Komisyon, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı.

Komisyonda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının yanı sıra Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türk Standardları Enstitüsü, Türk Patent ve Marka Kurumu, Türkiye Bilimler Akademisi, Türkiye Uzay Ajansı, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ve Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının bütçe, kesin hesap ve Sayıştay raporları ile Kalkınma Ajanslarının denetim raporları ele alınacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçelerine ilişkin sunum yaptı.

Bölgesel ve küresel sınamalara rağmen Türkiye ekonomisinin 20 çeyrektir kesintisiz büyüdüğüne dikkati çeken Kacır, yıl sonunda milli gelirin 1,5 trilyon doları, kişi başına düşen gelirin 17 bin doları aşmasının öngörüldüğünü aktardı.

Bakan Kacır, sanayi üretim endeksinin salgın öncesi döneme göre Almanya'da yüzde 14,7, İtalya'da yüzde 6,9, Fransa'da yüzde 3,3, İspanya'da yüzde 0,5 aşağıda seyrederken, Türkiye'de yüzde 30,6 yükseldiğine dikkati çekti.

Türkiye'nin imalat sanayi katma değerinde dünyada 14. sırada bulunduğunu vurgulayan Kacır, 9 aylık ihracatın yıllık bazda yüzde 4,1 artarak 200 milyar doları aştığını, yüksek teknolojide yüzde 12,7, orta-yüksek teknolojide yüzde 9,9 ihracat artışı olduğunu bildirdi.

Kacır, ihracatın savunma ve havacılıkta yüzde 39,3, otomotivde yüzde 12,3, gemi sanayisinde yüzde 8,7, demir ve demir dışı metallerde yüzde 6,3, elektrik ve elektronikte yüzde 5,7, mücevherde yüzde 14,3 ve kimyevi maddelerde yüzde 5,3'e yükseldiğini aktardı.

Organize Sanayi Bölgelerinde, 250 bin vatandaşa istihdam sağlayacak 6 bin fabrikanın inşa sürecinin devam ettiğini belirten Kacır, "2002'den bu yana Türkiye'nin AR-GE harcamalarını 1,2 milyar dolardan 19,9 milyar dolara yükselttik. AR-GE harcamalarının milli gelirimizdeki payı binde 5'ten yüzde 1,46'ya çıktı. 2002'de 29 bin olan tam zaman eş değer AR-GE personeli sayımız 310 bini aştı. Sayılarını 2'den 113'e çıkardığımız teknoparklara bugüne dek 13 milyar 670 milyon lira altyapı desteği sunduk. Teknoparklarda faaliyet gösteren 12 bine yakın girişim 15 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirdi. Bu girişimlerde istihdam edilen personel sayısı 124 bine, yürütülen proje sayısı ise 98 bine ulaştı. 1360 AR-GE ve 343 Tasarım Merkezinde 17 bin patent tescil edildi." diye konuştu.

- "2030'da sanayimizde 200 bin robotun kullanılmasını sağlayacağız"

Bakan Kacır, HIT-30'da sundukları desteklerle elektrikli araç, güneş hücresi ve biyoteknoloji sektörlerinde 4,5 milyar dolarlık ileri teknoloji yatırımını Türkiye'ye kazandırdıklarını dile getirdi.

Toplamda 30 milyar dolar destek hedefiyle sürdürdükleri programda bu yıl 4 yeni çağrıya çıktıklarını anımsatan Kacır, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Mevcutta 250 megavat olan veri merkezi kapasitemizi yeni yatırımlarla 2030'a kadar 1 gigavata yükselteceğiz. 156 kübit işlemci gücüne sahip kuantum bilgisayarını ülkemize kazandıracağız. Yapay zeka işlemci kapasitemizi artıracak, sanayiden sağlığa, finanstan kamu hizmetlerine kadar tüm alanlarda dijital dönüşümü hızlandıracağız. Endüstriyel robot üretimine yönelik yatırımlarla, 2030'da sanayimizde 200 bin robotun kullanılmasını sağlayacağız. Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Programında bugüne kadar yüksek katma değerli 328 milyar liralık yatırımın önünü açtık. Hamle Programı kapsamında devam eden 224 yatırım tamamlandığında dış ticaret dengemize yılda 11,4 milyar dolar katkı sağlayacağız. Şarj bağlantı sayısını 81 ilimizde 36 bine ulaştırdık. Bugüne kadar 75 binden fazla Togg yollara çıktı. Togg, satışa çıktığı günden bu yana elde ettiği yüzde 25'in üzerinde pazar payıyla elektrikli otomobil segmentinde lider oldu."

- "Otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde kullanılan çiplerin tasarımını yerlileştiriyoruz"

Bakan Kacır, Rekabet Öncesi İşbirliği programıyla kritik teknolojilerde yenilikçi projeleri desteklediklerini, otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde kullanılan çiplerin tasarımını yerlileştirdiklerini söyledi.

Destekleriyle geliştirilen yerli tasarım LED çiplerin Togg araçlarında, mikro denetleyicilerin Arçelik ürünlerinde kullanılacağı bilgisini veren Kacır, Yakın Dünya Yörüngesinde faaliyet gösterecek yerli üretim uydu takımları ile yeni nesil veri iletişimi ve görüntüleme hizmetlerini yaygınlaştıracaklarını ifade etti.

Kacır, bu yıl, TÜBİTAK programlarında 190 üniversite ve 3 bin 100 firmanın 10 bin 153 projesine 14,4 milyar lira destek sağladıklarını bildirdi.

