AYHAN ALTINTAŞ (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu adına Elektrik Piyasası Kanun Teklifi'nin 9'uncu maddesi üzerine söz aldım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Bu kanun teklifinin Sanayi, Ticaret ve Enerji Komisyonunun ihtisas alanına giren yalnızca 3 maddesi var; 7, 8 ve 9'uncu maddeler. Bu maddelerle "toplayıcı" ve "toplayıcılık" kavramları Elektrik Piyasası Kanunu'na eklenmek isteniyor. Biliyoruz ki elektrik sisteminin güvenilir ve kaliteli bir şekilde işletilmesi için üretimin tüketime eşit olması bir zarurettir; bunu düzenlemek için tüketimin dengeli hâle getirilmesi gerekli. Mesela yoğun talep saatlerinde tüketimi azaltmak gibi yöntemler kullanılabilir ancak bu verimliliği tüm kullanıcılar bazında düzenlemek oldukça meşakkatli bir iş olacaktır. Bu kanun teklifiyle toplayıcılık müessesesi yoluyla tüketicilerin bu sürece katılım sağlaması amaçlanıyor. Başka bir deyişle toplayıcıların farklı tüketim profillerine ve tüketim esnekliklerine sahip farklı ölçeklerdeki ve tarife gruplarındaki tüketicilerin tüketimlerini birleştirerek gün içerisinde dengeli bir yük elde edebilecek şekilde tek elden bunu düzenlemesi öngörülüyor. Enerji verimliliği açısından bu maddeyi olumlu buluyoruz.

Değerli milletvekilleri, toplayıcılık faaliyetleri gündeme gelmişken enerji arzının güvenliği için en önemli unsurlardan olan özelleştirme kavramıyla büyük bir hata yapılacağı belli olan, stratejik olarak oldukça önemli olan TEİAŞ aklıma geldi. Biliyorsunuz TEİAŞ da enerji kaynaklarının şebekeye entegrasyonunu, enerjide arz güvenliğini ve tüketimini düzenleyecek bir rol oynuyor. TEİAŞ, Türkiye'de elektrik sisteminin operatörüdür; ülkemizdeki her noktaya elektriğin sürekli, kesintisiz, güvenilir, sabit frekans ve gerilime sahip olacak şekilde tedarikini sağlamaktadır; Türkiye'nin enterkonnekte sistemini işleten doğal bir tekeldir. TEİAŞ'ta meydana gelebilecek anlık hataların dahi büyük problemlere sebep olacağı, öyle ki ülkenin karanlıkta kalmasına neden olabileceği ortadadır. Bu manada, ülkenin güvenliği açısından da önemli bir işlevi vardır. Kaldı ki TEİAŞ'ın iletim hatlarının toplam uzunluğu 70 bin kilometre civarındadır. Bu, Avrupa'nın en uzun iletim hattı demektir, Türkiye kara yollarının tamamından daha fazla bir uzunluktur. Buradan bir hesapla, eğer hat boyunca 100 metre genişliğinde bir alanın TEİAŞ'a tahsisli olduğunu düşünürsek TEİAŞ tarafından kontrol edilen alanın Lüksemburg'un 2 katı olduğunu görürüz. Bu alan Bilecik, Rize, Zonguldak ve Osmaniye gibi birçok ilimizden büyük bir arazi demektir. Bunun yanı sıra, TEİAŞ'ın tarifesi, yatırım ve işletme giderlerini karşılayacak şekilde EPDK tarafından düzenlenmektedir yani TEİAŞ kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Ancak, kâr amacı gütmeyen bir kurumun yatırımcı çekmesini beklemek pek mantıklı görünmüyor. TEİAŞ'a yatırım yapacaklara kâr payı dağıtmak, elektrik fiyatlarını statüsü gereği artırarak 84 milyon vatandaşımızın cebinden yatırımcıya para aktarmak anlamına gelecektir. Bu da elektriğin daha pahalı hâle gelmesine neden olacaktır. Geçmiş tecrübeye bakalım: Ülkemizde elektrik üretim ve dağıtım tesislerinin çok büyük bir kısmı özelleştirildi. Dağıtım firmaları yatırım ve teknoloji getirmek yerine fatura kesme şirketi gibi çalıştılar. Kısacası, özelleştirmeler devlet eliyle özel şirketlere garantili rant aktarımına dönüştü. Elektrik fiyatları da ucuzlamak yerine gittikçe daha yüksek seviyelere ulaştı, son enerji kriziyle de fiyatlar halkın ödeyebileceği seviyenin çok üzerine çıktı, konutlardaki fiyatları ödenebilir seviyede tutmak için ciddi sübvansiyonlara ihtiyaç duyuldu, sanayideki elektrik fiyatları da kilovatsaat başına 27 sent gibi yüksek rakamlara çıktı. Bunun sonucu olarak sanayimizin uluslararası piyasalarda rekabet gücü çok zayıfladı. Hâlbuki, özelleştirmeleri yaparken elde edilen bedelleri bir fona koyup kara günlerde kullanmayı akıl etmeliydik. Geçmişinde elektrik özelleştirmelerinde başarısız örnekleri olan iktidarın TEİAŞ'ın halka arz yoluyla özelleştirilme kararından da hemen vazgeçmesini bekliyor, Genel Kurulu saygılarımla selamlıyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)