HEDEP GRUBU ADINA ADALET KAYA (Diyarbakır) - Sayın Başkan, değerli vekiller; öncelikle Diyarbakır Baro Başkanımız değerli Tahir Elçi'yi saygıyla anıyorum.

Geçtiğimiz hafta hem bütçe görüşmelerinde hem de burada Genel Kurul görüşmelerinde 25 Kasım haftası olması nedeniyle biz muhalefet vekilleri pek çok veri paylaştık ve iktidar sıralarından ve vekillerinden hep itiraz geldi. Sanki, Türkiye'de söylediğimiz şiddet ve cinayet verileri yoktu, işte, bunların doğru olmadığını iddia ettiler. Hemen her gün haberlere mutlaka bir kadın cinayeti veya tecavüz veya şüpheli ölüm haberiyle başlıyoruz ve bununla ilgili olarak da bu yılki ilk on ayın rakamları 253 kadın cinayeti, 194 şüpheli ölüm... Ya, bunların sadece sayı olmadığını söylememiz lazım, bunlar yaşam hakları ve hayalleri sonlandırılmış kadınlar; bu anlamda çok önemli ve değerli olduklarını söylemek istiyorum. Çok önemli bir mesele bu, çok boyutlu ve çok karmaşık ama bu çözüm üretilebilir bir konu yani bütünlüklü, samimi ve gerçek bir mücadele gerektiriyor. Bu da ne demek? İşte, biliyorum ki az sonra -çünkü daha önceki konuşmalarımızda oldu- iktidar partisinden bir vekil çıkacak diyecek ki: "Biz bu konuyla ilgili mücadele veriyoruz. Ceza Kanunu'nda şu yasaları geçirdik. KADES uygulamasını biz getirdik, şunu da biz yaptık." Bununla ilgili olarak da şunu söylemek istiyorum: Mesele, sadece suç ve cezaya odaklı olarak çözülemez. Bir kere bizim bu konuyla ilgili söyleyeceğimiz en önemli mesele, var olan yasaların uygulanmasıyla ilgili denetim mekanizmaları çalışmıyor, bu konuda hiçbir şey yapmıyorsunuz. Uygulamadığınız ya da uygulatmadığınız yasalar söz konusuyken yeni yasa yapmayın çünkü bunlar yargı tarafından uygulanmıyor, hâlâ katiller ve tecavüzcüler ne yazık ki haksız tahrik indirimi ve iyi hâl indirimiyle mahkemelerden neredeyse hiç ceza almadan çıkıyorlar; bu, birincisi.

İkincisi, çok ciddi anlamda bir zihniyet değişimine ihtiyaç var. Bu nasıl gerçekleşecek? İktidar partisinin milletvekilleri de akademisyenleri de ilahiyatçıları da hepsi, oldukça kadın düşmanı, ayrımcı ve nefret söylemlerini her gün yeniden üretiyorlar ve bunu toplum üzerinde de yaygınlaştırıyorlar. Bununla ilgili olarak da başta, bu zihniyet değişimine dair önleyici ve koruyucu tedbirler almak, yeni mekanizmalar oluşturmakla ilgili bir çalışma yürütmek gerekiyor, bu nedenle bu komisyonu oluşturmak çok önemli.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen tamamlayalım.

ADALET KAYA (Devamla) - İki cümlem var Sayın Başkan.

Bir diğer mesele, bütçe görüşmelerinde Sayın Bakan şöyle bir şey dedi: "Biz kadınlara 'sığınak' demek incitir kadınları, o nedenle konukevlerinde ağırlıyoruz. Onları misafir ediyoruz." Ya, bu kadınlar, sığınağa giden kadınlar, can havliyle evden çıkıp sığınma ihtiyacı duyan kadınlar; siz onları misafir etmiyorsunuz, onları korumak zorundasınız. Gerçekten de uygulama şöyle: Sığınağa giden kadınlar orada ikna edilerek "Eşindir, döver de sever de." denilerek yeniden evlerine gönderiliyor. Bu nedenle, koruma altındaki kadınların hepsi öldürülüyor, hepsi en yakınlarındaki erkekler tarafından cinayete kurban gidiyor. Bu yine iktidarın çözemediği en önemli sorunlardan biri.

Bir diğer mesele, Diyanete aktarılan bütçe; bu çok problemli. Bütün il müftülüklerinde aile ve dinî rehberlik bürosu var. Bu büroların sayısı ŞÖNİM'lerden ve sığınaklardan daha fazla biliyor musunuz?

Bugün düşen bir haber: Diyarbakır'ın Hazro ilçesinde...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum efendim.

ADALET KAYA (Devamla) - Lütfen tamamlayayım.

BAŞKAN - Çok teşekkür ediyorum, çok sağ olun.

ADALET KAYA (Devamla) - ...bir müftü Kur'an kursunda çalışan bir kadına tecavüz ettiği için, şantajla bunu defalarca yaptığı için ceza aldı, yirmi altı yıl hapis cezasıyla cezalandırıldı. (HEDEP sıralarından alkışlar)