DEM PARTİ GRUBU ADINA HÜSEYİN OLAN (Bitlis) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Maraş merkezli, 11 ilin etkilendiği ve on binlerce insanın yaşamına mal olan deprem "Biz bir deprem ülkesiyiz." ezberinin bir tarafa bırakılarak depreme karşı eyleme geçilmesi zaruretini ortaya koymuştur. Önlem alınmadığı takdirde bir deprem ülkesi olma gerçeğiyle değil, deprem sonrası büyük acılar yaşayan bir ülke olma durumuyla her seferinde karşı karşıya kalacağız.

1959 yılında yürürlüğe giren, geniş ve kapsamlı bir kanun olan ve hâlen yürürlükte olan Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun, deprem başta olmak üzere afetlerle ilgili olarak güvenli bir şehir kurulması ve afetlerin etkilerinin en aza indirgenmesi adına bir önlem olarak değil, afet sonrası yapılacakları düzenlemiştir. 99 depremi sonrası, 2000 yılı Temmuz ayı başına kadar geçen süre içerisinde 38 kanun ve kanun hükmünde kararname, 28 kararname, 6 yönetmelik, 17 tebliğ ve 9 genelge çıkarıldı fakat bu düzenlemeler afetler karşısında güvenli şehirlerin oluşmasını sağlamadı.

Depremler özellikle yapı denetimi hususunun ne kadar elzem olduğunu ortaya koymuştur. Bu bağlamda, 2001 yılında Yapı Denetimi Hakkında Kanun çıkartıldı ancak 81 ilde uygulanması tam on yılı buldu. Yapı denetim yetkisinin özel firmalara verilmiş olması ve müteahhitlere istediği yapı denetim şirketiyle çalışma hakkının tanınması binaların denetimsizliğinin de önünü açmıştır. 2005 yılındaki Belediye Kanunu ve 2012 yılındaki Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, gündelik siyaset uğruna çıkarılan imar afları, imar barışı gibi uygulamalarla boşa çıkarılmıştır. Özellikle yapı denetimi ve yapı güvenliği konusunda etkisiz kalınmış olması, deprem etkilerinin en aza indirgenmesi yönünde bir eylem planı oluşturulmasını imkânsız kılmıştır. Bunun yerine deprem sonrası yapılacaklar ön plana alınarak depremde arama kurtarma çalışmaları merkeze alınmıştır. 6 Şubat 2023 tarihli Maraş merkezli deprem arama kurtarma çalışmalarının dahi ne kadar yetersiz kaldığını göstermiştir. "Özel iletişim vergisi" diye yıllarca toplanan deprem vergisi depremin dışında her yerde kullanıldı, sadece depremde kullanılmadı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Olan, lütfen tamamlayın.

HÜSEYİN OLAN (Devamla) - Tamam Başkanım.

Bu yetmezmiş gibi Maraş depremi sonrası "Afet Yeniden İmar Fonu" diye yeni bir yöntemle karşımıza çıktınız ve yine, bütün yaşanılan acılardan ders almadan afet sonrası yapılacaklar için fon kurdunuz. Her depremde aynı hikâyeleri, aynı cümleleri dinlemekten bıktık artık. Yanlışı savunacak kadar cahil, gerçeği göremeyecek kadar kör olan bu zihniyetten artık kurtulmanın zamanı gelmiştir. Onun için, çok daha büyük acılar, yıkımlar ve kayıplar yaşanmadan derhâl ve acilen bir afet bakanlığı kurulmalıdır. Semptomatik çözümlerle süreçleri geçiştirmek yerine, kalıcı çözümler üretmenin zamanı çoktan geldi, geçti bile.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (DEM Parti sıralarından alkışlar)