Dönem : 22 Yasama Yılı : 3
T.B.M.M. (S. Sayısı : 851)
Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu Tasarısı ile
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu Raporu (1/969)
Not: Tasarı, Başkanlıkça Adalet; İçişleri; Plan ve Bütçe;
Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler ile Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî
Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonlarına havale edilmiştir.
|
T.C. |
|
|
Başbakanlık |
10.2.2005 |
|
Kanunlar ve Kararlar |
|
|
Genel Müdürlüğü |
|
|
Sayı :
B.02.0.KKG.0.10/101-994/628 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET
MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Başkanlığınıza
arzı Bakanlar Kurulunca 13.1.2005 tarihinde kararlaştırılan “Esnaf ve
Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu Tasarısı” ile gerekçesi ilişikte
gönderilmiştir.
Gereğini arz ederim.
Recep Tayyip Erdoğan
Başbakan
GENEL GEREKÇE
Esnaf ve sanatkârların örgütlenmesi ve sicillerinin
tutulması ilk önce 1924 yılında yürürlüğe giren Ticaret ve Sanayi Odaları
Kanunu ile düzenlenmiştir. Daha sonra 1943 yılında yürürlüğe giren 4355 sayılı
Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu ile
serbest rejimle idari vesayetin bir arada yürütüldüğü sistem terkedilmiş ve
yerine esnaf odaları sistemi getirilmiştir. 1949 yılında 5373 sayılı Esnaf
Dernekleri ve Esnaf Birlikleri Kanunu ile dernekler sistemine geçilerek, esnaf
ve sanatkârların tanımı yapılmış ve kapsamı belirtilmiştir.
Daha sonra yürürlüğe giren 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı
Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu ile esnaf ve sanatkârların örgütlenmeleri, geçmiş
dönemlerde ortaya çıkan aksama ve yanlış anlamalar da göz önünde tutularak yeni
düzenlenmiştir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını gerçek kimliğine
kavuşturan 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu kırk yıllık yürürlük
sürecinde; çeşitli değişikliklere uğramış ve bugünkü haline getirilmiştir.
Genel olarak bakıldığında, kanun hazırlama teknik ve
sistematiğine uygun bir şekilde hazırlanmayan ve bir tekrarlar manzumesinden
ibaret olduğu gözlemlenen 507 sayılı Kanunda zaman içinde gerek kanun hükmünde
kararnameler gerekse kanunlarla yapılan değişiklikler, esaslı bir yasal
düzenlemeye duyulan ihtiyacı giderememiş, aksine farklı yorumlamalara ve
çelişkilere neden olmuştur.
Ayrıca, esnaf ve sanatkârların örgütlenmesi ve yanlarında
çalıştırdıkları çırak, kalfa ve ustaların meslekî eğitimleri ile ahilik
prensiplerine yönelik kanunların yarım asrı aşan tatbikatı ve esnaf ve sanatkâr
kesiminin bizatihi başvuruları, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yöneticilerinden ve yanlarında çalıştırdıklarından gelen şikayet ve talepler
ile bu kuruluşlarda Bakanlığımız denetim elemanlarının yaptıkları denetimler
sonucu, yürürlükteki mevzuatın; esnaf ve sanatkârların meslekî ve teknik
ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, meslek
disiplin ve ahlakını korumak ile birlikte sağlıklı bir şekilde örgütlenmelerini
sağlamak amaçlarını gerçekleştiremediği görülmüş ve yukarıda sayılan amaçları
gerçekleştirmek üzere bütün bunları bünyesinde bulunduran, elektronik ortamda
her türlü bilgiye ulaşılabilen şeffaf bir yönetim için yeni bir yasal düzenleme
yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Yapılan bu çalışma ile kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşları olarak dayanağını Anayasanın 135 inci maddesinden alan esnaf ve
sanatkârlar oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonunun hem daha etkili ve
verimli çalışacak bir yönetim yapısına kavuşturulması oluşturması, hem de temel
hukuk ilkeleri ve kuralları çerçevesinde demokratik bir katılım ortamı
sağlanması amacıyla; sistematik, özlü, kısa, gereksiz tekrarlardan uzak ve
anlaşılır bir biçimde yasal düzenleme yapılması hedeflenmiştir.
Kanun Tasarısı ile öncelikle, mer'i Kanunda anlaşılabilir
bir esnaf tanımının olmayışı düşünülerek ve uygulamada yaşanan problemler ile
Türk Ticaret Kanununda yapılan esnaf ve tacir tanımları da göz önünde
bulundurularak bir esnaf tanımı yapılmıştır. e-esnaf ve sanatkâr uygulaması ile
üyelerin büyük oranda elektronik ortama girişleri sağlanmış olup, bu Kanunun
yürürlüğe girmesi ile de bütün bilgiler bir yıl içinde tamamen sağlıklı bir
yapıya kavuşacaktır. Yapılan çalışmada öncelikle esnaf ve sanatkârların ve
bunların meslek kuruluşları olan odalar, birlikler, federasyonlar ve
konfederasyon üyeleri ile meslek kuruluşlarında çalışan personelin ve de esnaf
ve sanatkârların yanlarında çalıştırdıkları çırak, kalfa ve ustaların
elektronik ortamda sağlıklı bir şekilde takip edilmesi öngörülmektedir. Bu
sayede esnaf ve sanatkârlar ile bunların yanlarında çalıştırdıkları hakkında
şeffaf bir yönetim tarzı sağlanmış olacaktır. Alınan kararlar sağlam veri
tabanına oturduğundan daha çabuk sonuç verecektir. Bu tanım doğrultusunda esnaf
ve sanatkârlıkla fiilen uğraşmayanların esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarına üye olmaları da önlenmiş ve üyelik için vergi mükellefi olma ile
esnaf ve sanatkârlar siciline kayıt olma şartları getirilmiştir. Ayrıca esnaf
ve sanatkâr odalarındaki bölünmüşlüğü ortadan kaldırmak ve daha güçlü bir
teşkilatlanma yapısı oluşturmak için 200 üye olan oda kuruluş yeter sayısı 500
üyeye çıkarılmıştır. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarından birlik ve
konfederasyon bünyesinde bulunan ve beklenilen faydayı gösteremeyen başkanlar
kurulu istişare organı olarak değerlendirilmiş, ayrıca uygulama alanı bulamayan
birlik ajanlığı kaldırılarak, en az 500 esnaf ve sanatkârın bir araya
gelememesi nedeniyle oda kurulması mümkün olamayan yerlerdeki esnaf ve
sanatkârların, il merkezlerinde faaliyette bulunan karma odalara, bu şekilde
karma oda yoksa birlik bünyesinde
kurulacak olan ve birlik yönetimi tarafından sevk ve idare olunacak karma odaya
üye olmalarına imkân sağlanmıştır. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
genel kurul toplantıları, organ seçimleri, seçilme şartları, yönetim ve denetim
kurullarının çalışmaları, genel sekreterler, denetim, ücret tarifeleri ve
benzeri hükümler ortak hükümler adı altında yeniden düzenlenerek tekrardan
kaçınılmıştır.
Hazırlanan Kanun Tasarısında, esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının benzer meslek kuruluşlarında olduğu gibi, dört yıllık dönemde,
aynı yıl içinde ve birbirini takip eden aylarda genel kurul toplantılarını
yapmaları benimsenmiş olup, bu kuruluşların yöneticilerinin niteliklerinin
yükseltilebilmesi amacıyla organlara seçilme şartları yeniden düzenlenmiştir.
Ayrıca, kayıt ücreti ve yıllık aidatın makul ve ödenebilir bir seviyede olması
düşüncesiyle yeni kriterler tespit edilmiştir.
Tasarı ile esnaf ve sanatkâr sicil işlemlerinin ve esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşları işlemlerinin elektronik ortamda yerine
getirilmesi hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede, hazırlanan Kanun Tasarısı ile;
1) Esnaf ve sanatkârların birbirleri ve kuruluşları arasında
mevcut olan huzursuzlukların giderilmesi,
2) Esnaf ve sanatkârlar hakkında gerçek bilgilere ulaşılması
ve bunların ülke düzeyindeki dağılımı ve sayılarının doğru olarak tespit
edilmesi,
3) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yargı
gözetiminde yapılan seçimlerinin güvenirliğinin ve güvenliğin sağlanması,
4) Esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşlarının maddî bakımdan
güçlendirilmesi,
5) Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinin elektronik
ortamda çıkarılması ve yayınlanması,
6) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının tamamının
tekdüzen muhasebe sistemine geçmesi,
7) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının, üyelerinin ve
yanlarında çalıştırdıkları kişilerin gelişmelerini ve eğitimlerini sağlayarak
gerçek görevlerini yerine getirmeleri,
amaçlanmıştır.
Tasarının yasalaşması ile e-esnaf ve sanatkâr projesinin
bilfiil uygulamasına geçilecek ve raporlama teknikleriyle esnaf ve
sanatkârların çeşitli kıstaslara göre Türkiye dağılım haritaları çıkarılarak,
karar mercilerinin bu kesimin problemlerinin çözümü için alacağı kararlar ve
esnafa verilecek krediler, sağlanacak muafiyetler ile vergi, sigorta ve Bağ-Kur
indirimi gibi destekleme faaliyetlerinin süratle sonuçlandırılması
sağlanacaktır.
Öte yandan, geleceğin esnaf ve sanatkârını şekillendirecek
olan çırak, kalfa ve ustaların teknik ve meslekî eğitimi, işyeri açma kolaylığı
gibi çalışmalara yön verecek olan ülkemizin sivil meslek örgütü Türkiye Esnaf
ve Sanatkârları Konfederasyonu ve onun alt kuruluşları olan esnaf ve
sanatkârlar federasyonları, esnaf ve sanatkârlar odaları birlikleri ve esnaf ve
sanatkârlar odaları yeniden yapılanarak daha güçlü bir hale geleceklerdir.
Ayrıca, 2000 yılının Kasım ve 2001 yılının Şubat aylarında
ülkemizde yaşanan ekonomik krizler, geçen zaman içerisinde toplumun bütün
kesimlerini etkilediği gibi, ekonomik ve sosyal hayatın temel taşlarından olan
esnaf ve sanatkâr kesimini de derinden etkilemiştir.
Kısıtlı sermayeleri ve yoğun emek güçleriyle ülkemiz
ekonomisine önemli ölçüde katma değer sağlayan esnaf ve sanatkârların
desteklenmesi ve ekonomik krizlerden kaynaklanan mağduriyetlerinin giderilmesi,
bu suretle; ekonomik krizden çıkışın hızlandırılarak, istihdamın artırılması
yönünde bazı önlemlerin alınması gerekli görülmüştür.
Bu itibarla; esnaf ve sanatkâr kesiminin desteklenmesine ve
mağduriyetlerinin giderilmesine katkı sağlayacağı düşüncesiyle, esnaf ve
sanatkârların kayıtlı oldukları odalara ödeyemedikleri yıllık aidat borç
asılları ile gecikme zamlarının ve bununla bağlantılı olarak oda, birlik ve
federasyonların üst kuruluşlara ödeyemedikleri katılım payı ve gecikme
zamlarının, 2004 yılına ait borç asıllarının ödenmesi kaydıyla, 31.12.2003
tarihine kadar olanlarının affedilmesi, bunun yanında, bu tarihten önceki
yıllık aidat borçlarını ödemeyen ve kanuni yollara başvurulduğu halde adresinde
bulunamayan gayri faal üyelerin üyelik kayıt ve sicillerinin silinmesinin
yerinde bir önlem olacağı değerlendirilmiş ve tasarının geçici 5 inci
maddesinde bu husus hüküm altına alınmıştır.
Yukarıda açıklamaya çalışılan hususlar yanında, e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanına kayıtlı 3.438.438'ü aktif, 2.272.492'si pasif olmak
üzere toplam 5.710.907 olarak belirlenen esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında ve
meslek kuruluşlarında çalıştırılanlar ve bunların aileleri dikkate alındığında
nüfusumuzun % 20'lik bir kesimini temsil ettikleri görülmektedir.
Çalışkanlıkları ve dürüstlükleriyle her zaman toplumumuzun temel taşları olarak
kabul edilen, esnaf ve sanatkârlarımızın Anayasa ile sağlanan teminatlarını
pekiştirmek ve günümüz dünyasının değişen şartları ve baş döndürücü gelişmeleri
paralelinde örgütlenmelerini, gelişmelerini ve temsil edilmelerini temin etmek
maksadıyla bu Tasarı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1.- Kanunun amacının; esnaf ve sanatkârlar ile
bunların yanlarında çalışanların, meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak,
meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlerine uygun
olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek mensuplarının
birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlük ve güveni hakim kılmak,
meslek ahlak ve disiplinini korumak ve bu maksatla kurulacak esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının kuruluş, çalışma usul ve esaslarını
düzenlemek olduğu belirtilmiştir.
Madde 2.- Kanunun kapsamının; esnaf ve sanatkârlar ile
yanlarında çalışanlar ve esnaf ve sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve
sanatkârlar odaları ve bu odaların üst kuruluşu olan esnaf ve sanatkârlar
odaları birlikleri, esnaf ve sanatkârlar federasyonları ve Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonu olduğu, Kanunun bu kuruluşlar hakkında uygulanacağı
ve bu kuruluşların Anayasamızın 135 inci maddesinde düzenlenen amir hükmü
gereğince tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları
oldukları belirtilmiştir.
Madde 3- Bu maddede, Kanunda yer alan bazı terimlerin tanımı
yapılmıştır.
Madde 4.- Bu madde ile; esnaf ve sanatkârlar odalarının
kuruluşu ve mevcudiyetlerini devam ettirebilmeleri için, hizmet ve meslek
sahipleri ile esnaftan en az 500 kişinin istekli olması, oda kuruluş
tutanaklarının başkasının yerine imza atma ve esnaf olmayan kişileri üye olarak
yazma gibi sonradan ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önüne geçilebilmesi için
esnaf ve sanatkâr sicil müdürünün gözetiminde, oda statüsünün ise noter
huzurunda düzenlenmesi gerektiği ve oda kuruluşunun Bakanlık iznine tabi
olduğu, ayrıca kurucu üyelerin elektronik ortamda e-esnaf veri tabanına
girişlerinin yapılacağı, karma odalarda oda bünyesindeki farklı mesleklere
mensup esnaf ve sanatkârların sorunlarını dile getirebilmeleri için
oluşturulacak meslek komitelerinin esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerinin
onayı ile kurulabileceği düzenlenmiştir.
Madde 5.- Madde ile; esnaf ve sanatkârlar odalarının çalışma
bölgesi, kural olarak ilçe sınırları şeklinde belirtilmiş, büyükşehir
merkezlerinde kurulacak odaların çalışma bölgesi ise büyükşehire dahil
ilçelerin sınırları olarak tespit edilmiştir.
Çalışma bölgesi ile getirilen sınırlamanın, sadece odaların
faaliyet alanını belirlediği esnaf ve sanatkârların meslek ve faaliyetlerini
icra etmelerinde böyle bir sınırlamanın olamayacağı, ayrıca odaların üyelerine
daha kısa sürede ulaşabilmelerini temin için çalışma bölgeleri içinde birlikten
izin alarak irtibat bürosu açabilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Madde 6.- Anayasanın 135 inci maddesinin ikinci fıkrasında
yer alan "Kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde asli
ve sürekli görevlerde çalışanların meslek kuruluşlarına girme mecburiyeti
aranmaz." hükmünden hareketle kurulan odaların ekonomik olarak mevcudiyetlerini
devam ettirebilmeleri için esnaf ve sanatkârlara meslekleri ile ilgili olarak
odalara kayıt olma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca odalara kayıt işleminin
esnaf ve sanatkâr siciline kayıt esnasında sicil tarafından elektronik ortamda
üye bilgilerinin odaya gönderilmesi suretiyle yerine getirileceği hükme
bağlanmıştır.
Oda kurulamayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârların, daha önce
il merkezlerinde kurulmuş bulunan karma oda varsa bu karma odaya, kurulu
bulunan karma oda yoksa birlik bünyesinde oluşturulacak ve birlik yönetimi
tarafından sevk ve idare olunacak karma odaya kayıt olacakları belirtilmiştir.
Ayrıca; madde ile bu Kanuna tabi odalara kayıtlı olanların
5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanununa tabi odalara, 5174
sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanununa tabi odalara kayıtlı
olanların da bu Kanuna tabi odalara kayıt olamayacakları hüküm altına
alınmıştır.
Madde 7.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârların odalara üye
olabilme şartları belirtilmiş, fiilen esnaf ve sanatkârlık yapmayanların
odalara üye olmasını önlemek maksadıyla, üyelik için; vergi mükellefi veya
vergiden muaf olmak mecburiyeti getirilmiştir.
Madde 8.- Bu madde ile oda üyeliğinin son bulma sebepleri
düzenlenmiş ve oda organlarında görevli olanların üyeliklerinin sona ermesi
halinde, organlardaki görevinin de kendiliğinden sona ereceği, üye niteliğinin
tekrar kazanılması halinde sicil tarafından oda üyeliğinin tekrar tesis
edileceği hükme bağlanmıştır.
Madde 9.- Bu maddede odaların organları ile bu organların teşekkül
tarzları tek madde altında düzenlenmiştir.
Madde 10.- Bu madde ile oda genel kurullarının görev ve
yetkileri düzenlenmiş, daha önce yönetim kurulunun yetkisinde olan şirket ve
vakıf kurmaya karar verme yetkisi, konunun bütün üyeleri ilgilendirmesi
nedeniyle genel kurulun görev ve yetkilerine dahil edilmiştir. Muhtaç durumdaki
oda üyelerine yardım yapılması imkânı getirilmiştir.
Madde 11.- Bu madde ile oda yönetim kurullarının görev ve
yetkileri düzenlenmiştir. Ayrıca, oda yönetim kurullarına, sadece üyeliği olan
esnaf ve sanatkârların tasdike tabi defterlerini tasdik etme yetkisi
verilmiştir.
Madde 12.- Bu madde ile oda denetim kurulunun görev ve
yetkileri düzenlenmiştir.
Madde 13.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar odalarının
resmî ve özel kuruluşlarla ilişkileri düzenlenmiş ve bu kuruluşlarca oda
üyelerinden meslekî faaliyetleri ile ilgili olarak istenilen belgelerin oda
tarafından düzenleneceği, esnaf ve sanatkârları ilgilendiren konularda esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının görüşlerinin alınacağı ve belediyelerin
işyeri açmak isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi ve oda belgesi
araması gerektiği, belirtilmiştir.
Madde 14.- Bu maddede odaların gelir kaynaklarının neler
olduğu belirtilmiş ve oda gelirleri arasına oda üyelerinin defter tasdikinden
dolayı alacağı gelirler eklenmiştir.
Madde 15.- Bu madde ile odaların hangi hallerde fesih
olacağı ve ne şekilde tasfiyeye tabi tutulacağı ve usulsüz şekilde kurulan
odaların kuruşlarının iptal edilmesi hususları düzenlenmiştir.
Madde 16.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar odaları
arasında birlik ve dayanışmayı sağlamak amacıyla Bakanlık onayıyla her il
merkezinde bir esnaf ve sanatkârlar odaları birliği kurulacağı ve bir ilde
birden fazla birlik kurulamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Madde 17.- Bu maddede birliklerin çalışma bölgesinin
birliğin kurulu bulunduğu ilin idari sınırları olduğu belirtilmiştir.
Madde 18.- Bu madde ile birliğin görev ve yükümlülüklerini
yerine getirebilmesi için, odaların birliklere kayıt olmaları zorunlu kılınmış,
bu zorunluluğu yerine getirmeyen odaların ise birlik tarafından resen kayıt
edileceği, hükme bağlanmıştır.
Madde 19.- Bu maddede birlik organları ile bu organların
teşekkül tarzları düzenlenmiştir.
Madde 20.- Madde ile birlik genel kurullarının görev ve
yetkileri düzenlenmiş, muhtaç durumdaki üye odalara malî ve ayni yardım
yapılmasına imkân tanınmıştır.
Madde 21.- Madde ile birlik başkanlar kurulunun istişari bir
organ olduğu belirtilmiş, toplantılarının nasıl yapılacağı düzenlenmiş ve
birlik çalışma bölgesindeki esnaf ve sanatkârlar ile odalara ilişkin meseleler
hakkında birlik yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunacağı hükme bağlanmıştır.
Madde 22.- Madde ile birlik yönetim kurullarının görev ve
yetkileri düzenlenmiştir. Ayrıca, birlik yönetim kurullarına sadece üye
odaların tasdike tabi defterlerini tasdik etme yetkisi verilmiştir.
Madde 23.- Madde ile birlik denetim kurullarının görev ve
yetkileri düzenlenmiştir.
Madde 24.- Bu madde ile oda üyelerine birlik disiplin
kurulunca verilecek disiplin cezaları sayılmış ve cezaların verilme sebepleri
ile veriliş şekil ve usulleri düzenlenmiştir. Ayrıca düzenlemede, savunması
alınmadan oda üyelerine ceza verilemeyeceği, savunma süresinin en az yedi gün
olacağı, verilen cezaların on gün içinde tebliğ edileceği ve bu cezalara karşı
on beş gün içinde yetkili idare mahkemesine dava açılabileceği hüküm altına
alınmıştır.
