BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Sözlerime başlamadan önce, bugün sabah trafik kazasında kaybettiğimiz milli oyuncumuz, değerli hemşehrim Ahmet Çalık'a Allah'tan rahmet, kederli ailesine de başsağlığı diliyorum.

Tabii, bu kanunla beraber gelen maddeler üzerinde... Özellikle bu mevduatlarla ilgili, dolar endeksli mevduat dâhil, altına endeksli mevduat dâhil, bu piyasaya yaptığınız müdahalelerle, gerçekten bankacılık sisteminde, şu an özellikle iş insanları, iş adamları çok ciddi sorunlarla karşı karşıya. Yani kredi kullanmakta -sistem, her şey birbirine girdi- çok ciddi problemleri var. Bankaya müracaat ediyorlar "Limitlerimiz var, her şeyimiz var, kredi kullanabilir miyiz?" "Bizim bankada çekin varsa kullanabilirsin, bizim bankada kredin varsa kullanabilirsin, buradan aldığın TL'yle başka yerde mevduat faizine, mevduata koyamazsın, dolar alamazsın, döviz alamazsın, kapıdan geçemezsin, bacadan geçemezsin." Hasılıkelam "Kredi talep etmeyin de ne yaparsanız yapın." gibi bir sonuçla şu an karşı karşıyayız.

Tabii, bu değişiklikler bir gece yarısında yapılınca hemen arkasından gelen zamlar otomatikman piyasadaki dengeleri bir kez daha bozdu. İşte, 1/1/2022'den itibaren elektriğe gelen yüzde 53 ile yüzde 130'luk zam, doğal gaza gelen yüzde 25'lik zam, tüpe gelen yüzde 40, ulaşıma gelen yüzde 36, köprülere gelen yüzde 36, yollara gelen yüzde 36; vergilere, harçlara gelen zamlarla zaten piyasa altüst oldu. Maalesef, dolar 13,30'ken benzinin fiyatı 9,16 liraydı 2 Aralıkta; 2 Ocakta dolar 13,30 ama benzin de 13 lira. Yani "Tamam, enerjiye çok ciddi döviz harcıyoruz." dedik ama dövizlerdeki rakamlar düşmesine rağmen maalesef bunun piyasaya yansımadığını hepimiz görüyoruz. Bugün insanlar neredeyse emtiaya ulaşmada bile belli zorluklar yaşıyor.

Yılbaşından önce bu kürsüde yaptığım konuşmada, özellikle doğal gaz tarifelerinin kademelendirilmesine yönelik teklif bu maddede yer aldı. Bundan dolayı duyduğum mutluluğu ifade etmek istiyorum ama bunda da dikkat etmemiz lazım gelen temel husus var: Buradaki minimum rakamları tespit ederken soğuk bölgelerde, mesela Ağrı bölgesinde asgari ücretli birinin tükettiği doğal gaz miktarı ile Ege'deki asgari ücretli bir tüketicinin tükettiği doğal gaz miktarı arasında fark var; bunları hem gelir grubuna göre hem de bulunduğu coğrafi konuma göre yapılandırmakta fayda var, en azından dar gelirlilere belli bir katkı sağlamış oluruz. Bundan önce Türkiye'nin neresinde olursa olsun belli rakama kadar herkese aynı ücret uygulanıyordu, bu kademeli ücretle beraber dar gelirlilerin bu zor şartlar altında durumunun düzelmesine yönelik en azından biraz daha ciddi bir adım atılmış olur.

Yine, buna paralel, fiyat farkı uygulaması yılbaşından önce, 11'inci maddeyle beraber geldi ama maalesef bu yeterli değil. 11'inci maddede bununla ilgili bizim teklifimiz var, şöyle söyleyeyim: Yedinci ayın 1 ile 30'u arasında bir iş almış olsun, bunun da yüzde 5'ini, yüzde 10'unu yapmış olsun; verdiğiniz fiyat farkıyla bu işin bitmesi mümkün değil. Belki burada bir kademe oluşturabilirdik, derdik ki mesela "Yüzde 15'i, yüzde 20'si tamamlandıysa buna tasfiye hakkı verelim." çünkü bu vereceğiniz fiyat farkıyla bunların yapılması kesinlikle mümkün değil.

İkincisi, fiyat farkı verirken süre uzatımı vermiyoruz yani süre uzatımının da bunun paralelinde muhakkak verilmesi lazım yoksa "Bunlar müteahhitler, nasıl olsa yaparlar ederler..." Müteahhitleri birbirinden ayırt etmek lazım. Bugün Sayın Cumhurbaşkanımız diyor ya "Dünya 5"ten büyüktür." Şu sizin mahşerin 5 atlısından da bugün bu piyasada iş yapan 40 bin müteahhit, 40 bin işveren daha büyüktür. İnanın, onların bugünkü çalışanlara katkısı yüzde 6'nın, yüzde 7'nin altında değil, istihdam açısından söylüyorum bunu. Etkileşim alanı açısından baktığınız zaman da yaklaşık 300-400 kaleme hitap ediyor; elektrikçisi, mekanikçisi, duvarcısı, sıvacısı, boyacısı; bunlar 300-400 kalem. Birinin mağdur edilmesi demek zincirleme, otomatikman buna yansır. Bunu vermediğiniz takdirde ne olur? Açar bakarlar, alacakları fiyat farkına bakarlar, hatta onun da bir miktarını alıyormuş gibi gösterirler.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BEDRİ YAŞAR (Devamla) - Toparlıyorum Başkanım.

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

BEDRİ YAŞAR (Devamla) - Ondan sonra, alacağı farklar işi kurtarmıyorsa teminat mektubunu yakarlar. Bunun yanması devlet açısından inanılmaz zararlı bir iştir. Tekrar ihaleye çıktığınız zaman bunları en az 4-5 katından aşağıya...

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Maliyeyi ikna edemedik...

BEDRİ YAŞAR (Devamla) - Ama edemediğimiz takdirde bunun ceremesini millet çekiyor. İnanın, en az 4-5 katına mal olacaktır. Geçmiş dönemden bunlarla ilgili deneyimlerimiz var yani bir yolu iki sefer çiğnemenin hiç kimseye bir faydası yok. Göreceksiniz bu konuyla ilgili olumsuz sonuçları olduğu zaman bu, piyasaya da ciddi oranda yansıyacaktır. Geçmişte bununla ilgili bir sürü hadiseler yaşandı. 11'inci maddede, bununla ilgili -benim önergemde- bunların düzeltilmesine yönelik teklifim var, hâlâ zaman da var. Tahmin ediyorum yarın 11'inci maddeye gelene kadar bunları bir daha düşünme fırsatı olsun diye ben sizleri şimdiden, erkenden uyarıyorum. En azından o konuyla ilgili bir adım atalım diyor, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti ve CHP sıralarından alkışlar)