Bugüne kadar 7,2 milyar lira kaynak sağladıkları 12 ulusal araştırma altyapısı, biyotıp ve genom, nano malzemeler, MEMS, astrofizik, güneş enerjisi, raylı sistemler ve finans teknolojilerinde nitelikli araştırmalar gerçekleştirdiğini aktaran Kacır, "İmalat sanayi ihracatımızı 2030'da 400 milyar dolara çıkaracağız. AR-GE harcamalarının milli gelir içindeki payını yüzde 2,2'ye, yüksek teknolojili ürün ihracatımızı 30 milyar dolara yükselteceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Bir yılda yapılan Türkiye kaynaklı bilimsel yayın sayısının, 2002'den bu yana 9 binden 52 bine yükseltildiğini kaydeden Kacır, Türkiye'nin dünyada en fazla bilimsel yayın üreten ülkeler arasında 14'üncü sırada olduğunu dile getirdi.

Son 23 yılda yıllık yerli patent başvuru sayısını 414'ten 10 bin 186'ya, yerli patent tescil sayısını ise 73'ten 3 bin 390'a çıkardıklarını vurgulayan Kacır, uluslararası 1982 patent başvurusuyla dünyada 15'inci, 1681 marka ve 597 tasarım başvurusuyla 11'inci sırada olduklarını aktardı.

- "İlk nükleer teknoparkımızı kuracağız"

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, karbon ayak izini azaltmaya kararlı olduklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Dünya Bankası ile 400 milyon dolar bütçeli Türkiye Sosyal Kapsayıcı Yeşil Geçiş Projesini başlattık. Bu yıl sonuna kadar mikro ve küçük işletmeler, kooperatifler ve birliklere kalkınma ajanslarımız eliyle 663 milyon lira destek sağlayacağız. Türkiye Yeşil Sanayi Projesi'nde 2 bin 367 KOBİ'nin 9 milyar lira tutarında yeşil sanayi yatırımını KOSGEB eliyle destekliyoruz. Türkiye Organize Sanayi Bölgeleri Projesi'nde bu yıl OSB'lerimize 1,8 milyar lira kaynak sağlıyor, 4 altyapı projesini tamamlıyoruz. Önümüzdeki yıl 8,4 milyar lira kaynak ile 33 OSB'de 42 altyapı projesini bitireceğiz. Ergene Havzası Koruma Eylem Planı'nda hizmete alınan 6 atık su arıtma tesisi ve derin deşarj kolektör hattı için 17 milyar 288 milyon lira kaynak aktardık. Yenilenebilir enerji yatırımlarına sunduğumuz teşviklerle bu yıl 6 bin 30 megavat güneş enerjisi ve 4 bin 615 megavat rüzgar enerjisi yatırımının önünü açtık. Tasarımını tamamladığımız 600 kilovat gücündeki hidrojen motorunun üretimini yıl sonuna kadar TÜBİTAK RUTE'de gerçekleştireceğiz. Nükleer bilimler, radyasyon teknolojileri ve malzeme araştırmaları gibi kritik alanlarda AR-GE ve inovasyon ekosistemini bir araya getirmek üzere ilk nükleer teknoparkımızı kuracağız."

Kacır, Dijital Avrupa Programı'nda Türkiye'den 67 kuruluşun 12 projede 13,7 milyon avroluk fona erişim sağladığına dikkati çekerek, Avrupa Dijital İnovasyon Merkezi olarak Türkiye'den seçilen 5 konsorsiyumun 9 milyon avro bütçeyle çalışmalarına başladığını söyledi.

TÜBİTAK bünyesindeki süper bilgisayar ARF'in hesaplama kapasitesini 3 katına çıkardıklarını belirten Kacır, "Yapay Zeka Ekosistem çağrılarıyla kamu ve özel sektörde 45 projeyi destekliyoruz. 10 milyar doları aşan yatırımların hayata geçeceği, güvenli enerji altyapısına sahip veri merkezi bölgeleri kuracağız. Önümüzdeki dönemde yapay zeka uzmanı yetiştirmeye yönelik eğitim programlarını yaygınlaştıracak ve kamunun sahip olduğu büyük veriyi değere dönüştürerek yerli yapay zeka çözümlerini hızlandıracağız." ifadelerini kullandı.

- "TÜBİTAK SAGE'nin ısıl pil üretim kapasitesini 2 katına çıkarıyoruz"

Bakan Kacır, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde AK Parti iktidarları döneminde dev bir savunma sanayisi ekosistemi inşa ettiklerini dile getirerek, savunma sanayisinde yürütülen proje sayısını 62'den 1400'ün üzerine, savunma sanayisi firmalarının yıllık satışlarını 1 milyar dolardan 20 milyar dolara yükselttiklerine işaret etti.

Son bir yılda 123 savunma sanayisi yatırımı için teşvik belgesi düzenlediklerini ve 87,7 milyar lira yatırımın önünü açtıklarını vurgulayan Kacır, "2024'te savunma sanayisinde 22 bin çalışanın istihdam edildiği 78 AR-GE ve Tasarım Merkezi'ne 54 milyar lira, teknoparklarımızda 7 bin 557 çalışanla faaliyetlerini sürdüren 331 girişime 7,3 milyar lira destek sağladık. 2002'den bu yana TÜBİTAK burs ve destek programları kapsamında 2 bin 105 savunma sanayisi projesine ve 3 bin 575 bilim insanı ve gencimize 50 milyar lira kaynak sunduk." diye konuştu.

Kacır, geçen yıl dünyada satılan her 3 Askeri İnsansız Hava Aracı'nın 2'sini Türk firmalarının ürettiğini ve Türkiye'nin dünyada kendi savaş gemisini tasarlayan, geliştiren, üreten 10 ülkeden biri olduğunu belirterek, karada, havada ve denizde envantere giren ve testleri başarıyla yapılan projelerden örnek verdi.

Havacılık platformları ile füze sistemlerinin testleri için yüksek hızlı rüzgar tünelini TÜBİTAK SAGE yerleşkesinde inşa ettiklerini belirten Kacır, şu bilgileri verdi:

"TÜBİTAK SAGE'nin ısıl pil üretim kapasitesini 2 katına çıkarıyoruz. Milli Ramjet Motorlu ve Uzun Menzilli Hava-Hava Füzesi GÖKHAN üretime geçtiğinde NATO envanterinde yer alan en uzun menzilli hava-hava füzelerinden biri olacak. GÖKDOĞAN, BOZDOĞAN, GÖKHAN hava-hava füzelerimiz ve SOM-J seyir füzemizin milli muharip uçağımız KAAN'ın dahili istasyonlarına entegrasyon çalışmalarını yürütüyoruz. KIZILELMA ve ANKA-3 ile insansız hava araçlarına hava-hava angajman kabiliyeti kazandıran sayılı ülkelerden olacağız. Balistik füzemiz TAYFUN'un test atışlarına devam ediyoruz. 2 bin kilometre menzilli füze geliştirme programını sürdürüyoruz. Lazer, elektromanyetik silahlar, otonom ve sürü sistemler, siber güvenlik, uzay, hipersonik ve kuantum gibi geleceğin savaş sahasını şekillendirecek teknolojilerde kabiliyet inşasını hızlandıracağız. Caydırıcılığımızı en üst seviyeye yükselteceğiz."

- "Uluslararası yatırımların ülkemize ilgisi yükseldi"

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, güçlü ve tam bağımsız Türkiye'nin yerini uzayda da tahkim ettiklerinin altını çizerek, "Yeni haberleşme uydumuz TÜRKSAT 7A ve yüksek çözünürlüklü yeni nesil gözlem uydularımız İMECE-2 ve İMECE-3'ün üretimiyle uzayda varlığımızı güçlendireceğiz." dedi.

Ay misyonu kapsamında yörüngeler arası transferde kullanacakları hibrit itki sistemiyle uzay aracının uçuş bilgisayarı, güneş paneli, haberleşme ünitesi gibi kritik alt sistemlerini yerli imkanlarla geliştirdiklerini anlatan Kacır, uzay teknolojilerinde faaliyet gösteren 20 AR-GE merkezinde ve teknoparklardaki 290 girişimde 23 bin 31 kişinin istihdamını desteklediklerini kaydetti.

Kacır, Milli Uzay Programı'nın ilanından bu yana uzay ve havacılık alanında 25 binden fazla bilim insanı, araştırmacı ve gencin yer aldığı projelere katkı sunduklarını belirtti.

Türkiye'nin uzaya bağımsız erişimi ve büyüyen uzay ekonomisinden daha fazla pay alabilme hedefi doğrultusunda, uluslararası işbirliğiyle bir uzay limanı inşa etiklerini aktaran Kacır, 5-9 Ekim 2026'da Antalya'da Türkiye Uzay Ajansı olarak Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacaklarını bildirdi.

Bakan Kacır, bu yılın 10 aylık döneminde sundukları teşviklerle 1 trilyon 170 milyar lira yatırımın önünü açtıklarını, 270 milyar liraya yakın yatırım büyüklüğüne sahip ve 15 bin nitelikli istihdam oluşturacak 13 büyük ölçekli ve yüksek katma değerli yatırıma proje bazlı devlet desteği sunduklarını bildirerek, "Uluslararası yatırımların ülkemize ilgisi yükseldi. Son bir yılda doğrudan uluslararası sermaye yatırımları bir önceki yıla göre yüzde 46 artarak 15 milyar 616 milyon dolara erişti." diye konuştu.

Kacır, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçelerine ilişkin yaptığı sunumda, OSB sayısını 371'e endüstri bölgelerinin sayısını 52'ye çıkardıklarını belirtti.

Son bir yılda 9 OSB, 8 endüstri bölgesi ve 11 sanayi alanı ilan ettiklerini anlatan Kacır, 32 OSB ve 2 endüstri bölgesi genişleme alanıyla 8 bin 165 hektar yeni yatırım alanı oluşturduklarını söyledi.

Bakan Kacır, 60 bine yakın fabrikanın üretimde olduğu OSB ve endüstri bölgelerinin büyüklüğünü 155 bin hektara çıkardıklarına dikkati çekerek, "Yatırım programımızdaki 25 OSB altyapı ve 6 Sanayi Sitesi projesini bu yıl tamamlayarak 110 bin kişiye istihdam alanı oluşturacağız. Her ayın ilk pazartesi günü tüm OSB'lerdeki boş sanayi alanlarını çevrimiçi platformda tahsise açıyoruz. Ekim 2024'te başlattığımız bu uygulamada bugüne kadar 191 OSB'de yaklaşık 22 milyon metrekare alan için 5 bin 318 yatırımcıdan başvuru aldık." ifadelerini kullandı.

OSB'lerde kamulaştırma ve altyapı çalışmalarını hızlandırmak için devreye aldıkları ön tahsis modelinde, 59 OSB'de yaklaşık 36 milyon metrekarelik alan için 1433 yatırımcının başvurduğunu aktaran Kacır, OSB'lerde atıl yatırım yeri kalmaması için gerekli faaliyetleri etkin şekilde sürdürdüklerini vurguladı.