Madde 25.- Madde ile birliklerin gelir kaynaklarının neler
olduğu belirtilmiş ve birlik gelirleri arasına, üye odaların defterlerinin tasdikinden
alınacak gelirler ilave edilmiştir.
Madde 26.- Bu madde ile federasyonun kurulabilmesi için
gerekli olan şartlar belirtilmiş, bu şartların yerine getirilmesi halinde
federasyonun Bakanlık onayıyla kurulabileceği ve aynı meslek dalında birden
fazla federasyon kurulamayacağı, Bakanlığın federasyon kuruluşlarında
Konfederasyon görüşünü alacağı hükme bağlanmıştır.
Madde 27.- Madde ile federasyonların görev ve
yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için, odaların kendi meslek dalları ile
ilgili olarak kurulan federasyonlara kayıt olmaları zorunlu kılınmış, bu
zorunluluğu yerine getirmeyen odaların federasyon tarafından re'sen kayıt
edileceği hükme bağlanmıştır.
Madde 28.- Bu madde ile federasyon organları ile bu
organların ne şekilde teşekkül ettirileceği düzenlenmiştir.
Madde 29.- Madde ile federasyon genel kurulunun görev ve
yetkileri yeniden düzenlenmiş ve federasyon genel kurulu yetkileri arasında
olmayan şirket ve vakıf kurma veya kurulu bulunanlara katılma yetkisi; konunun
üye odaların tümünü ilgilendirmesi sebebiyle yönetim kurulundan alınarak genel
kurula verilmiş, ayrıca federasyonlara imkânları nispetinde öğrenci
okutmalarına ve kamu yararına hizmet eden kuruluşlara yardımda bulunmalarına
imkân tanınması amaçlanmıştır. Ayrıca muhtaç durumdaki üye odalara malî ve ayni
yardım yapılması imkânı sağlanmıştır.
Madde 30.- Bu madde ile federasyon yönetim kurulunun görev
ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir.
Madde 31.- Madde ile federasyon denetim kurullarının görev
ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir.
Madde 32.- Madde ile federasyonların gelir kaynaklarının
neler olduğu belirtilmiştir.
Madde 33.- Bu maddede federasyonların ne şekilde fesih
olacağı, fesih halinde federasyonların mal varlığının nasıl tasfiye edileceği
hükme bağlanmıştır.
Madde 34.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşları olan oda, birlik ve federasyonların ulusal ve uluslararası düzeyde
temsilini ve bu kuruluşların ülke genelinde bir ahenk içinde faaliyetlerini
sürdürmelerini teminen kurulacak Konfederasyonun kuruluşunun, tüzüğünün
Bakanlık tarafından onanmasıyla mümkün olabileceği ve kuruluş merkezinin Ankara
olacağı düzenlenmiştir.
Madde 35.- Madde ile Konfederasyonun görev ve
yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için oda, birlik ve federasyonların
Konfederasyona üye olma zorunluluğu getirilmiş, bu zorunluluğu yerine
getirmeyen meslek kuruluşlarının ise Konfederasyon tarafından re'sen kayıt
edilecekleri, hükme bağlanmıştır.
Madde 36.- Bu madde ile Konfederasyon organları bu
organların teşekkül tarzları yeniden düzenlenmiş, ayrıca en üst kuruluş olan
Konfederasyonun görevlerini düzenli bir şekilde yürütebilmesi amacıyla bir
yürütme kurulu oluşturulması hükme bağlanmıştır.
Madde 37.- Bu madde ile Konfederasyon genel kurulunun görev
ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca muhtaç durumdaki üye birlik ve
federasyonlara malî ve ayni yardım yapılması imkânı sağlanmıştır.
Madde 38.- Madde ile Konfederasyon başkanlar kurulunun,
yüksek istişare kurulu olarak toplantılarının nasıl yapılacağı düzenlenmiş ve
Türk esnaf ve sanatkârları ile meslek kuruluşlarının ülke genelindeki
meseleleri ve uluslararası düzeydeki gelişmeler hakkında Konfederasyon yönetim
kuruluna tavsiyelerde bulunacağı hükme bağlanmıştır.
Madde 39.- Bu madde ile Konfederasyon yönetim kurulunun
görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir.
Madde 40.- Bu madde ile Konfederasyon denetim kurulunun
görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir.
Madde 41.- Bu madde ile Konfederasyonun gelir kaynaklarının
neler olduğu belirtilmiştir.
Madde 42.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan hükümler, ortak hükümler kısmında tek madde altında
yeniden düzenlenmiş olup tüm esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının benzer
meslek kuruluşlarında ve diğer örgütlenmelerde olduğu gibi görev sürelerinin
aynı olmasının sağlanması amacıyla dört yılda bir, aynı yılda ve birbirini
takip eden aylarda genel kurul toplantılarını yapmalarına imkân sağlanmış,
ayrıca; genel kurulunu Kanunda belirtilen sürelerde yapmayan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurullarının bir üst kuruluş
marifetiyle, Konfederasyon genel kurulunun ise Bakanlık marifetiyle yapılacağı
hüküm altına alınmıştır.
Madde 43.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının genel kurul toplantılarının gündemi ile ilgili 507 sayılı
Kanunun farklı bölüm ve maddelerinde yer alan hükümler tek madde altında gündem
maddeleri belirtilerek yeniden düzenlenmiştir.
Madde 44.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan hükümler tek madde altında toplanarak düzenlenmiş olup,
daha önceki uygulamalardaki farklılığı ortadan kaldırmak için olağanüstü genel
kurul toplantılarının hazırlık çalışmalarının ilgili esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşunun yönetim kurulu tarafından yürütüleceği, Bakanlık tarafından
yapılan olağanüstü toplantı çağrılarında ise toplantıya hazırlık işlemlerinin
ne şekilde yürütüleceğinin Bakanlık tarafından belirleneceği, hüküm altına
alınmıştır.
Madde 45.- Bu madde ile mer'i Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan genel kurul toplantıları ve çoğunlukla ilgili hükümler
tek madde altında yeniden düzenlenmiş ve genel kurul toplantılarının
yapılabilmesi için aranılan çoğunluğun ikinci toplantıda birlik ve
federasyonlar hariç diğer esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulu ve denetim kurulu asil üyeleri
ile başkanlık divanı üyelerinin toplamının, beş katından az olamayacağı hükme
bağlanmıştır.
Madde 46.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan toplantıya katılanlar listesi ile ilgili hükümler tek madde
altında düzenlenmiş ve bu listelerin Bakanlık e-esnaf veri tabanından alınacağı
hükme bağlanmıştır.
Madde 47.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan Bakanlık temsilcisi ile ilgili hükümler tek madde altında
yeniden düzenlenmiştir.
Madde 48.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan genel kurul başkanlık divanı ile ilgili hükümleri, tek
madde altında yeniden düzenlenmiştir.
Madde 49.- Madde ile 507 sayılı Kanunda odalar ve üst
kuruluşların organ seçimleri şeklinde iki alt başlık altında düzenlenen organ
seçimleri ile ilgili hükümler tek madde altında düzenlenmiş olup, ayrıca
başkanların genel kurulda tek dereceli olarak seçilmeleri ile üyelerin
iradelerini serbest ve istedikleri biçimde yansıtabilmeleri amacıyla oy verme
işleminin genel kurul görüşmelerinden sonra başlayıp saat 17:00'ye kadar devam edeceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 50.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşları yönetim ve denetim kurulları ile disiplin kuruluna seçilme şartları
düzenlenmiş olup, bu kuruluşların denetçilerin niteliklerinin yükseltilmesi
amacıyla ortaokul mezunlarını da kapsayacak şekilde, en az sekiz yıllık
ilköğretim mezunu olmak şartı ile aynı kuruluşun yönetim kurulu başkanlığına
üst üste iki dönemden fazla seçilememe esası getirilmiştir.
Madde 51.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının denetim ve disiplin kurullarında görev alan kimselerin, bu
görevlerini tarafsız olarak ve etki altında kalmadan yapabilmelerini sağlamak
amacıyla, bu kişilerin aynı anda yönetim kurulunda görev alamayacakları, karı,
koca, usûl, füruğ ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı organlarda
görev almalarının yasak olduğu belirtilmiş, ayrıca bu kuruluşların yönetim ve
denetim kurulu üyeliği bulunan kişilerin diğer esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının yönetim ve denetim
kurullarının en fazla ikisinde daha üye olabilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Madde 52.- Bu madde ile kuruluş amaçları dışında faaliyette
bulunan esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının sorumlu organlarının
görevlerine son verilme ve yerlerine yenilerin seçilme şekil ve şartları
düzenlenmiş olup, bu kuruluşların Anayasamızda belirtilen hallerde valilik
tarafından faaliyetten men edilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 53.- Bu madde ile daha önce farklı bölüm ve maddelerde
düzenlenen hükümler tek madde altında toplanmış ve meslek kuruluşlarının
yönetim kurullarının mutad ve olağanüstü toplantıları ile bu toplantılarda
kararların ne şekilde alınacağı düzenlenmiştir. Ayrıca toplantıya katılmayan
üyelerin durumu ve boşalan üyeliklerin ne şekilde doldurulacağı hükme
bağlanmıştır.
Madde 54.- Bu madde ile daha önce farklı bölüm ve maddelerde
düzenlenen hükümler tek madde altında düzenlenmiş olup, esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarını temsil ve ilzama genel kurulda seçilen yönetim kurulu
başkanlarının yetkili olduğu, başkanın herhangi bir sebeple görevden ayrılması
durumunda başkanın nasıl belirleneceği, başkanın bulunmadığı zamanlarda
kimlerin temsil ve ilzama yetkili bulunduğu düzenlenmiştir.
Madde 55.- Bu madde ile daha önce farklı bölüm ve maddelerde
düzenlenen hükümler tek madde altında toplanarak denetim kurulunun
çalışmalarını ne şekilde yapacağı düzenlenmiştir.
Madde 56.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının yönetim kurulu üyelerinin huzur haklarının, yönetim kurulu
başkanı ve başkan vekilleri ile denetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerine
verilecek aylık ücretler ile merkez dışından genel kurul, başkanlar kurulu,
yönetim kurulu, denetim kurulu ve disiplin kurulu toplantılarına katılacak
üyelere ve bunların görevlendirilmelerinde ödenecek yolluk ve konaklama
ücretlerinin, ilgili meslek kuruluşunun genel kurulu tarafından belirleneceği;
aylık ücret ödenenlere ayrıca huzur hakkı ödenmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Madde 57.- Bu madde ile farklı bölüm ve maddelerde
düzenlenen hükümler tek madde altında yeniden düzenlenmiş olup, genel
sekreterlerin nitelikleri ile atanma ve görevlerine son verilme şekil ve
şartları ile çalışma usul ve esasları belirlenmiştir.
Madde 58.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunda yer alan hükümler
doğrultusunda esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının denetimi yeniden
düzenlenmiştir.
Madde 59.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının organlarında görevli kişiler ile görevli personelin, bu
kuruluşların para, para hükmündeki evrak, senet ve diğer malları aleyhine veya
kayıtları üzerinde suç işlemeleri halinde, bu kişilerin adli bakımdan kamu
görevlileri gibi ceza görebilmeleri amaçlanmıştır.
Madde 60.- Madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarında kullanılacak beyanname, makbuz ve defterler belirtilmiş, ayrıca;
bu kuruluşlarda kullanılacak beyanname, makbuz ve belgelerin basım ve
dağıtımında Konfederasyonun yetkili olduğu, hükme bağlanmıştır.
Madde 61.- Bu madde ile daha önce farklı bölüm ve maddelerde
yer alan hükümler tek madde altında yeniden düzenlenmiştir. Esnaf ve
sanatkârlar ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının ödeyecekleri kayıt
ücreti, yıllık aidat ve katılma payları kanuni tanım ve terimlere uygun olarak,
uygulamadaki güçlüklerin giderilmesi ve ödeyebilme kolaylığının getirilmesi
amacıyla yeniden düzenlenmiştir.
Madde 62.- Bu madde ile daha önce farklı bölüm ve maddelerde
yer alan hükümler tek madde altında yeniden düzenlenmiştir. Esnaf ve
sanatkârlar odaları tarafından hazırlanan fiyat tarifelerinin birlik yönetim
kurullarınca onaylanacağı, onaylanan tarifelerin ilgili mercilere bildirildiği
andan itibaren yürürlüğe gireceği belirtilmiştir.
Madde 63.- Bu madde ile Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve
Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunda üye olarak yer alacak kurum ve
kuruluşlar belirtilmiş ve Kurula Konfederasyon ile Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğinin birer temsilcisinin katılımı sağlanmıştır. Ayrıca, daha önce Kurulda
yer alan Türkiye Halk Bankası Genel Müdürlüğünün ise son bankacılık düzenleme
ve özelleştirme çalışmaları dikkate alınarak kurulda yer almasına gerek
görülmemiştir.
Madde 64.- Bu madde ile Kanuna tabi odalar arasında veya bu
odalar ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin bünyesindeki odalar arasında
üye kayıtları ile ilgili olarak çıkabilecek anlaşmazlıkları çözümlemek amacıyla
il ve ilçelerde mutabakat komitelerinin kurulacağı belirtilmiş olup, bu
komitelerin kuruluş şekli ve çalışma esasları düzenlenmiştir.
Madde 65.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek üzere edinecekleri gayri
menkuller ile gelirlerinin katma değer vergisi ve emlak vergisi hariç her türlü
vergi, resim ve harçtan istisna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Madde 66.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının olağan ve olağanüstü genel kurul toplantılarına katılacak
üyeleri belirleyen ve seçim kuruluna verilecek olan genel kurul toplantısına
katılacaklar listesinin, Maliye Bakanlığının ile Konfederasyonun görüşü
alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret karşılığında ilgili esnaf ve sanatkâr
meslek kuruluşu tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından temin
edilmesi hükme bağlanmıştır.
Madde 67.- Bu madde ile il merkezlerinde, ticaret davalarına
bakan asliye hukuk mahkemeleri gözetiminde ve birlik bünyesinde Esnaf ve
Sanatkâr Sicilinin, kurulması ve sicil işlemlerinin birlik yönetim kurulu
tarafından belirlenen adaylar arasından Bakanlık tarafından onaylanacak sicil
müdürleri tarafından yürütülmesi düzenlenmektedir. Ayrıca, sicil personelinin
faaliyetlerinin, Bakanlık tarafından her zaman denetlenebileceği hükme
bağlanmıştır.
Madde 68.- Bu madde ile 507 sayılı Kanunun farklı bölüm ve
maddelerinde yer alan sicile kayıt mecburiyeti ile ilgili hususlar tek madde
altında yeniden düzenlenmiş, esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette
bulunabilmeleri ve ilgili odaya kayıt edilebilmeleri için sicile kayıt
zorunluluğu getirilmiştir.
Madde 69.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârlardan alınacak
esnaf ve sanatkâr sicili kayıt ve tescil harçlarının tutarı belirtilmiş ve
tahsil edilen harçların yarısının birlik bütçesine aktarılacağı hükme
bağlanmıştır.
Madde 70.- Bu madde ile Esnaf ve Sanatkâr Siciline kayıt
edilen ve ilanı gereken diğer hususların ilgili mercilere ve üçüncü şahıslara
duyurulmasını temin amacıyla, Konfederasyon tarafından elektronik ortamda
Bakanlık e-esnaf veri tabanı kullanılarak Ankara'da çıkarılacak Türkiye Esnaf
ve Sanatkâr Sicil Gazetesinde yayınlanması gerektiği belirtilmiştir.
Madde 71.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârların eğitimleri ve
3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun bu kesime ne şekilde uygulanacağı
düzenlenmiştir.
Madde 72.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârların meslekî
eğitim organizasyonlarını yapmak üzere esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları
bünyesinde meslekî eğitim danışmanlığı birimi kurulması hükme bağlanmıştır.
Madde 73.- Bu madde ile Konfederasyon bünyesinde Meslek
Eğitimi Fonu adıyla bir fon kurulması ve Fonun kaynaklarının neler olduğu
belirtilmiştir.
Madde 74.- Bu madde ile esnaf ve sanatkârların meslekî
eğitimlerinin finansmanı için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yıllık
gayrisafi gelirlerinin % 5'ini eğitime ayırmak suretiyle eğitim bütçesi yapma
zorunlulukları düzenlenmiştir.
Madde 75.- Bu madde ile Kanunun uygulanmasına yönelik olarak
çıkarılacak yönetmelikler belirtilmiş ve bu yönetmeliklerin Kanunun yürürlük
tarihinden itibaren bir yıl içerisinde çıkarılması, ayrıca, Konfederasyonun
çıkaracağı yönetmeliklerin Bakanlık onayından geçirilmesi hükme bağlanmıştır.
Madde 76.- Bu madde ile 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar
Kanununun yürürlükten kaldırıldığı hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 1.- Bu madde ile Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce kurulmuş bulunan oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonun tüzel
kişiliklerinin Kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla devam
edeceği hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 2.- Bu madde ile Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce olağan ve olağanüstü genel kurullarını yapmış olan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan genel kurul toplantılarını ve
seçimlerini 2005 yılında olmak üzere;
odalar Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında, birlikler Eylül, Ekim aylarında,
federasyonlar Kasım ayında, Konfederasyon Aralık ayında, bu Kanuna göre yeniden
yapacakları, halen başkanlık görevini yürütenlerin, Kanunun yürürlük tarihinden
önceki görevleri sebebiyle, yapılacak ilk seçimlerde, ilk seçimde seçildikleri
takdirde ikinci seçimlerde de Kanundaki başkan seçimiyle ilgili kısıtlamaya
tâbi tutulmayacakları, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının halen görevde
olan yetkili kurullarının, bu Kanuna göre 2005 yılında yapılacak olağan genel
kurul ve seçimlere kadar olan görev sürelerini mevcut durumları ile
tamamlayacakları, Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarınca yapılacak olağanüstü genel kurullarının ve seçimlerinin bu
Kanuna göre yapılacağı ve yetkili organlarının bu Kanuna göre teşekkül
ettirileceği, hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 3.- Bu madde ile 15.5.2005 tarihine kadar,
mevcut esnaf ve sanatkârlar odalarına kayıtlı üyelerin, üyelik niteliklerini
Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak yönetim kurulu
tarafından güncelleştirileceği, sicile kayıtlı olmayıp ve odaya kayıtlı
üyelerle, odaya kayıtlı olmayıp sicile kayıtlı olan üyelerin eksik işlemleri
sicil tarafından oda ve sicil numaraları ilgili odayla irtibatlı olarak
verilerek, tamamlanacağı, ayrıca, odaların üye bilgilerini Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında 15.5.2005 tarihine kadar, güncellemek zorunda olduğu,
üyelerin de bu süre içinde eksik bilgilerini odaya ulaştırmak mecburiyetinde
oldukları ve bu çalışmaların sonucunda vefat eden, emekli olarak veya başka bir
nedenle mesleğini icra etmekten vazgeçen üyelerin bilgilerine havi listelerin
oda yönetim kurulunca sicile bildirileceği ve bu kişilerin sicil kayıtları ve
dolayısıyla oda kayıtlarının silineceği, bu şekilde yapılan terkin işleminden
harç alınmayacağı ve Gazetede ilanının ücretsiz olarak yapılacağı hükme
bağlanmıştır.
Ayrıca, güncelleme çalışmaları sırasında Maliye Bakanlığı,
Bağ-Kur ve Sosyal Sigortalar Kurumu gibi kurum ve kuruluşların bilgisayar
kayıtlarından yararlanılacağı belirtilmiştir.
Ayrıca, güncelleme çalışmaları sırasında Maliye Bakanlığı,
Bağ-Kur ve Sosyal Sigortalar Kurumu gibi kurum ve kuruluşların bilgisayar
kayıtlarından yararlanılacağı belirtilmiştir.
Geçici Madde 4.- Bu madde ile Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce kurulan İstanbul Bilumum Madeni Eşya Sanatkârları Odaları
Birliğinin müktesep hakkı korunmuştur.
Geçici Madde 5.- Bu madde ile, esnaf ve sanatkâr kesiminin
desteklenmesine ve mağduriyetlerinin giderilmesine katkı sağlayacağı
düşüncesiyle, esnaf ve sanatkârların kayıtlı oldukları odalara ödeyemedikleri
yıllık aidat borç asılları ile gecikme zamlarının ve buna bağlantılı olarak
oda, birlik ve federasyonların üst kuruluşlara ödeyemedikleri katılım payı ve
gecikme zamlarının 31.12.2003 tarihine kadar olanlarının, 2004 yılına ait borç
asıllarının ödenmesi kaydıyla affedilmesi, aidat borcunu ödemeyen ve kanuni
yollara başvurulduğu halde adresinde bulunamayan gayri faal üyelerin üyelik
kayıt ve sicillerinin silinmesi hüküm altına alınmıştır.
Geçici Madde 6.- Bu madde ile 15.5.2005 tarihine kadar,
aktif üye sayıları 200'den az olan odaların Bakanlık e-esnaf veri tabanında
Bakanlıkça tespit edileceği ve bu odaların mahkeme kararına gerek kalmaksızın
kendiliğinden fesih olmuş sayılacağı ve haklarında Kanunun 15 inci maddesinin
son fıkrasındaki fesih ile ilgili hükmünün uygulanacağı, ayrıca aktif üye
sayıları 200 ile oda kuruluş yeter sayısı 500 arasında olan odaların müktesep
hak olarak tüzel kişiliklerini devam ettirecekleri hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 7.- Bu madde ile Kanunun yürürlüğe girmesi ile
507 sayılı Kanuna göre tesis edilmiş bulunan ajanlıkların kendiliğinden
lağvolacağı ve ajanlık üyelerinin 15.5.2005 tarihine kadar, sicil tarafından 6
ncı maddede belirtilen esaslar dahilinde ilgili odalara üye kayıt edileceği ve
bu işlem için üyelerden herhangi bir ücret alınmayacağı hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 8.- Bu madde ile büyükşehir statüsündeki
illerin il merkezlerine dahil ilçelerde kurulmuş olan odalar ile daha sonra
büyükşehire dahil edilen ilçelerde kurulmuş odaların mevcut üyelerini muhafaza
edecekleri, ancak, daha sonra yapılacak yeni üyelik kayıtlarında bu odaların
çalışma bölgesinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların isteklerine göre bu
odalara veya büyükşehire dahil ilçelerin sınırları içinde kurulu bulunan ilgili
odaya sicil tarafından kaydedileceği hükme bağlanmıştır.
Geçici Madde 9.- Bu madde ile Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Sicil Gazetesinin elektronik ortamda yayınlanmasına başlanmasından önceki
yayımlanmış bulunan nüshalarının Bakanlık ve Konfederasyon gözetimi ve
işbirliğinde elektronik ortama aktarılacağı belirtilmiştir.
Geçici Madde 10.- Bu madde ile Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce genel sekreter ve genel sekreter yardımcısı ve sicil memuru
olarak atanmış olanlarda Kanundaki niteliklerin aranmayacağı; sicil
memurlarının ise sicil müdürü olarak atanmış sayılacakları hüküm altına
alınmıştır.
Geçici Madde 11.- Bu madde ile Kanunda öngörülen
yönetmelikler çıkarılıncaya kadar mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı belirtilmiştir.
Madde 77.- Yürürlük maddesidir.
Madde 78.- Yürütme maddesidir.
Sanayi,
Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu
|
Türkiye Büyük Millet
Meclisi |
|
|
Sanayi, Ticaret,
Enerji, Tabiî Kaynaklar, |
|
|
Bilgi ve Teknoloji
Komisyonu |
4.4.2005 |
|
Esas No.: 1/969 |
|
|
Karar No.: 51 |
|
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca
hazırlanarak 10.2.2005 tarihinde Başkanlığınıza sunulan "Esnaf ve
Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu Tasarısı" Başkanlığınızca 17.2.2005
tarihinde tali komisyon olarak Plan ve Bütçe, Adalet, İçişleri ile Sağlık,
Aile, Çalışma ve Sosyal İşler komisyonlarına, esas komisyon olarak da
Komisyonumuza havale edilmiştir.
Komisyonumuz 9.3.2005 tarihli
toplantısında Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve ilgili sivil toplum örgütleri
temsilcilerinin katılımıyla Kanun Tasarısını incelemeye başlamış, ancak Kanun
Tasarısının geniş kapsamlı olması nedeniyle bir alt komisyon kurarak
incelenmesine karar vermiştir.
Kurulan alt komisyon 9.3.2005, 15.3.2005,
16.3.2005 ve 17.3.2005 tarihlerinde toplanarak Kanun Tasarısı üzerindeki
çalışmalarını tamamlamış ve yapılan değişiklikleri aşağıda belirtilen şekilde
esas komisyonumuza sunmuştur.
"Tasarının;
1 inci maddesi 5 inci satırında yer alan
"kurulan" ibaresinden sonra gelmek üzere Anayasamızın 135 inci
maddesine uygunluk sağlamak amacıyla "tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu
niteliğindeki" ibaresi eklenmiştir.
2 nci maddesindeki "oda ve üst
kuruluşları tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğindeki meslek
kuruluşlarıdır" ibaresi 1inci maddeye uyum sağlamak amacıyla madde
metninden çıkarılmıştır.
3 üncü maddesinin (a) bendinde
"miktarda olan" ibaresinden sonra gelmek üzere esnaf ve sanatkâr
tanımına nitelik kazandırmak için "basit ve gerçek usulde deftere
tabi" ibaresi eklenmiştir, aynı bende "sanat sahibi" ifadesinden
sonra gelen "ile geçimini şoförlükle temin eden" ibaresi belli bir
mesleğe ayrıcalık olmaması için madde metninden çıkarılmıştır.
Aynı maddenin (f) bendinde yer alan
"kuracakları odaları" ibaresinden sonra gelen, "ve yeterli
sayıya ulaşılamadığı için oda kurulması mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve
sanatkârlar ile il merkezlerinde ihtisas odası bulunmayan esnaf ve
sanatkârların üye olacakları birlik yönetim kurulu tarafından birlik bünyesinde
teşekkül ettirilecek ve idare edilecek odaları" ibaresi tasarının 6 ncı
maddesindeki değişikliklere istinaden madde metninden çıkarılmıştır.
Aynı maddenin (g) bendindeki şube tanımı 6
ncı maddede yapılan değişikliğe istinaden yeniden düzenlenmiştir.
Aynı maddenin (m) bendindeki
"müdürlüğünü", ibaresi "müdürlüğü" olarak düzenlenmiştir.
Aynı maddenin (o) bendinden sonra gelmek
üzere (p) bendi eklenmiş ve "Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veritabanı"
tanımı yapılmıştır.
4 üncü maddenin ikinci fıkrasının üçüncü
satırında yer alan "ve oda" ibaresinden sonra gelen "tüzük"
ibaresi mevzuat düzenlemesi tüzükle karıştırılmaması için "ana
sözleşme" olarak değiştirilmiştir.
Aynı maddenin üçüncü fıkrası olarak yer
alan "oda tüzüğü noter huzurunda düzenlenir." hükmü bu işlemin sicil
müdürünün gözetiminde yapılacağı ikinci fıkrada belirtildiğinden madde
metninden çıkarılmıştır.
6 ncı maddenin ikinci fıkrası, oda
kurulamayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârlara verilecek hizmetlerin bu kişilerin
mahallinde verilebilmesini teminen yeniden düzenlenmiştir.
7 nci maddenin (a) bendinde yer alan
"uyruğunda" ibaresinin ilki "vatandaşı" ikincisi
"tabiiyetinde" şeklinde değiştirilmiş, (c) bendinde yer alan
"geçimini şoförlükle temin eden kimseler hariç" ibaresi tasarının 3
üncü maddesine paralellik sağlamak için madde metninden çıkarılmıştır.
9 uncu maddenin (b) bendindeki oda yönetim
kurulu üye sayıları 507 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin 2 nci fıkrasına uygun
olarak düzenlenmiştir.
10 uncu maddenin (e) bendin hükmü
sadeleştirilerek yeniden düzenlenmiş, (ı) bendinde yer alan % 10’luk oran % 5
olarak değiştirilmiş, (j) bendinde "karşılığında" ibaresinden sonra
gelen "veya sair surette" ifadesi madde metninden çıkarılmıştır.
11 inci maddenin (b) bendinde yer alan,
"Bakanlığın" ibaresinden sonra gelmek üzere "mevzuat
gereği" ibaresi, (p) bendinde yer alan "sanatkârların" ibaresi
"sanatkârlardan" şeklinde değiştirilmiş takiben "talep
edenlerin" ibaresi eklenmiştir.
12 nci maddenin (b) bendinde yer alan
"yürütülüp yürütülmediğini", (c) bendinde yer alan "yapılıp
yapılmadığını" ibareleri "yerine getirilip getirilmediğini"
şeklinde değiştirilmiştir.
13 üncü maddenin ikinci fıkrasının sonunda
yer alan "sağlanır" ibaresi "zorunludur." olarak değiştirilmiştir.
14 üncü maddeye (a) bendi olarak
"kayıt ücreti" eklenmiş ve buna göre bentler teselsül ettirilmiştir.
15 inci maddesinde yer alan"Odalar
aşağıdaki sebeplerle fesih olunur" ibaresi "Odaların fesih sebepleri
şunlardır." şeklinde değiştirilmiştir.
19 uncu maddenin (a) bendinde yönetim
"ve yönetim kurulu üyeleri" ibaresinden sonra yer alan "ile
birliğin görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyeleri birliğin
genel kurul üyeleridir" ibaresi madde metninden çıkarılmış ve cümle
"nden oluşur."olarak düzenlenmiş, ayrıca (c) bendinde yer alan
yönetim kurulu, (d) bendinde yer alan denetim kurulu, (e) bendinde yer alan
disiplin kurulu üyeleri sayıları yeniden düzenlenmiştir.
20 nci madde 10 uncu maddeye paralel
olarak (e) bendi yeniden düzenlenmiştir. (g) bendinde yer alan % 10’luk oran %
5 olarak değiştirilmiş, "yardım yapılmasına" ibaresinden sonra gelen
"ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye odalara durumlarının
belgelendirilmesi kaydıyla aynî ve nakdî yardımda bulunulmasına" ibaresi
oda kayırmalarını önlemek için, (h) bendinde yer alan "veya sair
surette" ibaresi suiistimalleri önlemek için madde metninden
çıkarılmıştır.
22 nci maddenin (b) bendinde
"Konfederasyonca" ibaresinden sonra gelmek üzere "mevzuat
gereği" ibaresi eklenmiştir.
23 üncü maddenin (b) bendinde yer alan
"yürütülüp yürütülmediğini" ve (c) bendinde yer alan "yapılıp
yapılmadığını" ibareleri "yerine getirilip getirilmediğini"
olarak değiştirilmiştir. Ayrıca (c) bendinde "tarafından" ibaresinden
sonra "mevzuat gereği" ibaresi eklenmiştir.
28 inci maddenin (a) bendinde yer alan
"başkan ve üyeleri" ibaresinden sonra gelen "ile federasyonun
görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyeleri" ibaresi madde
metninden çıkarılmış, ayrıca (b) bendinde yer alan yönetim kurulu üye sayıları
azaltılmıştır.
29 uncu maddesinin (e) bendi 10 uncu ve 20
nci maddelere paralel olarak yeniden düzenlen, (h) bendinde yer alan % 10’luk
oran % 5 olarak değiştirilmiş, "yardım yapılmasına" ibaresinden sonra
gelen "ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye odalara durumlarının
belgelendirilmesi kaydıyla aynî ve nakdî yardımda bulunulmasına" ibaresi
oda kayırmalarını önlemek için, (ı) bendinde yer alan "veya sair
surette" ibaresi suiistimalleri önlemek için madde metninden çıkarılmıştır.
30 uncu maddenin (b) bendinde
"Konfederasyonca" ibaresinden sonra gelmek üzere "mevzuat
gereği" ibaresi eklenmiştir.
31 inci maddesi 23 üncü maddeye paralel
olarak düzenlenmiştir.
36 ncı maddenin (a) bendinde yer alan
"ve yönetim kurulu üyeleri" ibaresinden sonra gelen "ile
Konfederasyonun görevde bulunan genel başkanı, yönetim ve dışarıdan seçilen
üyeler hariç denetim kurulu üyelerin" ibaresi madde metninden çıkarılmış,
ayrıca (b) bendinde yer alan yönetim kurulu üye sayıları azaltılmış ve yürütme
kurulu düzenleyen (e) bendi madde metninden çıkarılmıştır.
37 nci maddesinin (e) bendi 10 uncu, 20
nci ve 29 uncu maddelere paralel olarak yeniden düzenlenmiş, (ı) bendinde yer
alan % 10’luk oran % 5 olarak değiştirilmiş, "yardım yapılmasına"
ibaresinden sonra gelen "bütçe imkanları yeterli olmayan birlik ve
federasyonlara durumlarını belgelendirmek kaydıyla aynî ve nakdî yardım
yapılmasına" ibaresi kayırmaları önlemek için, (j) bendinde yer alan
"veya sair surette" ibaresi suiistimalleri önlemek için madde
metninden çıkarılmıştır
39 uncu maddenin (b) bendinde
"Bakanlık tarafından" ibaresinden sonra gelmek üzere "mevzuat
gereği" ibaresi eklenmiştir.
40 ıncı maddesi 23 ve 31 inci maddelere
paralel olarak düzenlenmiş, ayrıca (c) bendinde "tarafından"
ibaresinden sonra "mevzuat gereği" ibaresi eklenmiştir.
42 nci maddenin son fıkrasından önce genel
kurullarda üye sayısına yetecek kadar yer temini için, "Genel kurul
toplantıları, üye sayısına uygun büyüklükte salonda yapılır." ibaresi 4
üncü fıkra olarak eklenmiştir.
45 inci maddenin üçüncü fıkrasının
"yeniden ilan yapılmaz." ibaresinden sonra gelen hükmü daha
anlaşılabilir şekilde yeniden düzenlenmiştir.
49 uncu maddenin madde başlığı "organ
ve yönetim kurulu başkanlarının seçimleri" olarak düzenlenmiş, üçüncü
fıkranın sonunda, dördüncü fıkranın başında yer alan "onbeş" ibaresi
"yedi" dördüncü fıkra içinde geçen "üç" ibaresi
"iki" olarak değiştirilmiştir.
50 nci maddenin birinci fıkrasında yer
alan "aşağıdaki şartları taşımaları gerekir" ibaresi "gerekli
şartlar şunlardır." şeklinde değiştirilmiş, maddenin (a) bendinde yönetim
kurulu üyeliği için "okur ve yazar" olmak şartı "en az ilkokul
mezunu" olmak şeklinde değiştirilmiş, (b) bendinde
"seçilecekler" ibaresinden sonra "ve yeni kurulan odalar"
ibaresi eklenmiş "mesleği ile ilgili olarak en az beş yıl çıkarılmış
olmak" ibaresi çıkarılmış yerine "en az iki yıldır odaya kayıtlı
olmak" ibaresi, (c) bendinde evrakta sahtecilik ibaresinden sonra
"görevi kötüye kullanma" ibaresi eklenmiş, ayrıca maddenin (d) bendi
seçim sırasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkları çözümlemek için yeniden
düzenlenmiştir.
51 inci maddenin birinci fıkrasında yer
alan "usûl" ibaresi "üstsoy" "füru" ibaresi
"altsoy" olarak değiştirilmiş, maddenin son fıkrasına "Aynı kişi
birlik ve federasyon başkanı olamaz." hükmü eklenmiştir.
53 üncü maddede esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının yönetim kurullarının "en az ayda bir"
toplanacakları hükme bağlanmıştır.
56 ncı maddenin birinci fıkra hükmünde yer
alan konaklama ücretleri ibaresinden sonra gelmek üzere, "aşağıda
belirtilen hadleri aşmamak kaydıyla" ibaresi eklenmiş ve maddeye esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının başkan, başkan vekilleri, denetim kurulu
üyeleri, disiplin kurulu üyelerine verilecek aylık ücretler (a, b, c, d,)
bentlerinde huzur hakkı ücreti (e) bendinde düzenlenmiş, ayrıca yurtiçi ve
yurtdışı harcırahlarına sınırlama getirilmiştir.
57 nci maddenin son fıkrasında
"muadili" ibaresinden sonra gelmek üzere "bir alanda"
ibaresi eklenmiştir.
58 inci maddenin son fıkrasında yer alan
"Bağ-Kur" ibaresi "Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız
Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu" şeklinde değiştirilmiştir.
61 inci maddenin (a) bendinde yer alan
"yarsısı" ibaresi "yarısı" olarak değiştirilmiş, (e)
bendinde yer alan "maddenin" ibaresi "fıkranın" olarak
değiştirilmiştir.
62 nci maddenin son fıkrasında "bendi
hükmü" ibaresinden sonra gelen "ile 15 Mart 1321 tarihli ve 1414
sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İl Özel İdaresi Kanununun 144 üncü maddesinin
(14) numaralı bendi," ibaresi 5197 sayılı İl Özel İdaresi Kanunundaki
düzenleme paralelinde madde metninden çıkarılmıştır.
64 üncü maddenin birinci fıkrasında yer
alan "üçer kişiden oluşan" ibaresi çıkarılmış, aynı fıkranın (a) ve
(b) bentlerine açıklık getirmek amacıyla yeniden düzenlenmiştir.
66 ncı maddenin başlığı "esnaf ve
sanatkârlar hizmetlerinin finansmanı ve listeler" olarak değiştirilmiş,
Kanunun uygulanmasında esas teşkil edecek Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veritabanının kurulması, bakımı, onarımı ve yenilenmesi hizmetlerinin
yürütülmesini teminen konfederasyon adına hesap açılmasını içeren birinci fıkra
ilave edilmiş, mevcut madde hükmünde yer alan "katılacaklar listesi"
ibaresinden sonra "bedeli konfederasyon adına açılan bu hesaba yatırılmak
suretiyle" ibaresi eklenmiş ve devamındaki "Maliye Bakanlığı ile
Konfederasyonun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret karşılığında"
ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
68 inci maddenin birinci fıkrasında yer
alan "tespit edilenlerin" ibaresinden sonra gelen "esnaf ve
sanatkârlık faaliyetini sürdürmelerine müsaade edilmez." ibaresi
çıkarılmış ve "birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve
kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar
bunların faaliyetlerini durdurur." ibaresi eklenmiştir, ikinci fıkranın
başında yer alan "geçimini şoförlükle temin eden kimseler hariç"
ibaresi tasarının 3 ve 7 nci maddelerine paralel olarak düzenlenmiştir.
70 inci maddenin ikinci fıkrasında yer
alan "görevlendireceği yardımcısı" ibaresi "genel müdür
yardımcıları" olarak düzenlenmiştir.
75 inci maddeye (h) bendi olarak 66 ncı
maddeye paralel yönetmelik düzenleme hükmü getirilmiş ve takip eden bentlerin
birbirine teselsülü sağlanmış, yönetmeliklerin çıkarılma süresi 1 yıldan 3 aya
indirilmiştir.
76 ncı maddenin başlığı "Yürürlükten
kaldırılan hükümler ile atıflar" olarak düzeltilmiştir.
Geçici Madde 2 metninde yer alan
"Halen başkanlık görevini yürütenler, bu Kanunun yürürlük tarihinden
önceki görevleri sebebiyle, yapılacak ilk seçimlerde, ilk seçimde seçildikleri
takdirde ikinci seçimlerde de bu Kanundaki başkan seçimiyle ilgili kısıtlamaya
tâbi tutulmazlar." hükmü madde metninden çıkarılmıştır.
Geçici Madde 3 metninde yer alan
"Bağ-Kur" ibaresi 57 nci maddeye paralel olarak düzenlenmiştir.
Geçici Madde 7 metninde yer alan
"mülga" ibaresi "bu Kanunla yürürlükten kaldırılan"
şeklinde değiştirilmiştir.
Geçici Madde 8 metninde yer alan
"mülga" ibaresi "bu Kanunla yürürlükten kaldırılan"
şeklinde değiştirilmiştir.
Geçici Madde 12 yeni ilave edilen madde
hükmü ile ilçelerde kurulu bulunan ve üye sayıları 200 den az olan odaların
birleşmeleri halinde üye sayıları 200'ü aşarsa hayatiyetlerine devam
ettirmelerine imkan sağlanmıştır.
Tasarı metninin tümünde yer alan
"tüzük" ibareleri "ana sözleşme" olarak, "aşağıda
belirtilmiştir" ibareleri "şunlardır" olarak değiştirilmiştir.
Tasarının diğer maddeleri ise alt
komisyonca aynen kabul edilmiştir."
Komisyonumuz 30.3.2005 tarihinde
toplanarak görüşmelerini, alt komisyon metnini esas alarak sürdürmeye karar
vermiştir.
Alt komisyon metninin;
3 üncü maddesinin (a) bendindeki
"basit ve gerçek usulde deftere tabi" ibaresi yerine esnaf tacir
ayrımında hataları önlemek ve karışıklığı ortadan kaldırmak amacıyla
"basit usulde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere
tabi olanlar ile vergiden muaf bulunan" şeklinde düzeltilmiştir.
6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasının devamı
olarak esnaf ve sanatkârların herhangi bir meslek kolunda faaliyette
bulunabilmesi için mesleki odadan belge alınması zorunluluğu olması, ayrıca;
esnaf ve sanatkârların yürüttüğü mesleki faaliyet nedeniyle belli bir teşkilat
içinde yer almalarının sağlanması piyasa ekonomisinin gereği ve çalışma
özgürlüğünün kısıtlanmaması bakımında da zorunludur. Bu bağlamda, işkolu
bazında oluşturulacak dayanışma ve işbirliği ile mesleğin icrası sırasında
karşılaşılabilecek sorunların en aza indirilmesi, öte yandan, aynı işyerinde
birden fazla faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların, diğer faaliyetleriyle
ilgili gelişmeleri yakından takip edebilmeleri ve odanın verdiği hizmetlerden
yararlanmalarını sağlamak için, üyenin esas faaliyet konusu dışındaki ilgili
odalara da kayıt olma hakkının engellenmemesi ve bu hakkın üyenin isteği
halinde kullanılması imkanının verilmesi maksadıyla "Ancak, üye isterse
yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla diğer faaliyetleriyle ilgili odalara
da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir." hükmü eklenmiştir.
10 uncu maddesinin (ı) bendinde yer alan
"% 5’ini" ibaresi, yapılan yardımın sembolik olmaktan ziyade
fonksiyonel olması için "% 10'unu" olarak düzeltilmiştir.
