CHP GRUBU ADINA AHMET ÜNAL ÇEVİKÖZ (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Finlandiya'nın NATO üyeliğiyle ilgili olarak önümüze gelen kanun teklifi üzerinde Cumhuriyet Halk Partisinin görüşlerini dile getirmek amacıyla söz almış bulunuyorum. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Fevkalade önemli bir anlaşmayı konuşuyoruz bugün. Gecenin bu ilerleyen saatinde çok da kalabalık değiliz Genel Kurulda ancak şundan emin olmanızı isterim: Şu anda Finlandiya'da Finlandiya nüfusunun tamamı buraya odaklanmış, kilitlenmiş vaziyette ve kendi ülkeleri açısından fevkalade önemli bir güvenlik meselesi olan NATO üyeliğiyle ilgili, NATO'nun 29 üyesinin kabul ettiği ve son üye olarak da Türkiye'nin onaylamasını bekledikleri bu kararı ilgiyle izliyorlar. Neden onlar için önemli? Çünkü bizim de olduğu gibi, İsveç'in de olduğu gibi, Finlandiya da geçmişinde Rusya'yla savaşmış bir ülke. Bugün, geçen sene 24 Şubattan itibaren Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlatmış olduğu askerî saldırganlığı belki de Avrupa güvenlik mimarisinde şimdiye kadar yaşanabilen en önemli değişiklik olarak algılayan Finlandiya, 1.500 kilometrelik sınıra sahip olduğu Rusya'dan kendisine bir tehdit algılaması içine girdiği için NATO güvencesi istiyor. Dolayısıyla, onlar için fevkalade önemli bir gece.

Elbette, Türkiye-Finlandiya ilişkilerine de kısaca değinmekte yarar var çünkü Finlandiya ile bizim ikili herhangi bir önemli sorunumuz yok. Aslında, 1918 yılından itibaren Finlandiya'yla ilişkilerimiz gelişmiş ve biz Finlandiya'nın bağımsızlığını tanımışız. 1924'te de Finlandiya ile Türkiye arasında bir dostluk anlaşması imzalanmış, bugüne kadar da Türkiye- Finlandiya arasında aslında çok da önemli bir sorun olmamış. Dolayısıyla, Türk ve Fin halkı birbirlerini seven, birbirlerine karşı saygı duyan iki halk. Bugün onların bu beklentilerini Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin alacağı kararla gerçekleştirmekle, onlara da çok önemli bir işaret vermiş olacağız ve bu dostluğu daha da pekiştireceğiz. İleride NATO içinde iki müttefik olarak da bir arada bulunmaya devam edeceğiz.

Kısaca, neden Finlandiya'yla birlikte İsveç'in de başvurduğunu yine tarihe dayanarak hatırlatmak isterim. Tarih önemlidir değerli milletvekilleri, tarihi bileceğiz ki tarihin bize vermiş olduğu derslerden ne gibi sonuçlar günümüze yansımış ve çıkmış onu iyi tahlil edelim. Neden bunu söylüyorum? Bir kere, her şeyden evvel, Finlandiya'nın vaktiyle İsveç'in toprakları içinde olan ve 19'uncu yüzyılın sonunda oradan ayrılarak bağımsızlığını kazanmış olan bir ülke olduğunu bilmemiz gerekir. Dolayısıyla İsveç ve Finlandiya birbirleriyle bir bütünlük oluşturmakta ve NATO'ya da beraber başvurmaktadırlar. Biz çeşitli vesilelerle bu iki ülkeyle yaptığımız müzakerelerde Finlandiya'nın Madrid Mutabakatı'nda öne çıkan bazı konularda daha olumlu adımlar attığını ve bugün NATO üyeliğine daha yakın olduğu kararını verdik ve bu nedenle de İsveç ile Finlandiya arasında bir ayrım yaptık ancak bu ayrımı yaparken umarım İsveç halkını kendimizden uzaklaştırmamışızdır.

İsveç halkı ile Türkler arasında tarihten gelen fevkalade önemli bir bağ vardır. 18'inci yüzyılda İsveç ile Rus Çarlığı arasında 1700'lü yılların başında yapılan bir savaştan sonra o zamanki İsveç Kralı, bizim "Demirbaş Şarl" olarak tanıdığımız XII. Karl, Rusya'da savaşı kaybedince Osmanlı topraklarına sığınmıştır ve Osmanlı topraklarında, bugün Moldova'da bulunan Özi ve Bender kentlerindeki kalelerde yedi yıl boyunca Osmanlı'nın himayesinde yaşamıştır. Şunu da hatırlamak gerekir: III. Ahmet 1710 yılında Rusya'ya savaş ilan eder ve sonunda, biliyorsunuz, 1711'de Prut Antlaşması imzalanır. Prut Antlaşması'nın önemli şartlarından bir tanesi de Demirbaş Şarl'ın emniyetle ülkesine dönmesinin Rusya tarafından güvence edilmesi şartıdır. Demek ki İsveç halkı ile biz Türkler arasında ta 18'inci yüzyıla kadar giden böyle bir dayanışma ve böylesine bir beraberlik vardır.