Kacır, Sanayi Alanları Master Planı ile arazi yapısı, depremsellik, su kaynakları ile mevcut ve 2053'e dek yapılması planlanan ulaşım altyapıları gibi unsurları dikkate alarak sanayinin geleceğini yönlendirdiklerini, gelişim bölgelerini inşa ettiklerini dile getirdi.

Depremden zarar gören sanayiciler için Kahramanmaraş, Gaziantep ve Malatya'da 936 iş yerinin inşasını bu yıl tamamladıklarını kaydeden Kacır, "Yıl sonuna kadar Kahramanmaraş ve Hatay'da 136 iş yerinin daha inşasını tamamlayacağız. 2026’da 1800'den fazla iş yerini daha inşa edeceğiz." diye konuştu.

- "1584 yatırım için teşvik belgesi düzenledik"

Bakan Kacır, Yerel Kalkınma Hamlesi Programı ile her ilde 4 yatırım konusunu desteklediklerini, programın ilk çağrısında 417 milyar lirayı aşan yatırım tutarına sahip 696 proje için başvuru aldıklarını belirtti.

Kalkınma ajanslarının bugüne kadar 27 bin 365 projeye 87 milyar lira destek sağladığını dile getiren Kacır, geçen yıl destekledikleri projelerle 6 bin 63 kadın istihdamına, 6 bin 314 kadının girişimcilik yolculuğuna öncülük ettiklerini söyledi.

Ajansların ve bölge kalkınma idarelerinin kuruluşundan bugüne 1,1 milyar avro uluslararası kaynağı bölgesel ve kırsal kalkınma projeleri için Türkiye'ye kazandırdıklarını vurgulayan Kacır, "Bölge kalkınma idarelerimizle 2014'ten bu yana tarım, sulama, kültür, sosyal içerme, turizm, kırsal kalkınma, sanayi ve enerji alanlarında 54,8 milyar lira tutarındaki projelere destek sağladık. Depremden yoğun olarak etkilenen 65 ilçemizde gerçekleştirilen yatırımları en üst seviyede destekliyoruz. Bu kapsamda 245 milyar lira yatırım büyüklüğüne sahip, 70 bin 212 kişiye istihdam sağlayacak 1584 yatırım için teşvik belgesi düzenledik." şeklinde konuştu.

- "990 Türk teknoloji girişimi 160 milyar lira yatırım aldı"

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, Çalışan ve Üreten Gençler Programı ile 155 üretim tesisini ülkeye kazandırdıklarını, 11 binden fazla istihdam oluşturduklarını dile getirerek, programın yeni döneminde de 100 yeni fabrikayla 10 bin gence iş imkanı sunacaklarını bildirdi.

Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı ile 14 ilde 173 projeye 15,1 milyar lira katkı sağladıklarını anlatan Kacır, "Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı ile 81 ilimizde 749 projeye 6 milyar lira kaynak ayırarak dezavantajlı kesimlerin sosyo ekonomik hayata katılımını temin ettik. Üreten Şehirler Programı kapsamında imalat ve ihracat merkezi konumundaki 13 ilde 29 projeye 337 milyon lira kaynak sunduk." dedi.

Kacır, AB tescilli coğrafi işaret sayısını 38'e çıkardıklarına dikkati çekerek, Türkiye'nin bu alanda Avrupa'da birinci, dünyada ikinci sırada olduğunu kaydetti.

Fonların fonu ve eş finansman mekanizmalarıyla 4,6 milyar liralık kamu kaynağı ile 120 milyar liralık fonu harekete geçirdiklerini vurgulayan Kacır, "Bu fonların da katkısıyla 990 Türk teknoloji girişimi 160 milyar lira yatırım aldı. TÜBİTAK BİGG desteğiyle kurulan 2 bin 578 teknoloji girişimine 3,4 milyar lira destek sağladık. Yurt dışındaki girişimlerin ve teknoloji uzmanlarının Türkiye'ye kazandırılmasını teşvik eden Türkiye TechVisa Programı'nı uyguluyoruz. 4 bin 500'e yakın yabancı teknoloji uzmanını ekosistemimize dahil ettik." değerlendirmelerinde bulundu.

- "Teknopark ya da GO girişim ofisi olmayan ilimiz kalmayacak"

"Terminal İstanbul" markasıyla dünyanın en büyük teknoloji girişimciliği merkezine dönüştürülecek Atatürk Havalimanı terminal binalarını teknopark ilan ettiklerini dile getiren Kacır, "Teknoparklardaki girişim ofislerinin sayısını 101'e, KOSGEB desteğiyle kurduğumuz TEKMER'lerin sayısını 39'a, bu merkezlerdeki yeni girişimlerin sayısını ise 4 bin 71'e yükselttik. 2026 sonunda teknopark ya da GO girişim ofisi olmayan ilimiz kalmayacak." diye konuştu.

Kacır, KOSGEB ile bu yıl 40 bin 472 KOBİ'ye 12 milyar 325 milyon lira destek sağladıklarını, üretim gücünü artırmak ve uluslararası pazarlarda rekabet avantajı kazanmak isteyen 1675 KOBİ'nin 26 milyar 902 milyon liralık yatırım projesinin önünü açtıklarını, 1000 KOBİ'nin 12 milyar 536 milyon liralık krediye erişmesine olanak sağladıklarını anlattı.

Bu yıl 73 bin 330 kişiye çevrimiçi girişimcilik eğitimi verdiklerini belirten Kacır, 16 bin 714 yeni işletme kurulmasını desteklediklerini, işini geliştirmek isteyen 1261 yeni girişimciye 1 milyar 62 milyon lira destek olduklarını, 126 bin işletmeyi yerinde ziyaret ettiklerini söyledi.

Tekstil, hazır giyim, deri ve mobilya sektörlerinde faaliyet gösteren KOBİ'lere yönelik İstihdamı Koruma Destek Programı'nı hayata geçirdiklerine işaret eden Kacır, "Bu sektörlerde istihdamını koruyan işletmelere, çalışan başına aylık 2 bin 500 lira destek sağlıyoruz. Programdan yararlanan 15 bin 225 KOBİ'de 416 bin emekçimizin istihdamını koruduk, 22 bin 221 yeni istihdam oluşturduk." ifadelerini kullandı.

Bakan Kacır, 2025'in 10 ayında 75 bin 913 bilim insanı ve öğrenciye TÜBİTAK eliyle 3 milyar 640 milyon lira destek sağladıklarını belirterek, Uluslararası Lider ve Genç Araştırmacılar Programı ile Türkiye'ye gelen 261 bilim insanının projelerinde çoğunluğu doktora ve yüksek lisans öğrencisi 1453 bursiyerin görev aldığını dile getirdi.

- "Milli Teknoloji Atölyeleri'nin sayısı 100'e erişecek"

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, bugüne kadar Ar-Ge merkezlerinde ve teknoparklarda istihdam edilen araştırmacılar için 438 milyon lira maaş desteğinde bulunduklarını, 85 binden fazla öğrenciye staj imkanı sağladıklarını söyledi.

81 ilde 131 Deneyap Teknoloji Atölyesi'nde 42 bin 133 öğrencinin eğitimlere katıldığını, 10 bin 812'sinin eğitimlerini başarıyla tamamladığına dikkati çeken Kacır, "Bu yıl düzenlediğimiz TEKNOFEST'lerde 96 ülkeden 1 milyon 150 bine yakın genç yarıştı. Üniversite kampüslerinde kurulumuna başladığımız Milli Teknoloji Atölyeleri'nin sayısı 2026 sonunda 100'e erişecek. 204 üniversite ve 106 firmayla sürdürdüğümüz Sektör Kampüste Programı ile açılan 600'den fazla kredili seçmeli derste 17 bin öğrenciyi sektör deneyimiyle buluşturduk." bilgilerini verdi.

Uluslararası ve Bölgesel Bilim Olimpiyatları'nda öğrencilerin 10'unun altın olmak üzere 64 madalya kazandığını dile getiren Kacır, Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı'nda da 19 bin 43 projeye destek sağladıklarını kaydetti.

Kacır, bilim merkezleri sayısını 40'a çıkardıklarını vurgulayarak, "Bugüne kadar 18 milyonu aşkın ziyaretçiyi bilimle buluşturduk. Gençlerimiz için 7 bölgemizde 16 bilim kampı düzenledik. Bu yıl yaklaşık 2 milyon kitap ve 6 milyon dergiyi okuyucuyla buluşturduk. Önümüzdeki dönemde, fen, teknoloji ve mesleki eğitim odaklı Sanayi ve Teknoloji Kolejleri kuracağız." diye konuştu.

Ufuk Avrupa ile 359 milyon avroluk fonu Türkiye'ye kazandırdıklarını belirten Kacır, 47 ülkenin yer aldığı Avrupa Ar-Ge işbirliği ağı Eureka'da geçen yıl en fazla destek alan dördüncü ülkenin Türkiye olduğunu ifade etti.

Kacır, AB eş finansmanıyla yürütülen Rekabetçi Sektörler Programı'nın ilk iki döneminde, 760 milyon avro bütçeyle 86 projeyi hayata geçirdiklerini belirterek, "Bu projelerle kurduğumuz İş Geliştirme Merkezleri, Ortak Kullanım Tesisleri, Test ve Analiz Merkezleri ile Ar-Ge, Yenilik ve Dijital Dönüşüm Merkezlerinden 22 binden fazla KOBİ ve girişim faydalandı." dedi.

Sanayinin yeşil ve dijital dönüşümünü hızlandıracak, AB mevzuatına uyumumu güçlendirecek 58,5 milyon avro bütçeli 16 projenin hazırlık çalışmalarını tamamladıklarını bildiren Kacır, şu değerlendirmede bulundu:

"Hem sivil hem de askeri sahada kullanılabilecek teknolojiler geliştiren 6 şirketimiz NATO DIANA programında destek almaya hak kazandı. Ülkemizin teklifiyle başlatılan Türk Devletleri Teşkilatı Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları Toplantıları ile Ar-Ge ve inovasyonda ortak platformlar kurmayı, teknolojik kapasitemizi birlikte güçlendirmeyi, yapay zeka projeleri, Türkçe Büyük Dil Modeli, siber güvenlik altyapıları, uzay ve uydu sistemleri gibi alanlarda ortaklaşa hareket etmeyi hedefliyoruz."

-"Togg'un yeni modeli T10F'nin Tip Onay Belgesi'ni düzenledik"

Son bir yılda 18 ülkeyle uzay, sınai mülkiyet hakları, yatırımların teşviki ve sanayi işbirlikleri için 34 anlaşma imzaladıklarını bildiren Kacır, bilim, teknoloji, inovasyon, sanayi ve yatırım diplomasisini güçlendirmek üzere STI3 ikili işbirliği mekanizmasını hayata geçirdiklerini, ilk adımı da İtalya ile attıklarını belirtti.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, bu yıl ölçü aletlerine ilişkin 1 milyon 488 bin 703 periyodik muayene ve 216 bin 570 ani denetim yaptıklarını dile getirerek, güvensiz ürünlerin Türkiye'ye girişini engellediklerini söyledi.

Türk Standartları Enstitüsü laboratuvarlarında bu yıl 120 binden fazla test ve kalibrasyon hizmeti gerçekleştirdiklerini dile getiren Kacır, şunları kaydetti:

"Togg'un yeni modeli T10F'nin Tip Onay Belgesi'ni düzenledik. TÜRASAŞ tarafından yerli ve milli imkanlarla üretilen E-5000 tipi ana hat lokomotifinin Tip Onay ve Tescil işlemlerini gerçekleştirdik. Akkuyu Nükleer Santrali'nde Malzeme Onay Kuruluşu olarak sertifikalandırdığımız ürünlerle bugüne kadar 700 milyon dolar yerli katkı sağladık. 1. Güç Ünitesi'nin devreye alma kontrolleri ve 183 nükleer yapının denetimleri Enstitümüzce yürütülüyor."

Komisyonda Bakanlığın bütçesinin tümü üzerinde söz alan CHP İzmir Milletvekili Ümit Özlale, özellikle tekstil, hazır giyim, mobilya ve tarıma dayalı sanayi üretimin 3 yıldır yerinde saydığını savundu.

Savunma sanayisindeki gelişmeleri çok olumlu bulduğunu ifade eden Özlale, "Kalkınma tarihine baktığınız zaman, savunma sanayisinde, havacılık sektöründe yatırım yapan ülkelerin doğru ve tamamlayıcı politikalarla savunma sanayisinin kalkınmasına yardımcı olduğunu görüyoruz." dedi.

Birçok tekstil ve hazır giyim işletmesinin faaliyetine son verdiğini, konkordato ilan ettiğini söyleyen Özlale, bazı şirketlerin ise Mısır'a gittiğini ileri sürdü.

Özlale, "Tekstil, hazır giyim ve mobilya sektörü sadece İstihdam Koruma Programı ile bir nevi yüzdürülecek sektörler değil. Burada çok ciddi bir dönüşüme ihtiyaç var." ifadesini kullandı.

DEM Parti Şanlıurfa Milletvekili Ömer Öcalan, tekstil, deri ve mobilya sektörlerinin durumuna ilişkin değerlendirmelerde bulunarak, işçinin ve işverenin mutlu olmadığını iddia etti.

Türkiye'nin sanayisinde bölgesel eşitsizliğin bulunduğunu ileri süren Öcalan, bu soruna bir çözüm bulunması gerektiğini kaydetti.

Öcalan, "Sanayinin merkezi İstanbul, Kocaeli, İzmir, kısmen İç Anadolu ve Çukurova. Gittiği yer Gaziantep'e kadar, Antep'ten ötesine gitmiyor. Nüfus yığılmasının merkezlerinden biri de budur. Yarın İstanbul'da yarın yaşanacak olumsuz bir durumda sanayi bundan üst düzeyde etkilenecek." dedi.

- "Sanayi üretimindeki daralmanın en büyük nedeni enerji maliyetlerindeki belirsizlik"

İYİ Parti Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bütçesinin geçen yıla göre yüzde 8'lik düşüşle 10 milyar lira azaldığını dile getirdi.

Bu düşüşün "yatırım, istihdamın ve üretimin frene basması" demek olduğunu anlatan Uz, "TÜİK verilerine göre sanayi üretimi bu yılın 3. çeyreğinde yüzde 1,7 daralmıştır. Yani 'dünya gider Mersin'e, biz gideriz tersine' olmuştur." diye konuştu.

Rıdvan Uz, sanayi üretimindeki daralmanın en büyük nedeninin enerji maliyetlerindeki belirsizlik olduğunu söyleyerek, "Sanayicinin her ay 'yeni tarife' korkusu, yatırımın önündeki görünmez bir duvardır. Bu kadar sınırlı destekle hangi fabrika enerji dönüşümü yapabilir?" sorusunu yöneltti.

AR-GE yatırımlarının bir ülkenin geleceğini belirlediğine değinen Uz, Türkiye'nin AR-GE harcamalarının gayrisafi milli hasılanın yüzde 1,3'ü seviyesinde olduğunu, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ortalamasının ise yüzde 2,7 olduğunu belirtti.

Türkiye'nin kurtuluşunun üretimde olduğunu belirten Uz, "Üretim planla, istikrarla, bilimle olur. Sanayiciye yıllar arası öngörülebilir bütçe sağlanmalıdır. Yerli ara malı fonu oluşturulmalıdır. KOBİ'lere doğrudan hibe ve teminat desteği verilmelidir. AR-GE ve yeşil dönüşüm harcamalarını en az yüzde 2 artırarak yeniden düzenlenmelidir." sözlerini sarf etti.

Yeni Yol Partisi Adana Milletvekili Sadullah Kısacık, en önemli ve kritik konu olarak nitelendirdiği "yapay zeka", "verimlilik" ve "yerel kalkınma" üzerine konuştu.

Yapay zekanın tüm sektörlerde yıkıcı bir devrim yapacağını kaydeden Kısacık, dünyada bu alanda yarışın çoktan başladığını anlattı.

Kısacık, çoğu ülkede "yapay zeka bakanlığı" olduğunu belirterek, "Biz şu anda koskoca yapay zeka devrimini TÜBİTAK'taki bir enstitüye hapsetmişiz. Şu anda yapay zekaya gerekli önemi maalesef vermiyoruz. Her konuda olduğu gibi treni kaçırıp, o trene binmeyip arkasından vagon takar hale geleceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye'nin verimlilik konusunda sıkıntısı olduğunu savunan Kısacık, "milli verimlilik seferberliği" uygulanması gerektiğini dile getirdi.