11 inci maddesinin (p) bendi, defter
tasdikleri sebebiyle 492 sayılı Harçlar Kanunu gereğince alınan tahsil
harçlarının alınamaması Hazinenin önemli bir gelir kaybına uğrayacağı, vergi
mükelleflerinin vergi matrahlarının kavranabilmesi açısından Maliye teşkilatı
yönünden vergi güvenliğinin gereği gibi sağlanamaması durumu ortaya
çıkacağından; defter tasdik işlemlerinin tarafsız bir kurum ile yapılması
amacıyla madde metninden çıkarılmış ve bentlerin yeniden teselsülü yapılmıştır.
14 üncü maddesinin (ı) bendinde yer alan,
"oda üyelerinin defter tasdikinden ve" ibaresi 11 inci maddeye
paralel olarak madde metninden çıkarılmıştır.
20 nci maddesinin (g) bendi, kamu yararına
hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasının yanı sıra, herhangi bir
ayrımcılığa meydan vermeksizin objektif kriterler esas alınarak, bütçe
imkanları elverişli olmayan üye odalara aynî ve nakdî yardımda bulunması da
ilave edildiğinden % 5 olarak öngörülen oran yetersiz kalacağından ve yapılan
yardımın sembolik olmaktan ziyade fonksiyonel olması için oranın % 10'a
çıkarılması, ayrıca kamu yararına hizmet eden kuruluşlara yardım yapma imkanı
verilmesine rağmen, üye odalarına yardım imkanı verilmemesi bir çelişki
oluşturacağı gerekçesiyle; "(g) imkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına,
bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin % 10'unu geçmemek şartıyla kamu
yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları
elverişli olmayan üye odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla aynî ve
nakdî yardımda bulunulmasına karar vermek." şeklinde düzeltilmiştir.
22 nci maddesinin (p) bendi, 11'inci
maddeye paralellik sağlamak amacıyla metinden çıkarılmış ve bentler yeniden
teselsül ettirilmiştir.
25 inci maddesinin (l) bendi, 22 nci maddede
yapılan değişikliğe paralel olarak madde metninden çıkarılmış ve bentler
yeniden teselsül ettirilmiştir.
29 uncu maddesinin (h) bendi, kamu
yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasının yanı sıra, herhangi
bir ayrımcılığa meydan vermeksizin objektif kriterler esas alınarak, bütçe
imkanları elverişli olmayan üye odalara aynî ve nakdî yardımda bulunması da
ilave edildiğinden % 5 olarak öngörülen oran yetersiz kalacağından ve yapılan
yardımın sembolik olmaktan ziyade fonksiyonel olması için oranın % 10'a
çıkarılması, ayrıca kamu yararına hizmet eden kuruluşlara yardım yapma imkanı
verilmesine rağmen, üye odalarına yardım imkanı verilmemesi bir çelişki
oluşturacağı gerekçesiyle; "(h) imkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına,
bir evvelki yıl gayri safi gelirlerinin % 10'unu geçmemek şartıyla kamu
yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları
elverişli olmayan üye odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla aynî ve
nakdî yardımda bulunulmasına karar vermek." şeklinde düzeltilmiştir.
37 nci maddesinin (ı) bendi; kamu yararına
hizmet eden kuruluşlara sosyal yardım yapılmasının yanı sıra herhangi bir
ayrımcılığa meydan vermeksizin objektif kriterler esas alınarak bütçe imkanları
elverişli olmayan birlik ve federasyonlara ayni ve nakdî yardımda bulunulması
da ilave edildiğinden % 5 olarak öngörülen oran yetersiz kalacağından, yapılan
yardımın sembolik olmaktan ziyade fonksiyonel olması için oranın % 10'a
çıkarılması, ayrıca kamu yararına hizmet eden kuruluşlara yardım yapma imkanı
verilmesine rağmen, birlik ve federasyonlara yardım yapabilme imkanı
verilmemesi bir çelişki oluşturacağı gerekçesiyle "(ı) Eğitim ve öğretim
kurumları açılmasına, öğrenci yurtları tesis edilmesine, burs verilmesine ve
öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi gelirinin % 10'unu geçmemek
şartıyla kamu yararına hizmet eden kuruluşlara sosyal yardımlarda
bulunulmasına, bütçe imkanları yeterli olmayan birlik ve federasyonlara
durumlarını belgelendirmek kaydıyla aynî ve nakdî yardım yapılmasına karar
vermek." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
61 inci maddesinin (d) bendinde geçen
"% 5'idir." ibaresi, gelirleri az olan kuruluşların ödeme zorluğuna
düşmelerini önlemek ve daha ödenebilir oran tespiti amacıyla "%
3'üdür." olarak düzeltilmiş aynı bendin son cümlesi, birlik, federasyon ve
konfederasyonun gelirleri arasında önemli bir yere sahip olan katılma payının
hesaplanmasında alt kuruluşların gerçek gelirlerine ulaşılması ve bu gelirlerin
maliyet bedellerinin katılma payı hesabından düşülmesi amacıyla; "katılma
payı hesaplanmasında; bu kanuna göre üst kuruluşlardan satın alınan evrakın
maliyet bedeli ile bu kanun dışındaki diğer kanuni düzenlemeler nedeniyle elde
edilen gelirlerin maliyet bedelleri ve bunlar için yapılan giderler gayri safi
gelirden mahsup edilir." olarak değiştirilmiştir.
62 nci maddesinin 3 üncü fıkrası, tekrar
fiyat teklifi yapılmasında süre sınırlamasının bir anlamı olmayacağı
gerekçesiyle, "Komisyon kararları salt çoğunlukla alınır. Komisyon
tarifeleri uygun bulmadığı takdirde tarife yürürlükten kalkar." şeklinde
değiştirilmiştir.
66 ncı maddesinin madde başlığı madde
hükmündeki değişiklik sebebiyle "Listeler" şeklinde değiştirilmiş,
ayrıca madde esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan ve olağanüstü
genel kurul toplantılarına katılacak üyeleri belirleyen ve seçim kuruluna
verilecek olan genel kurul toplantısına katılacaklar listesinin, Maliye
Bakanlığı ile Konfederasyonun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret
karşılığında ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu tarafından Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında temin edilmesi amacıyla; "Esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan ve olağanüstü genel kurul
toplantılarına katılacak üyeleri belirleyen ve seçim kuruluna verilecek olan
genel kurul toplantısına katılacaklar listesi, Maliye Bakanlığı ile
Konfederasyonun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret karşılığında ilgili
esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanından temin edilir. Tahsil edilen ücret tutarları bütçeye gelir
kaydedilir." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
67 nci maddesinin 4 üncü fıkrasının, 2 nci
satırındaki "sicil müdürleri" ibaresi işlenen suçun sorumluluğunun
suçu işleyen kişiyi de kapsamasını teminen, "sicil teşkilatı
personeli" olarak düzenlenmiştir.
75 inci maddesinin (h) bendi, 66 ncı
maddede yapılan değişikliğe paralel olarak madde metninden çıkarılmış ve
bentler yeniden teselsül ettirilmiştir.
Geçici 2 nci maddesinde, yeni yasaya göre
seçimlerin aynı zamanda ve sağlıklı bir şekilde yapılmasının temin edilmesi,
halen görevde bulunanlar ile bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra oluşacak
organlarda görev almak isteyenler arasında eşitlik sağlanması, ayrıca
organların başkanlıklarında iki dönem görev yapma esası amaçlandığından;
"Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce olağan ve olağanüstü genel
kurullarını yapmış ve yapmamış olan esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları,
olağan genel kurul toplantılarını ve seçimlerini 2005 yılında olmak üzere;
odalar Eylül, Ekim aylarında, birlikler ve federasyonlar Kasım ayında,
Konfederasyon Aralık ayında, bu Kanuna göre yeniden yaparlar. Bu kanuna göre
yapılacak ilk seçimlerden itibaren üst üste iki dönem başkanlık ve genel
başkanlık görevlerinde bulunanlar, iki seçim dönemi geçmedikçe aynı görevlere
yeniden seçilemezler. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının halen görevde
olan yetkili kurulları, bu Kanuna göre 2005 yılında yapılacak olağan genel
kurul ve seçimlere kadar olan görev sürelerini mevcut durumları ile
tamamlarlar. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının yapılacak olağanüstü genel kurulları ve seçimleri bu Kanuna göre
yapılır ve yetkili organlar bu Kanuna göre teşekkül ettirilir." şeklinde
yeniden düzenlenmiştir.
Geçici 3 üncü maddesinde yer alan,
"15.5.2005" tarihleri geçici madde 2'de yapılan düzenlemeye paralel
olarak "30.6.2005" olarak değiştirilmiştir.
Geçici 6 ncı maddesinde yer alan,
"15.5.2005" tarihi geçici madde 2'de yapılan düzenlemeye paralel
olarak "30.6.2005" olarak değiştirilmiştir.
Geçici 7 nci maddesinde yer alan,
"15.5.2005" tarihi geçici madde 2'de yapılan düzenlemeye paralel
olarak "30.6.2005" olarak değiştirilmiştir.
Alt komisyon metninin diğer maddeleri
aynen kabul edilmiştir.
Raporumuz gereği yapılmak üzere Yüksek
Başkanlığa saygıyla sunulur.
|
Başkan |
Başkanvekili |
Sözcü |
|
Soner
Aksoy |
Hasan Ali
Çelik |
Hasan
Angı |
|
Kütahya |
Sakarya |
Konya |
|
Kâtip |
Üye |
Üye |
|
Fatma
Şahin |
Atilla
Başoğlu |
Tacidar
Seyhan |
|
Gaziantep |
Adana |
Adana |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ahmet Rıza Acar |
Mehmet Güner |
Fahri Çakır |
|
Aydın |
Bolu |
Düzce |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Nejat Gencan |
Mehmet Ali Arıkan |
Mehmet Vedat Yücesan |
|
Edirne |
Eskişehir |
Eskişehir |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Ahmet
Uzer |
İsmail
Katmerci |
Ahmet
Büyükakkaşlar |
|
Gaziantep |
İzmir |
Konya |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Hasan Ören |
Nuri Çilingir |
Vahit Çekmez |
|
Manisa |
Manisa |
Mersin |
|
Üye |
Üye |
Üye |
|
Şükrü Ünal |
Mustafa Öztürk |
Mehmet Özlek |
|
Osmaniye |
Sinop |
Şanlıurfa |
|
Üye |
Üye |
|
|
Yekta Haydaroğlu |
Fazlı Erdoğan |
|
|
Van |
Zonguldak |
|
HÜKÜMETİN
TEKLİF ETTİĞİ METİN
ESNAF VE SANATKÂRLAR
MESLEK KURULUŞLARI KANUNU TASARISI
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; esnaf ve sanatkârlar ile
bunların yanlarında çalışanların meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak,
meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlerine uygun
olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek mensuplarının
birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak,
meslek disiplini ve ahlâkını korumak ve bu maksatla kurulan esnaf ve
sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşu olan birlik, federasyon ve Konfederasyonun çalışma usûl ve esaslarını
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2.- Bu Kanun, esnaf ve sanatkârlar ile bunların
yanlarında çalışanlar ve esnaf ve sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve
sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşları olan birlik, federasyon ve
Konfederasyon hakkında uygulanır. Oda ve üst kuruluşları tüzel kişiliğe sahip
kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarıdır.
