İYİ PARTİ GRUBU ADINA BİLAL BİLİCİ (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu adına söz aldım ve narenciye üreticilerinin sıkıntıları hakkında konuşmamı gerçekleştireceğim.

Ülkemiz yılda ortalama 4,4 milyon narenciye üretimiyle dünya narenciye üreticisi ülkeler arasında önemli bir yere sahiptir.

YAŞAR TÜZÜN (Bilecik) - Sayın Başkanım, içeride çok gürültü var, duyamıyoruz hatibi.

BİLAL BİLİCİ (Devamla) - Diğer tarım ürünlerine göre katma değeri ve ihracatı yüksek bir ürün olan narenciyenin üretim, iç pazara sunum, ulaşım, lojistik ve ihracat gibi unsurlar dikkate alındığında ülkemiz ekonomisi açısından üzerinde önemle durulması gereken bir ürün olduğunu belirtmek istiyorum. Narenciye üreticileri artan üretim maliyetleri başta olmak üzere birçok olumsuzlukla mücadele etmektedir, üretici ürününü zararına satmaktadır. Çiftçimizin potansiyelini en üst seviyede kullanabilmesi durumunda mevcut narenciye ihracatından çok daha büyük bir getiriye ulaşacağımız açıktır. Narenciye hasadında eksiklik de vardır. Eksikliği hissedilen ise tarım işçilerinin yerini kayıt dışı çalışan yabancılar almıştır. Yabancı tarım işçilerinin sürekliliğinin olmaması ve iletişimde yaşanan güçlükler her hasat döneminde sektörün en büyük sıkıntısı olmaktadır. Bu durum, hasatta makineleşmenin önemini ortaya koymaktadır. Modern yöntemlerin teşvik edilmesi, ihtiyaç duyulan teknoloji, ekipman desteğinin sağlanması ve somut sonuçlara ulaşacak destekleme programlarının bir an önce üreticiyle buluşturulması gerektiğinin altını çizmek istiyorum.

2023 ve 2024 yılı için olumlu hava koşulları narenciyede rekolteyi de yükseltmiştir ancak ihracatta yaşanması muhtemel sıkıntıların yükselen rekolteye rağmen üreticiyi endişelendirdiğini göz ardı edemeyiz. Turunçgiller hasadında sezon ortasına gelindiği hâlde henüz ürününü hiç satamayan binlerce çiftçimiz bulunmaktadır. Çiftçimizin üretim aşamasında bankalara ve piyasaya borçlandığından ürününü satamadığı için oldukça zor durumda kaldığını buradan bir kez daha vurguluyorum. Geçtiğimiz yıl, turunçgiller üretimimizin 1,9 milyon tonu ihraç edilirken yurt içi tüketime yaklaşık 3 milyon ton yeterli gelmiştir. Bu yılki 7 milyonluk rekolte, stok fazlası olacağını da göstermektedir. Artan üretim maliyetleri ve girdilere paralel olarak yükselen fiyat, dış pazarlarda ihracatçının rekabet olanağını da güçleştirmektedir. Ülke çıkarları açısından bakıldığında, işini hakkıyla ve yönetmeliklere uygun olarak yapan ihracatçının korunmasının da gerektiğini ifade etmek istiyorum.

Dalında kalma tehlikesi olan tüketim fazlası ürünlerin ihraç edilerek ekonomimize kazandırılmasının, turunçgiller üreten çiftçimizin üretime devam etmesi için ihracatta ton başına en az 2.800 TL destek verilmesinin ve rekabet gücünün artırılmasının gereksinimini dikkatinize sunuyorum. Tabii, bu desteğin zaman kaybetmeden açıklanması da son derece önemlidir. Narenciye ihracatında rekabet ettiğimiz ülkelerde rekoltenin yüksek gerçekleştiğine, ancak üreticilere verdikleri destek sayesinde fiyatlarını rekabetçi seviyelerde tutabildiklerine dikkat çekmek istiyorum.

İhracattaki bir başka sorun da KDV iadesinin alınmasında karşılaşılan gereksiz ve yıpratıcı prosedürlerdir. Bu prosedürler, personel, lojistik gibi artan giderler ihracatçıyı daha da zor durumda bırakmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

BİLAL BİLİCİ (Devamla) - El emeği, göz nuru ve alın teri üretimleriyle millî gelirimize katkı sunan çiftçimiz için her türlü destek şarttır ve her türlü desteği hak etmek durumundalardır. Biliyoruz ki üreticimize verilecek her destek aslında ekonomimize verilecek destektir. Türkiye dünya narenciye üretiminde ilk 10 ülke içerisindedir. Tarım kenti Adana da "narenciye" denince akla gelen ilk şehirlerden biridir. Dolayısıyla Adana ve çevresinde her türlü narenciye işletme tesislerinin gelişmesi ve üretimin makineleşmesi için yatırım teşviklerinin de gerekliliğinin bir kez daha önemini ifade etmek istiyorum.

Saygılarımı sunuyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)