Kısacık, kalkınma modellerinde başarı sağlanamadığını öne sürdü.

- "Havacılık ve savunma sanayisi ihracatında dünyanın 11. ülkesi konumundayız"

MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Konya Milletvekili Mustafa Kalaycı, sürdürülebilir büyüme için sanayi sektörüne daha fazla yatırım yapılması gerektiğine değindi.

Kalaycı, "Sanayide yapısal dönüşümün hızla sağlanmasını, teknolojik dışa bağımlılığın azaltılmasını, yerel kaynakları harekete geçiren, nitelikli iş gücü istihdam eden, dijital çağa uyum sağlayan ve nihayet uluslararası rekabet gücüne sahip bir sanayi oluşturulmasını, 'lider ülke Türkiye' hedefine ulaşılması bakımından oldukça önemli görüyoruz." dedi.

AR-GE harcamalarında yıllara göre artışa değinen Kalaycı, bu alanda da daha fazla artış olması gerektiğini belirtti.

Kalaycı, "Milli Teknoloji Hamlesi" ile Türkiye'nin ihtiyacı olan birçok teknolojinin Türk mühendisleri tarafından tasarlanıp yerli ve milli olarak üretildiğini ve birçok ülkeye ihraç edildiğini anlattı.

Türkiye'nin havacılık ve savunma sanayisinde "şampiyonlar liginde" olduğunu belirten Kalaycı, "Yerli ve milli uçak, helikopter, gemi, denizaltı, tank, çeşit çeşit silahlar, füzeler, zırhlı araçlar ve insansız hava araçlarını artık kendimiz üretiyoruz, milletimizi gururlandıran gök kubbemizi oluşturuyoruz. İHA ve SİHA teknolojisinde dünyada ilk 3'teyiz. Küresel İHA pazarının yüzde 68'ini Türkiye'nin markaları elinde bulundurmaktadır. Havacılık ve savunma sanayisi ihracatında dünyanın 11. ülkesi konumundayız." diye konuştu.

Kalaycı, yerli ve milli üretim potansiyelinin tümüyle harekete geçirilmesi ve böylece savunma sanayisinde yakalanan ileri teknolojinin başka alanlarla elde edilmesinin hedeflenmesi gerektiğini aktardı.

- "Güçlü bir Türkiye için azimle çalışmaya devam ediyoruz"

AK Parti Sakarya Milletvekili Ertuğrul Kocacık, gelinen noktada yerli otomobilden hızlı trene, savunma sanayisinden uzay çalışmalarına kadar birçok alanda söz sahibi bir Türkiye olduğunu belirtti.

Kocacık, "Her bir projede, her bir yatırımda 'Türkiye Yüzyılı'nın üretim ve teknoloji ruhunu yaşatıyor, geçmişten aldığımız ilhamla geleceğe uzanan güçlü bir Türkiye için azimle çalışmaya devam ediyoruz." ifadesini kullandı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının "Milli Teknoloji Hamlesi" vizyonu temelinde şekillendirdiği "2030 Sanayi ve Teknoloji Strateji Belgesi"nin 5 ana başlıktan oluştuğunu aktaran Kocacık, bunların "yüksek teknoloji", "dijital ekonomi", "yeşil dönüşüm", "küresel entegrasyon" ve "yapısal dönüşüm" olduğunu kaydetti.

AR-GE ve tasarım merkezlerine de değinen Kocacık, şu ifadeleri kullandı:

"AR-GE'ye verilen önem ve elde edilen başarı istatistiklerle de perçinlenmektedir. 2024 yılı AR-GE harcamaları bir önceki yıla göre yaklaşık 4 milyar dolar artarak yaklaşık 20 milyar dolar olmuş, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla içindeki payı ise yüzde 1,46'ya yükselmiştir. Bu tutarın 2002 yılında 1,2 milyar dolar olduğunu göz önünde bulundurursak AK Parti hükümetlerimizin AR-GE'ye verdiği önemin ve desteğin ne denli kıymetli olduğu açıkça görülmektedir."

TEKNOFEST'in her yıl büyüyerek rekorlar kırdığına dikkati çeken Kocacık, "Tüm bunlar gösteriyor ki Türkiye artık tüketen ve satın alan bir ülke olmak yerine üreten ve ihraç eden bir ülke olarak küresel rekabette ön sıralarda yerini alacaktır. TEKNOFEST, gençlerden aldığı ilhamla Türkiye'nin ve dünyanın teknoloji alanındaki gelişimine katkı sağlamaya devam edecektir." dedi.

AK Parti iktidarları döneminde sanayi ve teknoloji alanında tarihi adımlar atıldığını, AR-GE harcamalarından yerli otomobile, savunma sanayisinden girişimciliğe kadar her alanda büyük ilerlemeler kaydedildiğinin altını çizen Kocacık, "Bugün Türkiye, kendi uydusunu, kendi otomobilini, kendi trenini, kendi insansız hava araçlarını saymakla bitiremeyeceğimiz kadar envanteri üreten bir ülke konumuna gelmiştir. Bu güçlü tabloyu daha da ileri taşımak, Türkiye Yüzyılı'nın üretim ve teknoloji vizyonunu gerçeğe dönüştürmek için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın 2026 yılı bütçesi büyük bir önem taşımaktadır." diye konuştu.

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'ın sunumunda, yaşanan atılımların altının çizildiğini, ancak AK Parti'nin 23 yıllık iktidarında zaten çok şey yapılması gerektiğini söyledi.