Bugün İsveç'i Finlandiya'yla birlikte görüşmüyor olmamızın İsveç halkında bir kırgınlık yaratmadığını ummak isterim. Ancak şunu da söylemek isterim: NATO bir ortak savunma örgütüdür. NATO'nun kuzey kanadında şimdiye kadar NATO üyesi olarak sadece Norveç bulunuyordu. Avrupa güvenliğinin değişen yapısında ve Avrupa güvenlik mimarisinin bozulmasında NATO'nun kuzey kanadının daha da güçlenmesi için Finlandiya'nın üyeliğiyle birlikte İsveç'in de üyeliği elbette bütün NATO üyesi ülkeler tarafından arzu edilmekte. İsveç belli adımlar attı, biz bunları henüz yeterli bulmadık ancak İsveç Anayasası'nda yapılan bazı değişiklikler ve 1 Hazirandan itibaren de İsveç'te yürürlüğe girmesi beklenen, Meclislerinde kabul edilerek yürürlüğe girmesi beklenen terörle mücadele kanununun bizim beklentilerimize cevap vermesi umuluyor İsveç tarafından. Bütün bu gelişmeler sonucunda dileriz ki ileride Türkiye ile İsveç arasındaki dostluğu da zedelemeyecek şekilde bir gelişme olur, olumlu bir gelişme olur ve İsveç de NATO'nun üyesi olur çünkü İsveç, geçmiş on yıl içinde Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği için en fazla mücadele gösteren ve Türkiye'yi en fazla savunan Avrupa Birliği üyelerinden bir tanesi olmuştur. Bunu da hiçbir şekilde unutmamamız gerekir.

Bugün, geçen hafta Dışişleri Komisyonunda oy birliğiyle kabul etmiş olduğumuz Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunu görüşüyoruz. Cumhuriyet Halk Partisi olarak biz Finlandiya'nın üyeliğine olumlu bakıyoruz. Finlandiya'nın üyeliğiyle birlikte NATO'nun daha da güçlü bir örgüt hâline geleceğini düşünüyoruz. Daha evvel konuşan hatipler dile getirdiler; NATO, bilhassa Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra Avrupa'da değişen güvenlik koşullarına kendini en iyi adapte eden, hatta bu konuda başka örneği olmayan yegâne örgüttür. En önemli gücü de konsensüsle karar alması ve bütün üyelerin hepsinin oy birliğiyle karar alması şartıdır. Herhangi bir üyenin "hayır" demesi hâlinde NATO karar alamaz. İşte bugün, şimdiye kadar İsveç ve Finlandiya'nın üyeliğine engel olan Türkiye, Finlandiya'nın üyeliğine onay verdiği için ve bu 30 üyenin onayı da bir şekilde birleşerek kabul edildiği için Finlandiya NATO üyeliğini elde edecek. İşte NATO böylesine güçlüdür ve Türkiye de NATO'nun içinde en önemli üyelerinden biri olarak böyle bir güce sahip bir ülkedir dolayısıyla kendi gücümüzü asla küçümsemeyelim.

Bütün bunları anlatırken kendi açımızdan da şunun altını özellikle çizmek isterim: Biz, Madrid memorandumuyla birlikte, Türkiye'nin en önemli duyarlılığını gösterdiği terörle mücadele konusunda aynı duyarlılığı Finlandiya ve İsveç'ten de beklediğimiz için böyle bir gecikmeye razı olduk. Sonunda da Finlandiya ve İsveç'in attığı adımlarla bu beklentilerimizin önemli ölçüde karşılandığını gördük. Terörle mücadele konusu NATO'da bütün üyeleri üzerinde mutabık kaldıkları bir konu değildir. Yarın öbür gün İsveç ve Finlandiya'nın kabul edilmesinden sonra, terörizmin tanımı konusunda hâlâ bizimle aynı fikirde olmayan şu anda mevcut NATO üyeleri de vardır. Biz bu mücadeleye elbette devam edeceğiz. Madrid Mutabakatı yarın öbür gün Finlandiya'dan sonra İsveç üye olarak kabul edilse bile geçerliliğini kaybetmeyecek ve onun kurmuş olduğu mekanizmalar elbette işlemeye devam edecek.

Son olarak şunu da hatırlatmak isterim: Madrid Mutabakatı'nın en önemli unsurlarından bir tanesi bizim için nasıl terörle mücadeleyse, aynı şekilde İsveç ve Finlandiya'nın Avrupa Birliği içinde Türkiye'nin Avrupa Birliğinin güvenlik yapılanmasına katılması için faaliyet göstermeleri şartıdır. Bugüne kadar bu konuda hiçbir gelişme olmamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

AHMET ÜNAL ÇEVİKÖZ (Devamla) - Onun için, yarın öbür gün üye olduktan sonra İsveç ve Finlandiya'nın bu taahhütlerini de yerine getirecek şekilde, Türkiye'yle NATO üyesi olarak, Türkiye'nin ileride Avrupa Birliğinin güvenlik mimarisinde güçlü bir şekilde yer almasını sağlamaya dönük adım atmalarını ve Madrid Mutabakatı'nın bu boyutuyla olan yükümlülüklerini de yerine getirmelerini dileriz, bekleriz.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum.