CHP GRUBU ADINA YÜKSEL ÖZKAN (Bursa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Partinin Uygur Türklerinin sorunlarının araştırılması hakkında sunduğu grup önerisi üzerine Cumhuriyet Halk Partisi Grubumuz adına söz aldım ve bu öneriyi destekliyoruz.

Önce tarihe bir göz atalım sevgili dostlar. Çin Komünist Partisi lideri Mao, 1949 yılı Eylül ayında Doğu Türkistan'daki Çin birliklerinin, Çin Hükûmetine bağlılıklarını bildirmesi üzerine hiçbir askerî güç kullanmadan Doğu Türkistan'ı işgal etmiştir. Çin yönetimi, bölgeyi "böl ve yönet" taktiğiyle Doğu Türkistan'da yaşayan halkı 13 millete ayırarak 10 ayrı muhtar bölge oluşturdu; Uygur, Tatar, Kazak, Kırgız ve Özbekler'i ayrı milletler olarak tanımlamış, bölgeye "Sincan Uygur Özerk Bölgesi" adını vermişti. Ancak 15 kişilik Uygur Özerk Bölgesi Komünist Parti Yürütme Komitesi daimî organının sadece 3'ü Uygur Türklerine verildi ve bunların hiçbir idari yetkisi yoktu.

Sayın milletvekilleri, Çin yönetimi 1914 yılının Mayıs ayından itibaren Doğu Türkistan'da "terörizme karşı mücadele" adı altında Uygur Türklerine yapılan işkence, eziyet, baskı ve dayatmalar ne yazık ki dayanılmaz bir hâle geldi. İnsan Hakları İzleme Örgütüne göre, 2014'ten sonra tutuklamaların sayısının önceki yıllara göre 5 kat arttığı vurgulanmaktadır. Doğu Türkistan'da sayıları 1.300'ün üzerinde olan toplama kamplarıyla ilgili olarak Çin yönetimi ise söz konusu kampların meslek eğitim ya da yeniden eğitim merkezi olduğunu iddia etmektedir. Birleşmiş Milletlere göre 2 milyon, Amerika Birleşik Devletleri'ne göre ise 3 milyon civarında; içinde bilim insanı, sanatçı, öğrencilerin de bulunduğu ve diğer Müslüman azınlıkların yer aldığı birçok kişinin bu kamplarda zorla tutulduğu ve sayısız işkencelere maruz kaldığı raporlarda vurgulanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü, toplama kamplarının bir an önce boşaltılmasıyla ilgili çağrıda bulundu. Konuyla ilgili olarak, Avrupa Parlamentosu ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu üyesi Batı Avrupalı 3 ülke bu çağrıyı yineledi. Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi bu toplama kamplarıyla ilgili tepki gösterilmesi için bir teklif kabul etti ancak Suudi Arabistan başta olmak üzere çoğunluğu Müslüman ülkelerin Çin'e destek verdiği uluslararası basında yer aldı. Araştırmalarda, son iki yılda Doğu Türkistan'da onlarca Müslüman mezarlığının yıkılmasının kültürel yok etme politikasının bir parçası olduğu belirtilmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

YÜKSEL ÖZKAN (Devamla) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Çin yetkilileri ise mezarlıkların kentsel dönüşüm kapsamında standardizasyona tabi tutulduğunu savunmaktadır.

Dünyanın gözü önünde yaşanan baskı ve işkencelerin bir an önce sonlandırılması için yapılan tüm uluslararası çağrılara bizler de destek vermeliyiz. Yakın tarihte, doğup büyüdüğüm Bulgaristan'da totaliter Jivkov rejimi döneminde Bulgaristan Türkleri Belene kamplarında bu dramı yaşarken Türkiye Büyük Millet Meclisinden dünyaya bu zulmün sonlandırılması için çağrıda bulunulmuştu. Sizler, geçmişte AK PARTİ olarak "one minute" dediniz, rabia işareti yaptınız ama Kuzey Irak'ta katledilen 1,5 milyon Müslüman konusunda bile bir tek ufak tepki göstermediniz. Son yıllarda muhalefet partileri tarafından dile getirilen Uygur Türklerinin dramına AK PARTİ ve MHP ittifakı olarak hâlâ neden sessiz kalıyorsunuz? Gelin bu çağrıya sessiz kalmayınız.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (CHP ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)