Türkiye ekonomisindeki sanayi üretiminin önemine dikkati çeken Türkeş, "6 milyona yakın insan doğrudan sanayide çalışıyor. Bu, Türkiye'nin üretim gücünün hâlâ çok güçlü bir potansiyele sahip olduğunu gözler önüne seriyor, ancak aynı zamanda bir gerçeği de itiraf etmeliyiz: bu potansiyel tam anlamıyla verimliliğe ve teknolojiye dayalı bir üretim modeline dönüşememiş." dedi.

Türkeş, Türkiye sanayisinin geleceğinin "akıllı", "temiz", "adil" olması gerektiği değerlendirmesinde bulundu.

MHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili İsmail Faruk Aksu, Türkiye'nin dünyanın 10 büyük ekonomisi arasında yer alması, imalat sanayisinin milli gelirdeki payının yüzde 30'un üzerine çıkarılması ve yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayisi ihracatındaki payının yüzde 17’ye yükseltilmesi gibi yüksek plan hedeflerine ulaşmada Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı politikalarının kilit role sahip olduğuna dikkati çekti.

Ekonomide uzun dönemli, istikrarlı bir büyümenin sağlanmasının sürdürülebilir sanayi üretiminden geçtiğini dile getiren Aksu, "Türkiye'nin üst üste 20 çeyrektir yakaladığı yüksek büyüme başarısının arkasındaki asıl itici güç, sahip olduğumuz bu güçlü sanayi altyapımız olmuştur." ifadesini kullandı.

Komisyonda bir milletvekilinin milli muharip uçak KAAN'a yönelik "çöp oldu" ifadelerini kullandığını iddia eden Aksu, "Milli varlığımıza, sermayemize, teknolojimize sahip çıkmamız lazım. 'Öldürmek' değil 'oldurmak' önemli. Varsa bir eksik, bunların kuşkusuz tamamlanması, ikmal edilmesi önemlidir. KAAN gözbebeğimiz, gururumuz." diye konuştu.

CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, Malatya'nın 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremlerde en büyük yıkımı yaşadığını söyledi.

Şehrin yeniden üretim gücüne kavuşması, istihdamın artırılması ve sanayinin önünün açılması için Malatyalıların beklentisinin olduğunu anlatan Ağbaba, "Maalesef hem fabrikada çalışanlar Malatya'yı terk etti, hem fabrikalar taşınmaya başlandı, işçi bulmakta zorlanıyorlar. Personel sıkıntısı nedeniyle Malatya çok çeşitli sıkıntılar yaşıyor. Özellikle bu konuda büyük desteklere ihtiyaç var." sözlerini sarf etti.

DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Adalet Kaya, TÜİK verilerine göre yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayisi ihracatı içerisindeki payının yüzde 3,1 iken, yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayisi ithalatı içerisindeki payının Eylül’de yüzde 12,5 olarak gerçekleştiğini aktardı. Kaya, "Bu çarpıcı fark, Türkiye'nin düşük teknolojili ürünleri ihraç edip pahalı ve yüksek teknolojili ürünleri satın alarak kronik dış ticaret açığı verdiğini ve teknolojik dışa bağımlılığı sürdürdüğünü göstermekte." değerlendirmesinde bulundu.

-"Bunlar bu ülkenin değerleri"

AK Parti Ankara Milletvekili Orhan Yegin, milli muharip uçak KAAN'a yönelik alaycı ifadelerin kullanılmaması gerektiğini söyledi.

Togg, Altay Tankı ve Türkiye'deki petrol ile doğal gaz aramalarıyla ilgili de benzer ifadelerin kullanıldığına değinen Yegin, "Bunlar doğru şeyler değil. Bunlar bu ülkenin birikimleri, değerleri. Bunlarla alay etmek yahut bunların süreciyle ilgili alay edici bahaneleri cımbızlarla çekip onları bahane haline dönüştürüp bunları küçük düşürmek hiçbirimize yaramaz. Yarın öbür gün bu söylediklerimizden mahcup oluruz." dedi.

Yegin, bölgesel gelişmişlikle ilgili farklılıklara ilişkin değerlendirmelere de cevap vererek, bölgesel teşvik planlamaları yapılırken az gelişen yerlere giden yatırımcıya daha yüksek oranlarda teşviklerin verildiğini aktardı.

Terörün olduğu yerlere can güvenliği nedeniyle yatırım götürmenin zor olduğuna dikkati çeken Yegin, "Terörsüz Türkiye" çalışmalarının bu anlamda önemli olduğunu belirtti.

Yegin, "Devlet olarak her şeyle mücadele etmek zorundayız. Yatırımı artıracak teşvikleri de planlamak zorundayız. Terörü bitirecek unsurları da ortaya çıkarmak zorundayız, eğitimi de artırmak zorundayız, teknolojik yatırımlar da yapmak zorundayız. Bütün unsurlarımızla beraber bütün bölgelerimizi kalkındırmak zorundayız ki bütün çabamız da bu." diye konuştu.

EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, Bakan Kacır'ın sunumuna yönelik olarak, başta imalat sanayisi olmak üzere dışa bağımlılığın devam ettiğini ifade etti.

Bayhan, gerçek bir yerli sanayi hamlesi için tekellerle yapılan sözleşmelerin gizlilik şartlarının kaldırılmasını ve içeriklerinin açıklanmasını istedi.

Komisyonda milletvekillerince Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır'a sorular yöneltiliyor. Bakan Kacır, milletvekillerinin sorularını yanıtlayacak.