ELİF ESEN (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Türkiye Adalet Akademisi Kanunu Teklifi hakkında YENİ YOL Grubu adına söz almış bulunuyorum.

Bu teklif, yargı sisteminin bağımsızlığı ve adil işlemesi, dolayısıyla ülkemizde güvenilir adalet tesisi açısından kritik bir öneme sahip ancak teklifin bazı maddeleri yargının bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğü ilkesi açısından ciddi sorunlar içermektedir. Tam da bir ay evvel, ülkelerin adalet sistemlerinin değerlendirildiği Venedik Komisyonunda, özellikle atama usulleri konusunda Türkiye'de yargı bağımsızlığının tehlike altında olduğu belirtildi. Yine, Hukukun Üstünlüğü Endeksi 2024 raporuna göre Türkiye 142 ülke arasında 117'nci sırada yer aldı.

Huzurunuzda bu zeminde ve bu önemli konu hakkında çekincelerimizi Genel Kurulun dikkatine sunuyorum. Öncelikle, yargının bağımsızlığının hâkim ve savcıların sadece ve sadece hukuka, kanuna bağlılık ilkesiyle çalışmasına dayandığını unutmamalıyız. Ancak bu teklifte yer alan düzenlemeler hâkim ve savcıların alımından eğitimlerine kadar her aşamada yürütmeye bağlılık ilkesiyle çalışmasının önünü daha da açacak ve yürütme etkisi, hatta baskısının yargı üzerinde daha da artmasına neden olacaktır. Bu durum, hukukun üstünlüğü ilkesine aykırıdır ve yargının tarafsızlığını şaibe altında bırakmaya son derece açıktır, kabul edilemez.

Akademi Başkan adayının kurum içinden belirlenmesine yönelik önceki düzenlemelerin geri getirilmemesi, yerine Cumhurbaşkanı tarafından atama yapılması kurumun özerkliğini, tarafsızlığını zedeleyerek yürütmenin yargı üzerindeki etkisini daha da artırmaktadır. Yine, Akademinin Genel Kurul, Denetleme Kurulu gibi organlarının bağımsızlığını güvence altına alacak bir yapı oluşturulmaması, adil yaklaşım ve tarafsızlığı çok önemli olan bu kurumun yürütme güdümüne girmesinin zeminini hazırlamaktadır.

Başka bir olumsuz durum ise adaletsiz uygulamaların, kayırmaların, torpillerin kaynağı mülakatın burada da karşımıza çıkması. Çok üzülerek hatırlatmak isterim ki son dört gün içinde yargı alanında çalışan 3 genç insan intihar ederek yaşamına son verdi ve üzülerek ifade ediyorum ki bu gençlerden biri çok da yüksek puan almış, parlak bir öğrencilik geçirmiş ancak mülakatta elenen genç bir avukattı. Hâkim ve savcı alımında mülakat komitelerinin üyelerinin tamamının iktidarınız himayesinde atanması şu an sizler için çok olumlu gözükebilir ama yerel yönetimlerde yaşanan yönetim değişimi gibi ya devran döner de işler değişirse yargının bağımsızlığından yine emin olabilecek misiniz? Bu düzenleme yürütmenin yargıyı keyfî olarak yönlendirmesine neden olabilir. Bu nedenle, mülakat komitesi üyelerinin yargı mensupları arasından seçilmesi daha adaletli ve objektif bir yaklaşım olacaktır.

Değerli vekiller, hepimizin artık çok iyi bildiği gibi, hukuk alanında sorunlar eğitimden başlıyor. Hukuk fakültesi enflasyonu yaşanan ülkemizde fakültelerde niceliği değil niteliği, adaleti sağlamaya dair önerilerimizi içeren, yüzlerce hukukçunun akıl teriyle hazırlanan DEVA Partisi Adil Yargı Eylem Planı bu anlamda bir rehberdir. İktidar sıralarındaki vekillerimizden "web" sitemizden açıp okumalarını rica ediyorum.

Maddelere dönecek olursak, madde 9'da yer alan "doğrudan şart aranmaksızın" ifadesi yürütmeye sınırsız bir tasarruf yetkisi tanımaktadır. Bu ifade Anayasa’nın 2'nci, 7'nci, 10'uncu, 11'inci, 138'inci, 139'uncu ve 140'ıncı maddelerine de aykırıdır ve hukuki belirlilik ilkesi ihlal edilmektedir.

Yine, madde 5'te yer alan "yeteri kadar" gibi muğlak ifadeler yürütmeye keyfî düzenleme yapma alanı açmaktadır. Özellikle tetkik hâkimleri ve personele ilişkin sayılarda bu belirsizliğin somut ve ölçülebilir bir şekilde belirlenmesi elzemdir. Görüyoruz ki Adalet Akademisinin özerkliğini sağlayacak gerekli ve yeterli düzenlemeler bu teklifte yer almamaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Esen, lütfen tamamlayın.

ELİF ESEN (Devamla) - Son olarak, değerli milletvekilleri, adaletli ve adil olmak Yüce Allah'ın bizlere uymamız için emrettiği en mühim konuların başında gelir. Unutmayın, bir gün hepimiz öleceğiz ve adalet terazisi zerre miskal şaşmayan ve hiçbir torpilin ya da makamın gücünün yetmeyeceği mahkemede hesap vereceğiz. Bu sebeple adaletten şaşmayın, adil olun ve haksızlıklardan uzak durun.

Bu eleştiriler ışığında teklif, yargı bağımsızlığı ve hukukun üstünlüğünü teminat altına alacak şekilde yeniden gözden geçirilmelidir. Adaletin bir gün değil her gün herkese lazım olacağını unutmadan milletvekilleri olarak bu sorumluluğumuzu ortaya koymamız gerekmektedir.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (YENİ YOL ve İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)