisinin olur, oğlan da kendisinin olur. Onun için burada, biz, getirdiğimiz teklifle Cumhurbaşkanını ve yasamayı ayrı ayrı seçiyoruz ve bunlar doğrudan meşruiyetini halktan almış olacaklar. Onun için erklerin tamamen birbirinden ayrıldığı bir sistemi getirmiş olacağız.

Diğer bir husus: Biz, burada, özellikle çift başlılığı ortadan kaldırmaya çalışıyoruz. Şu anda yürütmenin başında, Anayasa'nın 8'inci ve 104'üncü maddelerinden yetkiyi alarak "Yürütmenin başı Cumhurbaşkanıdır." denilen... Cumhurbaşkanı bu anayasal yetkisine dayanarak yürütme yetkisini kullanmaktadır.

Diğer bir husus: İktidara gelen, büyük çoğunluğu alan partinin başbakanı, genel başkan, o da yürütmenin başında oluyor. Bu şekilde, iki başlılığı ortadan kaldırarak Cumhurbaşkanı ayrı bir şekilde seçilmiş olacak, yasama da ayrı bir şekilde seçilip kendi yoluna devam edecektir yani Cumhurbaşkanı burada halktan direkt şekilde güvenoyunu almış olacaktır; Burada en çok tartışılan konulardan bir tanesi de oydu "Güvenoyu yoktur." diye. Değerli arkadaşlar, Cumhurbaşkanı güvenoyunu doğrudan halktan almaktadır.

En çok tartışılan konulardan bir tanesi de Cumhurbaşkanına tek başına fesih yetkisi verilmektedir. Şu andaki, mevcut 82 Anayasası'nda da Cumhurbaşkanının Meclisi feshetme yetkisi vardır ama Meclisin Cumhurbaşkanını feshetme gibi bir durumu söz konusu değildir. Cumhurbaşkanı çok geniş yetkilerle donatılmış ama Cumhurbaşkanına dokunan hiçbir şey söz konusu değildir. Getirdiğimiz sistemde, cumhurbaşkanlığı sistemiyle hem Cumhurbaşkanı hem de yasama karşılıklı olarak birbirini feshetme yetkisine sahiptir. Onun için, bu sistemde -belirtmiş olduğumuz gibi, dediğimiz gibi- Cumhurbaşkanının tek başına Meclisi feshetme yetkisinden çok, Meclisin de Cumhurbaşkanını feshetme yetkisi vardır.

MEHMET METİNER (İstanbul) - Fesih değil, yenileme.

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - Yenileme olarak belirtelim.

Burada en çok itiraz edilen noktalardan bir tanesi de gensoru. Değerli arkadaşlar, 1960'dan bu yana gensoruyla ilgili verilen hiçbir önerge bu Meclisten geçmemiştir, sanırım bir tane veya iki tane geçmiştir. Onun dışında, burada çoğunluğa sahip olan partinin hiçbir şekilde buna müsaade etmemesi hâlinde bu kabul edilmiyor.

Diğer bir şekilde, Cumhurbaşkanının burada sorumsuzluğu söz konusu; geniş yetkileri var ama Cumhurbaşkanının herhangi bir sorumluluğu söz konusu değildir ama bu getirilen sistemle Cumhurbaşkanına cezai sorumluluk getirilmektedir. Yani, genel görüşme, burada Meclis soruşturması, Meclis araştırması ve yazılı soru önergeleriyle birlikte Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar bu şekilde bu işlemlere tabi tutulacaktır.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Yiğit Bulut patron olacak, Yiğit Bulut. Yiğit Bulut patronunuz olacak.

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - Tartışılan diğer bir konu, Cumhurbaşkanı kararnamesi. Değerli arkadaşlar, münhasıran kanunla düzenlenen konularda Cumhurbaşkanı kararnamesi çıkarılamıyor.

Diğer bir husus, Cumhurbaşkanı...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - Sayın Başkanım...

BAŞKAN - Tamamlayın lütfen bir dakikada.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Yiğit Bulut talimatı verecek.

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - ...temel hak, kişi hakları ve ödevleriyle, siyasi hak ve ödevler konusunda kararname çıkaramaz. Cumhurbaşkanı kararname çıkardı, bu kararnameyle ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisinde bir kanun çıkarılırsa Cumhurbaşkanının kararnamesi ortadan kaldırılmıştır.

Burada çokça söylenen şeylerden bir tanesi "Halktan korkmayın!"

VELİ AĞBABA (Malatya) - Sarayın danışmanları patron olacak.

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - Değerli arkadaşlar, biz on beş yıldır halktan hiçbir zaman korkmadık.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Saraydaki danışmanlar var ya, Yiğit Bulut size talimat verecek!

İBRAHİM HALİL FIRAT (Devamla) - 15 Temmuz darbe girişimine karşı koyan, tanklara, silahlara, uçaklara karşı direnen bu milletten hiçbir zaman korkmayız ve Sayın Başbakanımızın da belirtmiş olduğu gibi, 367'yle değil, 550'yle de geçse biz bunu halkımızın onayına sunacağız ve oradan gerekli şeyleri alacağız.

Değerli arkadaşlar, burada milletin adamı, millet ve Türkiye sevdalısı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın, Başbakanımız Sayın Binali Yıldırım'ın ve bu grubun tek bir derdi vardır, çocuklarımızın ve Türkiye'mizin geleceğini kurtarmaktır.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Fırat.