EROL DORA (Mardin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mardin kentimizle ilgili konuşmak üzere gündem dışı söz almış bulunmaktayım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Mardin, mimari, etnografik, arkeolojik, tarihî ve görsel değerleriyle zamanın durduğu izlenimini veren güneydoğunun şiirsel kentlerinden biridir. Fırat ve Dicle nehirleri arasında Mezopotamya bölgesinde tarih boyunca pek çok medeniyet yerleşmiştir. Bir dağın tepesinde kurulmuş Yukarı Mezopotamya'nın en eski şehirlerinden biri olan Mardin farklı dinî inanışlar paralelinde sanatsal açıdan tarihî değeri olan camiler, türbeler, kiliseler, manastır ve benzeri dinî eserler barındırmaktadır. Milattan önce 4500'den başlayarak klasik anlamda yerleşimin başladığı Mardin; Sümer, Akad, Babil, Mitanniler, Asur, Pers, Bizans, Araplar, Selçuklu, Artuklu, Osmanlı dönemine ilişkin birçok yapıyı bünyesinde harmanlayabilmiş önemli bir açık hava müzesidir.

Farklı inanç ve kültürler bu ülkenin zenginliğidir. Mardin bu anlamıyla Türkiye için âdeta bir modeldir. İnsanları olduğu gibi kabul eden, karşılıklı uzlaşma temelinde ilişki geliştiren bir şehir modeli olarak Mardin'in önemli kültür ve dinî merkezlerinden, bazılarından burada bahsetmek istiyorum. Mezopotamya'nın en eski kentlerinden bir olan Dara Harabeleri bugün Mardin-Nusaybin kara yolu üzerinde bulunmaktadır. Mezopotamya'nın Efes'i olarak da bilinen antik Dara kenti su sarnıçları, tiyatrosu, su değirmeni, barajı, kilisesi, çarşısı, deposu, tophanesi ve 40 metre derinliğindeki yer altı yerleşimiyle Asur medeniyetinin izlerini taşımaktadır. 15'inci yüzyılda Osmanlıların eline geçen antik Dara kenti muhteşem heybetiyle her sene ziyaretçi akınına uğramaktadır. Yedi yüz yıllık bir geçmişe sahip olan Kasımiye Medresesi iki katlı olarak iki teras üzerine cami ve medrese olarak külliye şeklinde imar edilmiştir. Duvarlarında tıp ve astronomiyle ilgili simgeler bulunan medrese bölgede, hem dinî hem de fennî ilimlerin merkezi konumunda yer almıştır.

Hazreti İsa'dan sonra 5'inci yüzyılda inşa edilen ve Süryani kilisesinin önemli merkezlerinden olan Deyrulzafaran Manastırı muhteşem mimarisiyle Mardin'in en önemli tarihî değerlerinden biri konumundadır. Uzun bir süre Süryani patrikliğine merkezlik etmiştir.

Midyat ilçesine bağlı olan Mor Gabriel Manastırı 1610 yıllık tarihi ile Süryanilerin eski manastırlarındandır. Süryanilerin ana yurdu olarak bilinen Turabdin Bölgesi'nin kadim kiliselerinden biri olan Mor Gabriel Manastırı binlerce kitabı bünyesinde barındıran dünyanın en zengin kütüphanelerinden birine sahipti.

Süryanilerin, Arapların, Kürtlerin, Türklerin, Mıhellemilerin, Yezidilerin ve daha birçok halkın yüzyıllardır iç içe yaşadığı bir kent olan Mardin UNESCO Kültür Mirası Listesi'ne adaylık sürecinin hızlandırılması gerekmektedir. Mardin'in dünya kültür mirası listesinde yer alabilmesi için hepimize önemli görevler düşmektedir. 

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Mardin, tarihî ve kadim olduğu kadar genç ve dinamik bir şehirdir. Tarihsel geçmişinden ve zengin sosyal dokusundan güç alarak, bütün boyutlarıyla kalkınmış daha iyi bir Mardin'in, yalnız orada yaşayanlar için değil, bütün ülke için faydalı olacağını düşünüyorum. Bunu başarmak, sorumluluk ve hizmet makamında olan herkesin görevidir. Değişim içinde olan ve geleceğini arayan Mardin, bu çalkantılı dönemde barış kültürünün ve kardeşliğin geliştirilmesi için hepimize örnek olmalıdır. Tarihin derinliklerinden süzülüp gelen ve bizlere emanet edilmiş değerler adına bunu yapmak gerekiyor. Mardin, Türkiye'nin çoğulcu dokusuna renk katan, geçmişten günümüze taşıdığı manevi kültürel değerleriyle anıtlaşmış bir uygarlık abidesi niteliğindedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerime son verirken, gitmeyenleriniz varsa mutlaka Mardin'e gidin, Mardin ve çevresini ziyaret edin ve Ankara'ya dönüşte heybenizde barışın ve kardeşliğin tohumlarını getirin ve Ankara'ya serpin.

Barışa ve kardeşliğe en çok ihtiyaç duyduğumuz günlerden geçiyoruz. Başta Kürt sorunu olmak üzere, Mardin ruhundan feyzalarak karşılıklı uzlaşma ve diyalog ile çözülemeyecek hiçbir sorun olmadığını tekrar ediyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ediyorum. (BDP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Dora.