DEM PARTİ GRUBU ADINA ONUR DÜŞÜNMEZ (Hakkâri) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

İnsanlığın ortak vicdanını hatırlatan bir günün yıl dönümünde konuşmamı yapacağım; Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin kabulünün 77'nci yılı yani 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü. Bu vesileyle insan hakları mücadelesine emek veren herkesi saygıyla selamlıyor, bu uğurda yaşamını yitirenleri de minnetle anıyorum. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar) Cezaevlerinde bulunan önceki dönem Eş Genel Başkanlarımız Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ şahsında düşünceleri nedeniyle özgürlüğünden mahrum bırakılan tüm yoldaşlarımızı selamlıyorum. Onların kararlılığı bu ülkede adalet arayışının ne kadar güçlü bir damar hâline geldiğini hepimize hatırlatıyor.

Değerli milletvekilleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının bütçesini görüşüyoruz. Bu bütçe, toplumun nefesi, erişimi, hareket özgürlüğüdür. Ulaşımda yaşanan her aksaklık doğrudan yurttaşın yaşam hakkına dokunur. Bu nedenle sözlerime bugün tartıştığımız bütçeyi somutlaştıran bir meseleyle başlamak istiyorum. ILS sistemi yani Aletli İniş Sistemi. ILS, bir havalimanına iniş yapan uçağın yatay ve dikey eksende doğru hatta ilerlemesini sağlayan teknolojidir. Görüş mesafesi düştüğünde, sis çöktüğünde, kar bastırdığında uçağın piste güvenle inmesini sağlayan hayati bir sistemdir; modern havacılığın en temel emniyet altyapılarından biridir. Bir şehirde ILS yoksa o şehirde hava ulaşımının istikrarı yoktur, uçuş takvimi öngörülemez, iptaller artar, turizmden esnafa kadar herkes etkilenir. Kısacası, ILS bir teknik detaydan ziyade bir kentin dünyaya bağlanma kapasitesidir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; şimdi gelelim seçim bölgeme, Hakkâri Yüksekova Selahaddin Eyyubi Havalimanı'na. Bu havalimanı 2015 yılında açıldı. Aradan geçen on yıla rağmen ILS sistemi hâlen devreye girmiş değil. Yer tahsisi yapıldı, 171 dönümlük alan hazırlandı, beton yolu çekildi, trafo köşkü kuruldu ama sistem çalışmıyor. Sürekli sis nedeniyle İstanbul ve Ankara uçuşları iptal ediliyor, yurttaş sabaha kadar bekliyor, geri dönüyor, mağdur oluyor. Soruyorum: Bu memlekette bir havalimanı açıp sonra onu fiilen kullanılamaz hâlde bırakmak hangi planlamanın ürünüdür?

Sayın Bakan kendi memleketi Trabzon'dan Savuran Projesi "drone" savar sistemlerini gururla tanıtıyor, memnunuz. Elbette her yatırım değerlidir ancak aynı ülkenin Hakkâri'sinde insanlar sis bulutlarının üstüne çıkamıyor. Coğrafyanın en çok ihtiyaç duyduğu yerde sistem yok. Üç yıllık Rize-Artvin Havalimanı'nda ikinci ILS devreye alınmış; bir havalimanı üç yılda 2 kez ILS görebiliyorsa Yüksekova on yılda 1 kez bile göremiyorsa burada planlamadan önce bir öncelik sorunu vardır. Bu öncelik sorunu, bölgesel eşitsizliktir. Bu eşitsizlik yalnızca havacılıkta yaşanmıyor. Bölgenin büyük bölümünde yatırımlar hep yolda, hep proje aşamasında, hep kısmi uygulama olarak karşımıza çıkıyor. Yol projeleri ödenek gerekçesiyle erteleniyor, hızlı tren hatları ülkenin batısına genişlerken doğuda isimleri bile telaffuz edilmiyor. Hava limanlarında ILS bekleniyor, kara yollarında iyileştirme bekleniyor, demir yollarında bağlantı bekleniyor.

Hakkâri ve Şırnak başta olmak üzere bölgenin kara yolları insan hayatını tehdit eden bir güvenlik krizine dönüşmüş durumda. Sene sonunda Beytüşşebap'ta, Uludere'de, Derecik'te her yıl aynı manzarayla karşı karşıya kalıyoruz; dağdan kopan dev kayalar yolu kapatıyor, araçlar uçuruma sürükleniyor, yurttaşlarımız hayatını kaybediyor. Yollarda keskin virajlar, dar şeritler, bariyer eksiklikleri ve mühendislik açısından son derece yetersiz tedbirler bulunuyor. Hakkâri özelinde Sere Solan hattının acil tünel ihtiyacı artık tartışma konusu olmaktan çıkmış, hayati bir zorunluluk hâline gelmiştir. Bölgenin coğrafi yapısı, iklim koşulları ve yamaç stabilizasyonu sorunları ancak tünel projeleriyle kalıcı biçimde çözülebilir. Bugün alınmayan her kararın bedelini halkımız canıyla ödüyor. Bu nedenle, Bakanlığınıza çağrımız nettir: Sere Solan başta olmak üzere kaya düşmesi ve heyelan riski taşıyan tüm güzergâhlarda tünel projeleri derhâl yatırım programına alınmalı ve bilimsel mühendislik esaslarına göre uygulanmalıdır.

İnternet altyapısında da tablo aynıdır. Hakkâri'de, Yüksekova'da, Şemdinli'de, Derecik'te yurttaş yüksek hızlı internet hizmetine hâlâ erişemiyor. Ben, kendi ilçemde, kendi mahallemde, kendi evimde altyapı olmadığını biliyorum. Bu çağda internet, yalnızca iletişim aracı değildir, eğitimdir, ticarettir, sağlık hizmetidir. Bir deprem bölgesi olan Hakkâri'de sağlam yol, sağlam iletişim, sağlam havacılık altyapısı bir lütuf olmamalı, devletin yükümlülüğüdür. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)