AK PARTİ GRUBU ADINA AYŞE BÖHÜRLER (Kayseri) - Kıymetli Başkanım, Değerli Bakanlarımız ve sevgili milletvekillerimiz; Meclis çatısı altında bugün Türklerin Asya'da, Rumeli'de, Kuzey Afrika'da geçtikleri yollara astıkları kandilleri yakan; Asya'nın ve Balkanların kandillerini yakan, Türk-İslam mirasının kandillerini yakan medarıiftiharımız TİKA üzerine konuşacağım.

Konuşmaya başlarken Kültür Bakanımıza ve Cumhurbaşkanımıza bir teşekkürü borç biliyorum. Çünkü Türk tarihini ayrıştırmadan antik çağlardan başlayarak, İslam öncesi tarih dönemlerinden başlayarak, yine İslam medeniyetinin Türklerle birlikte olduğu dönemden başlayarak cumhuriyetimizin eserleriyle bütün bu tarihi birbirinden ayırmadan, bir arada bir bütün olarak değerlendirip tüm eserleri onaran ve bu eserleri bugüne kazandıran Kültür Bakanımıza da özellikle teşekkür ediyorum.

Kültürler, yaşayan organizmalardır; dünya tarihi de onların kolektif biyografisi. TİKA, bu biyografide Türklerin ismini öne çıkaran bir kurum olarak Türkiye'nin en önemli yumuşak gücüdür. Gündem yaratan, cazibe oluşturan ve insanları yanına çeken politikalarıyla TİKA, Türkiye'nin girişimci ve insani dış politikasının sahadaki en önemli uygulayıcısıdır; yalnızca bir kalkınma ajansı değil, aynı zamanda Türkiye'nin dostluk ve dayanışma elini dünyanın dört bir yanına uzatan bir gönül köprüsüdür. Bizim İslam ve Türk coğrafyasında aldığımız duaların vesilesidir. Tarihî kopuşları birleştiren, devamlılıkların izini süren, Anadolu'dan dünyaya uzanan barış elidir. Küresel sorunların çözümünden sürdürülebilir kalkınmaya, dünyaya uzattığımız zeytin dalıdır. Ortak tarihimize sahip çıkan, pek çok ülkeyle iş birliği yapan, kültürel diplomasiyi barış için sürdüren TİKA, onardığı pek çok eserle de tarihe iz bırakmıştır.

İlk durağım Moğolistan ve Orhun Vadisi. Burada şunu göstermek istiyorum: Bu, Bilge Kağan Orhun Müzesi; TİKA tarafından onarılmış, tarihe kazandırılmıştır. 19'uncu yüzyılda Ruslar tarafından bulunan bu yapıtlar Bilge Kağan'ın nasihatlerini içerir ve bin üç yüz yıl öncesinde Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. Yolu düşenleri buraya bekliyoruz. Buraya ulaşan yolu da yine TİKA onarmıştır. Bilge Kağan'ın sözlerini burada tekrarlamak istiyorum, Bilge Tonyukuk yazıtlarında şöyle diyor: "Bu sözümü iyice işit, adamakıllı dinle: Doğuda gün doğusuna, güneyde gün ortasına, batıda gün batısına, kuzeyde gece ortasına kadar onun içindeki millet hep bana tabidir." Bu coğrafya TİKA'nın da eserleri ihya ettiği coğrafyadır. Asya'nın kandillerinden biriydi Orhun Abideleri ve TİKA tarafından Dünya Kültür Mirası olarak kazandırıldı.

Türklerin tarihî yolculuğunun izi Rumeli'den Avrupa'ya, pek çok yere uzanır; TİKA bu izi takip eder. "Büyük Selçuklu Mirası" adı altında geniş bir katalog çalışmasıyla 13 ülkede Selçuklu eserlerini kayda geçirmiş, 5 ciltlik bir eser ortaya koymuştur, Kerkük'teki Osmanlı eserlerine dijital arşiv desteği vermiştir. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere cumhuriyetin kurucu kadrosunun ana ocağı Balkanların dört bir yanında TİKA'nın restorasyonunu yaptığı tarihî ve kültürel varlıkları ziyaret eden insanlarla karşılaşırsınız. 2017'den beri bölgede en çok ziyaret edilen eserlerden biri Kosova'da şehit olan Osmanlı Sultanı I. Murat Hüdavendigar'a aittir. İstiklal Marşı Şairimiz Mehmet Akif'in "Kosova" şiirinde bahsettiği "Hani asker? Hani kalbinde yatan şah-ı şehid?/Ah o kurban-ı zafer nerede bugün? Nerede o ıyd?" dediği bu türbe tarumar hâlde dururken TİKA tarafından onarılmıştır. Bosna Hersek'teki Drina Köprüsü, Makedonya'daki Atatürk'ün mezun olduğu Manastır Askerî İdadisi, Kosova'daki Sinan Paşa Camisi, Halveti Tekkesi, Sırbistan'ta Ram Kalesi Balkanlarda TİKA izini sürdüğümüzde rastladığımız mekânlardır. Akıncıların, abdalların, fetih erlerinin, serhat beylerinin hatıraları TİKA tarafından yaşatılır; isimlerine sempozyumlar düzenlenir, kitaplar çıkarılır.

Yahya Kemal'in "Tuna" şiirinde "Bir yaz günü geçtik Tuna'dan kafilelerle" mısrasında andığı o akıncı günlerimizin mirası Budapeşte'de Gül Baba Tekkesi yine TİKA tarafından Macaristan Hükûmetinin desteğiyle ihya edilmiştir. Önceden Bektaşi-Alevi dergâhı olan bu tekke, bugün pek çok kişi tarafından ziyaret edilmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYŞE BÖHÜRLER (Devamla) - Son olarak bir dakika uzatır mısınız efendim?

BAŞKAN - Buyurun.

AYŞE BÖHÜRLER (Devamla) - 170'den fazla ülkede faaliyet gösteren TİKA temsilciliklerinden biri de Kudüs'te bulunur. Kudüs'te TİKA sadece eser ihya etmez, bugün Mescid-i Aksa Camisi TİKA tarafından onarılmıştır; orada engelliler, yaşlılar, ihtiyaç sahipleri için kurduğu bakımevleriyle de pek çok insani hizmet verir. Anadolu'dan dünyaya uzanan zeytin dalı olan TİKA, Sayın Cumhurbaşkanımızın sık sık vurguladığı insani dış politika vizyonunun bir örneğidir. Ben, TİKA ve bu çerçevedeki çalışmalarından dolayı hem Cumhurbaşkanımıza hem Kültür Bakanımıza teşekkürlerimi iletiyor ve bu eserleri korumanın ülke olarak bir borcumuz olduğunu söylüyorum. Dilek İmamoğlu'nun söylediği türküye Kültür Bakanımız ne yaptı, nasıl bir tepki verdi bilmiyorum ama bu eserlerin öneminin altını çizmek isterim.

Teşekkürler. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)