ERKAN AKÇAY (Manisa) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Dünkü konuşmamda, 4 Aralık Madenciler Günü münasebetiyle, şehit madencilerimizi anmış ve madenciliğin mesleki öneminden bahsetmiştim. Tabii, süre yetersizliği nedeniyle diğer hususları da şimdi zikretmeye çalışacağım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; malumunuz, 13 Mayıs 2014 yılında Manisa Soma'daki maden faciası sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisinde bir Soma Maden Kazalarının Araştırılması Komisyonu kurulmuştu bütün parti gruplarımızın üyelerinin de katılımıyla, uzunca bir çalışma gerçekleştirildi ve kapsamlı bir rapor düzenlendi. Tabii, daha sonra meydana gelen maden kazaları da oldu. Bu düzenlenen araştırma komisyonu raporu, gerek maden mevzuatımıza gerekse madencilerimizin çalışma koşullarına ilişkin çok önemli bilgi ve öneriler içerdi, perspektif sundu ve bu rapor hem Hükûmete, yürütmeye hem de Meclisimize ışık tutmuştur. Bu rapor çerçevesinde madencilerimizle ilgili birçok düzenlemeyi de Türkiye Büyük Millet Meclisinde hep birlikte gerçekleştirdik. Tabii, hafızayıbeşer nisyanla maluldür, aradan geçen yaklaşık bu on yıl içerisinde bu Soma Maden Kazalarının Araştırılması Komisyonu Raporu'nun tuttuğu ışık, öneri ve tavsiyeler çerçevesinde neler yapıldığını kısa başlıklar hâlinde zikretmeyi ben faydalı buluyorum. Özellikle yer altı madenciliğinde teknolojik çalışmalara büyük ağırlık verildiğini de yaptığımız ziyaretlerde görüyoruz. Onun dışında, yer altında çalışan madencilerimizin ücretinin asgari ücretin 2 katına çıkarılması sağlandı Meclisimiz tarafından. Yer altında çalışan madencilerimizin çalışma süresini günlük en fazla yedi buçuk, haftalık en fazla otuz yedi buçuk saat olarak sınırlandırdık. Yer altında en az yirmi yıl çalışmış olan madencilerimizin emeklilik yaş sınırını 55 yaştan 50 yaşa indirdik. Madenlerde iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri de artırıldı. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem arama şartı kaldırılarak işe iade davalarında yer altında çalışanların lehine düzenleme yapıldı. İşverenlere alt işverenin işçilerinin ücretini ödeyip ödemediğini kontrol etmek, ödenmeyen ücretleri alt işverenin hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırma yükümlülüğü getirildi. Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere olağanüstü hâller ve zorunlu nedenler dışında fazla çalışma yaptırılması engellendi. Olağanüstü hâller ve zorunlu nedenlerle yaptırılan fazla çalışmalarda saat başına ödenecek ücretin yüzde 100 artırılarak ödenmesine yönelik düzenleme yapıldı. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri artırıldı. Alt işverenler değişse de asıl işveren değişmediği sürece çalışanların yıllık izin sürelerinin aynı iş yerinde çalıştıkları süre dikkate alınarak hesaplanmasına yönelik düzenleme yapıldı. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda değişiklikler yapılarak madenlerde iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri artırıldı. Redevans sözleşmesiyle yer altı maden işletmeciliği yapan şirketlere ait mallara Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından el konulması, gelirlerin öncelikle bu şirketlerde çalışanların kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma ve diğer ücretlerinin ödenmesinde kullanılmasına yönelik düzenleme yaptık. Soma Kömür İşletmesi tarafından işletilen Eynez maden ocağında çalışanların ihbar ve kıdem tazminatlarının Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından yasal faiziyle birlikte ödenmesine yönelik düzenleme yapıldı. Yine 7252 sayılı Kanun'la 4857 sayılı İş Kanunu'na geçici 11'inci madde eklenerek Soma Kömür İşletmeleri tarafından redevans yöntemiyle işletilen Işıklar, Geventepe ve Atabacası'nda çalışan madencilerimizin kıdem ve ihbar tazminatları ödendi.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Akçay.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Uyar Madencilik tarafından redevans usulüyle işletilen Darkale ocağında çalışmaktayken işten çıkarılan ve tazminatlarını alamayan yaklaşık 840 madencimizin kıdem ve ihbar tazminatları 18 Kasım 2021 tarihinde Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından sorumlulara rücu edilmek üzere ödenmiştir. Böylelikle kanayan bir yara büyük ölçüde giderilmiştir.

Tüm çalışanların asgari ücrete kadar olan gelirleri vergi dışı bırakılmıştır. Dolayısıyla, madencilerin de asgari ücret kadarki gelirleri vergi dışıdır. 16 Kasım 2022 tarih ve 7421 sayılı Kanun'la, kömür ve linyit madenlerinin yer altı işlerindeki iş kazalarında hayatını kaybedenlerin prim borçları...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Tamamlıyorum Sayın Başkan.

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Akçay.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - ...silinmiş ve ölüm tarihinde sigortalıya ilişkin şartlar aranmaksızın hak sahiplerine aylık bağlanmıştır. Yer altı işlerindeki iş kazalarında hayatını kaybedenlerin anne ve babasına hiçbir şart aranmaksızın gelir ve aylık bağlanmıştır. Yer altı işlerindeki iş kazalarında hayatını kaybeden madencilerimizin ailelerinden birisine de kamuda istihdam hakkı verilmiştir.

Bunun dışında da yapılan tabii pek çok şey olmakla birlikte şimdilik bununla yetiniyorum Sayın Başkan.

Teşekkür ederim.