EROL DORA (Mardin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mardin ilinin sorunları hakkında söz almış bulunuyorum. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Mardin; mimari, arkeolojik, tarihî ve görsel değerleriyle özgün niteliklere sahip dünyaca ünlü kentlerimizden biridir. Farklı inanç ve kültürler bu ülkenin zenginliğidir. Mardin bu anlamıyla Türkiye için âdeta bir modeldir. Kürtçe, Süryanice, Türkçe ve Arapça dillerinin konuşulduğu Mardin'de Müslümanlık, Hristiyanlık ve Ezidilik dinlerine mensup Süryaniler, Kürtler, Türkler ve Araplar, Mahalmiler bir arada barış içinde yaşamaktadırlar.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mardin bu belirttiğimiz birçok zenginliğine karşın, hiç de hak etmediği bir konumdadır bugün. Özellikle eğitim, sağlık, ulaşım, altyapı, su, elektrik ve çarpık kentleşme alanlarında geçmişten süregelen sorunlar hâlâ çözümlenebilmiş değildir. Mardin'de elektrik ve su kesintilerinin sıkça yaşanmaya devam ettiği, hepimizin malumudur.

Özellikle yaz aylarında sıcaklığın 45 dereceyi bulduğu Mardin'de ve ilçelere bağlı birçok köy ve beldede sık sık meydana gelen ve saatlerce süren elektrik kesintileri vatandaşlarımızı isyan noktasına getirmektedir.

Özellikle köylerde yaşayan halkımız, hem tarımsal alanda hem de gündelik yaşamda elektrik kesintilerinin neden olduğu birçok konuda mağdur edilmektedir. Tarım arazilerinde genellikle elektrikle çalışan sulama sistemleriyle sulama yapıldığından, çiftçiler elektrik kesintileri nedeniyle mahsullerinin kurumasından şikâyet etmektedirler. Elektrik kesintilerine bağlı olarak yaşanan su kesintileri nedeniyle tarlaların birçoğu zarar görmektedir.

Özellikle yağmurların, rüzgârların şiddetli olduğu mevsimlerde ve kış aylarında da elektrik kesintisi doğal bir hâl almış durumdadır. Kış mevsiminde bölgede yüzlerce köye elektrik verilmediği de bilinmektedir.

Bölge genelinde elektrik hatları otuz kırk yıllıktır. Bu hatlar bakım ve onarımla hizmet vermektedir. Üretim kapasitesi düşük trafolar ile yeni yerleşim alanları için ek trafoların kurulmaması elektrik kalitesini düşürmekte ve kesintiler çoğalmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mezopotamya topraklarına farklı boyutlarda medeniyet getireceği iddia edilen ve Mardin'in de dâhil olduğu GAP Projesi çerçevesinde uluslararası birer akarsu olan Fırat ve Dicle Nehirleri üzerinde inşa edilen ve inşası planlanan baraj ve HES projeleri Hükûmet yetkililerinin bahsettiği gibi, bölgenin hiçbir yarasına derman olmadığı gibi birçok noktada büyük sorunlara neden olmuştur. Bu bağlamda, GAP projesi, uygun tabirle, tam bir fiyaskodur. Öngörülen elektrik üretimi, proje kapsamındaki illerden sadece Mardin'in bile elektrik ihtiyacını karşılayamamaktadır.

Değerli milletvekilleri, Mardin'e ilişkin ekonomik göstergeler de vahameti ayrıca gözler önüne sermektedir. Türkiye İstatistik Kurumunun resmî verilerine göre, Mardin'in gayrisafi millî hasıladan aldığı pay 1965 yılında yüzde 10,39 iken, bu rakamın günümüzde yüzde 7'lere kadar düştüğü görülmektedir. Mardin ilinde genç nüfusun ağırlığı dikkat çekicidir. İl nüfusunun yüzde 58'i 25 yaşın altındadır. Buna karşın, bölgede yer alan diğer 4 il gibi Mardin de işsizlikte başı çekiyor. TÜİK verilerine göre, Mardin Türkiye'de işsizlik oranının en yüksek olduğu ilk 5 il içerisindedir. Yine TÜİK verilerine göre, Mardin Türkiye'de istihdamın en düşük olduğu ilk 5 il içerisindedir. Bizatihi bu iki veri, gerek önceki hükûmetlerin gerekse on üç yıllık AKP Hükûmetinin Mardin'i ve Mardinlileri ne kadar ihmal ettiğinin en açık kanıtı niteliğindedir.

Değerli milletvekilleri, Mardin, yine dışarıya en çok göç veren iller arasındadır. Bir ilin göç verme oranının yüksek olması o ilde yaşam memnuniyetinin olmadığının en önemli göstergelerinden birisidir. Bir diğer açıdan Mardin, arkeologların ilgisini çeken ender bölgelerden birisidir. Örneğin Dara yer altı kenti gibi, gerek tarihsel açıdan gerekse kültür turizmi açısından harikulade niteliklere sahip bir bölgedir. Ancak, Kültür Bakanlığı bu bölgede yapılması gereken kazılar için kaynak ayırmamakta, Dara antik kentini kaderine terk etmektedir.

Yine, Mardin'in Kızıltepe ilçesine ilişkin bir sorunu tekrar dile getirmekte fayda görüyorum. Kızıltepe, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ÖSYM tarafından âdeta cezalandırılmış ve sınav merkezi listesinden çıkarılmıştır. Bu sebeple Kızıltepeli öğrencilerimiz bir sınava girmek için başka illere gitmek zorunda bırakılmaktadır.

Bu kısa konuşmam içerisinde sürem elverdiğince belirtmeye çalıştığım Mardin'in sorunları elbette bunlarla sınırlı değildir. Hükûmeti Mardin'i ihmal etmekten vazgeçmeye davet ediyor, Genel Kurulu tekrar saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)