DEM PARTİ GRUBU ADINA SİNAN ÇİFTYÜREK (Van) - Sayın Başkan, sayın vekiller; hepinizi saygıyla selamlıyorum. YENİ YOL Grubunun önergesinin lehine konuşacağım. Zeytinin sorunlarını yani halkımızın tabiriyle, bilge ve ölümsüz ağacın sorunlarını konuşacağız. Yalnız üç dakika içerisinde ne konuşabilirsem onu dile getireceğim.

Önergede de belirtilmiş, deniliyor ki: 2024 yılında hem zeytin üretiminde hem de zeytinyağı üretiminde olağanüstü bir artış var fakat bu artış üreticinin gelirine ve istikrarına yansımıyor; birinci sorun bu.

İkincisi ise 2025 yılında tersine -TÜİK verilerine göre de- yüzde 40'a varan bir düşüş var. Dolayısıyla -önerge de zaten onu gündeme alıyor- küçük ve orta ölçekli üreticinin sorunları nelerdir, bunlara ilişkin birkaç şey söyleyeceğim.

Birinci sorun yani iklim ve su krizi bir bütün olarak tarımı, özelde de zeytini ciddi olarak etkiliyor, etkilemeye de devam edecektir. Hükûmet ise, Cumhur İttifakı ise nedense hani derler ya "kör kör gözüne parmağım" misali iklim krizini, su krizini derinleştirecek olan adımlar attı, atmaya devam ediyor. Maden Yasası ve bunun bir parçası olarak gündeme gelen, "zeytin yasası" olarak da halkımızca bilinen o yasa doğrudan doğruya zeytin ağacına, özellikle küçük ve orta ölçekli üreticiye çok ciddi bir tehdit olarak gündeme geldi. Öyle ki yani fosil enerji kaynağının da en berbatı olan bir kömür ocağı bir zeytin ağacının altında varsa "Eğer başka çare yoksa kaldırılabilir." deniyor. Bu çok riskli ve tehlikeli bir adımdır, Hükûmetin bu adımı derinleştirmemesini diliyoruz.

İkincisi, bunun esas nedenlerinden bir tanesi de zeytin üreticisinin, özellikle küçük ve orta ölçekli üreticinin piyasanın istikrarsızlığına bırakılmasıdır. Piyasa kimin elinde? Piyasa büyük 4-5 tüccarın elinde. Dolayısıyla 4-5 büyük tüccarın piyasayı belirlemesi ne yapıyor? Küçük ve orta ölçekli üreticinin sorunlarını ağırlaştırıyor. Eğer bu sorunların çözümü isteniyorsa TARİŞ'e dönülmelidir diyeyim.

Üçüncüsü, tabii, malum küçük ve orta ölçekli üretici başta mazot ve gübre fiyatları olmak üzere çok ciddi bir maliyet girdisinin riski, basıncı altındadır. Biliyorsunuz, son bir haftada -ne yapıldı- mazot ve akaryakıta 10 liraya yakın zam geldi. Bu, küçük ve orta ölçekli üreticilerin sorunlarını çok ciddi olarak ağırlaştırıyor.

Dördüncüsü, bir başka problem var, sorun var; bunu dikkatinize sunmak istiyorum: Bu coğrafya tarih boyunca zeytinin, zeytinin bütün farklı türlerinin ana yurdu durumunda.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım, lütfen.

Buyurun.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Şimdi, bir tek tipleştirme eğilimi var, tek tipleştirme adımları atılıyor; bu çok tehlikeli bir adımdır. Hükûmete, Cumhur İttifakı'na çağrımızdır: Sakın ha... Zeytindeki o zenginliği yani İzmir'den ta Derik'e, Antakya'ya kadar olan o zenginliği yok edecek tek tipleştirme adımlarını durdurun, bunun önüne geçin.

Son olarak şunu belirteyim: Ben gelmeden yine bir hocayla konuştum, "Akdeniz meyve sineği" diye bir sinek türemiş durumda. Bu, iklim krizinin sonucudur çünkü bütün canlı popülasyonundaki azalma zararlı canlıların çoğalmasına yol açıyor. Bu sinek popülasyonu yani Akdeniz meyve sineği popülasyonu meyve ve zeytin ağacına çok büyük zararlar veriyor; bunun önüne geçmek için Hükûmeti tedbir almaya çağırıyorum.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum, sağ olun. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)