Tanımlar
MADDE 3.- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda
bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon
Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik
faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı
tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, meslek ve sanat
sahipleri ile geçimini şoförlükle temin eden kimseleri,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve Sanatkârlar
Genel Müdürlüğünü,
d) Oda: Esnaf ve sanatkârların kuracakları ihtisas ve karma
esnaf ve sanatkârlar odalarını,
e) İhtisas odası: Aynı meslekte faaliyette bulunan esnaf ve
sanatkârların bir araya gelerek il merkezlerinde veya ilçelerde kurmuş
oldukları esnaf ve sanatkârlar odalarını,
f) Karma oda: İhtisas odası kurabilecek sayıya ulaşamayan
değişik mesleklerdeki esnaf ve sanatkârların bir araya gelerek kuracakları
odaları ve yeterli sayıya ulaşılamadığı için oda kurulması mümkün olmayan
yerlerdeki esnaf ve sanatkârlar ile il merkezlerinde ihtisas odası bulunmayan
esnaf ve sanatkârların üye olacakları, birlik yönetim kurulu tarafından birlik
bünyesinde teşekkül ettirilecek ve idare edilecek odaları,
g) Şube: Birlik bünyesindeki karma odanın, oda kurulamayan
ilçelerde açacağı ve buradaki esnaf ve sanatkârların işlemlerini yapacak
şubeleri,
h) İrtibat bürosu: İhtisas odalarının ve ilçelerdeki karma
odaların çalışma bölgeleri içerisinde açacakları büroları,
ı) Birlik: Aynı ilde kurulan esnaf ve sanatkârlar
odalarının, aralarındaki dayanışmayı temin etmek ve bu odaların il genelinde
işbirliği ve ahenk içerisinde çalışmalarını ve gelişmelerini sağlamak ve o ilin
esnaf ve sanatkârlarını temsil etmek amacıyla il merkezlerinde kuracakları
esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
j) Federasyon: Aynı meslek dalında kurulan esnaf ve
sanatkârlar odalarının, üyelerinin meslekî yönden ihtiyaçlarını karşılamak,
çalışmalarını ve gelişmelerini ülke genelinde işbirliği ve ahenk içerisinde
yapabilmelerini sağlamak amacıyla, kuracakları esnaf ve sanatkârlar
federasyonlarını,
k) Konfederasyon: Esnaf ve sanatkârlar odaları, birlikleri
ve federasyonları arasında birliği temin, gelişme ve ilerlemeyi sağlamak ve
genel olarak esnaf ve sanatkârların çalışmalarını meslekî yönden ve kamu
yararına uygun olacak şekilde düzenlemek ve bu hususta gerekli görülecek her
türlü tedbiri almak ve teşebbüste bulunmak, meslekî eğitimlerini geliştirmek,
esnaf ve sanatkârları yurt çapında ve uluslararası düzeyde temsil etmek,
sorunlarının çözümü için ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar nezdinde
gerekli girişimlerde bulunmak, ulusal ekonomideki gelişmelere paralel olarak
lüzumlu görülecek meslekî tedbirleri almak ve Bakanlık tarafından esnaf ve
sanatkârlarla ilgili verilecek görevleri yapmak üzere kurulan Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonunu,
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları: Oda, birlik,
federasyon ve Konfederasyonu,
m) Sicil: Bulunduğu il idarî sınırları içerisinde çalışmak
üzere birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak kurulan Esnaf ve Sanatkâr Sicil
Müdürlüğünü,
n) Sicil Gazetesi: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil
Gazetesini,
o) Asgarî ücret: On altı yaşından büyük işçiler için
uygulanan brüt asgarî ücreti,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar
Meslek Kuruluşları
BİRİNCİ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Odası
Odaların kuruluşu
MADDE 4.- Odalar, oda kurulmak istenen yerde çalışmakta olan
sanat, hizmet ve meslek sahipleri ile esnaftan en az beşyüz kişinin isteği ve
Bakanlık izni ile kurulur. Oda unvanında esnaf, sanatkâr veya esnaf ve sanatkâr
ibaresi yer alır.
Oda kuruluşu ile ilgili olarak mülkî idare amirliğine
verilecek müracaat dilekçesine Bakanlık tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanında hazırlanmış örneğine uygun düzenlenen oda kuruluş tutanağı ve
oda tüzüğü eklenir. Ayrıca oda kurucu üyelerinin tüm bilgilerinin eksiksiz
olarak Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanına girişi yapılır. Oda kuruluş
tutanağı sicil müdürünün gözetiminde tanzim ve imza edilir. Oda kuruluş
tutanağının gerçeğe uygun olup olmamasından sicil müdürü sorumludur.
Oda tüzüğü noter huzurunda düzenlenir.
Mülkî idare amirliği onbeş gün içinde kuruluş talebini
inceler ve görüşü ile birlikte kuruluş belgelerini noksansız olarak Bakanlığa
gönderir. Bakanlık kuruluş talebi hakkında ilgili birliğin görüşünü alır.
Bakanlık bir ay içinde kuruluş için izin verip vermediğini bildirmediği
takdirde oda kurulmuş sayılır.
Kurulan odanın üyeleri arasında olup diğer odalardan
ayrılmış olanların eski odalarındaki üyeliği sona erer ve dosyası üyesi olduğu
yeni kurulan odaya bir ay içinde devredilir.
Karma odalarda, odanın talebi ve birliğin onayı ile meslek
komiteleri kurulabilir.
Odaların çalışma bölgesi
MADDE 5.- Odaların çalışma bölgesi, bulundukları ilçenin
idarî sınırlarıdır.
Birden fazla ilçe bulunan büyükşehir il merkezlerinde
kurulan odaların çalışma bölgesi büyükşehire dahil ilçelerin idarî
sınırlarıdır.
Aynı çalışma bölgesinde, faaliyet konusu aynı olan birden
fazla oda kurulamaz.
Çalışma bölgesi odaların faaliyet sınırlarını belirler,
esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyetleri çalışma bölgesi ile
sınırlandırılamaz.
Odalar, her türlü sorumluluk kendilerine ait olmak kaydıyla
çalışma bölgesi içinde, birlikten izin alarak irtibat bürosu açabilirler.
Odaya kayıt
MADDE 6.- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları
yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya kaydı yapılamaz. Sicile kayıt olan esnaf ve
sanatkârlara ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, işyerlerinin
bulunduğu yerdeki, işyerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu
yerdeki meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile
ilgili ihtisas odası bulunmayanlarınki ise ilçelerde karma odaya kayıt için
gönderilir. İlgili oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında alır.
Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı için oda kurulması
mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârlar, il merkezlerinde daha önce
kurulmuş karma oda varsa bu odalara, daha önce kurulmuş karma oda yoksa birlik
bünyesinde kurulacak olan ve birlik yönetimi tarafından sevk ve idare edilen
karma odaya üye kaydedilirler. Birlik organları aynı zamanda birlik
bünyesindeki karma odanın da organıdır. Bu şekildeki karma odalar, oda
kurulamayan ilçelerde de şube açabilirler. Birlik bünyesindeki karma odaların
üye sayısı beşyüzü geçtiği takdirde bunlar da müstakil karma oda olarak kuruluş
için Bakanlığa müracaat ederler.
Aynı işyerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf
ve sanatkârlar esas faaliyeti ile ilgili odaya kayıt olurlar. Ancak, üye
isterse yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla diğer faaliyetleriyle ilgili
odalara da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir.
Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği bünyesindeki ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına,
sanayi odasına, deniz ticaret odasına; bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf
ve sanatkârlar odasına kayıt edilemezler. Sermaye şirketlerinin ortakları,
başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı
sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kayıt edilemezler.
Üyelik şartları
MADDE 7.- Esnaf ve sanatkârlarda, oda üyeliği için aşağıdaki
şartlar aranır:
a) Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda olmak veya yabancı devlet
uyruğunda bulunmakla beraber Türkiye'de sanat ve ticaret yapıyor olmak.
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
c) Geçimini şoförlükle temin eden kimseler hariç, vergi
mükellefi olmak ya da vergiden muaf olmak.
d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara
kayıtlı olmamak.
Üyeliğin son bulması
MADDE 8.- Aşağıda belirtilen durumlarda üyenin oda kaydının
silinmesine yönetim kurulu tarafından karar verilir, durum sicile bildirilerek
kaydın silinmesi temin edilir ve kaydı silinen üyeye oda tarafından on gün
içinde üyenin odaya bildirdiği işyeri veya ikamet adresine yazılı olarak
bildirilir.
a) Daimi olarak odanın çalışma bölgesi dışına çıkanlar.
b) 7 nci maddede belirtilen şartlardan herhangi birini
kaybedenler veya bu şartlardan herhangi birine sahip olmadığı sonradan
anlaşılanlar.
c) Sanat ve mesleğini yapmaktan sürekli olarak men
edilenler.
d) Vergi mükellefiyetini sildirenlerden altı ay içinde
tekrar vergi mükellefiyeti tesis ettirmeyenler.
Üyelikleri sicil tarafından silinenlerden, üye niteliğini
tekrar kazananların oda üyeliği sicil tarafından tekrar tesis edilir. Bu
şekilde üyeliği tekrar tesis edilen üyenin daha önce kazanmış olduğu hakları
aynen devam eder. Ancak, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili
organlarında görevli olup da, oda üyeliği yukarıdaki sebeplerden dolayı
kesintiye uğrayanların yetkili organlardaki görevleri de, kendiliğinden sona
erer. Bu kişiler üyeliklerini tekrar kazanmış olsalar dahi o döneme ilişkin
yetkili organ üyelikleri devam etmez.
Odaların organları
MADDE 9.- Oda organları aşağıda belirtilmiştir:
a) Genel kurul: Genel kurul toplantı tarihinden en az altı
ay önce odaya kayıt olmuş ve Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından,
ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından alınacak, genel kurul
toplantısına katılacaklar listesine dahil olan üyelerden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, üye sayısı
2000'den az olan odalarda 5, üye sayısı 2000-10000 olanlarda 7, 10001 ve daha
fazla olan odalarda 9 kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilecek üç kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye
seçilir.
Oda genel kurulunun görev
ve yetkileri
MADDE 10.- Oda genel kurulunun görev ve yetkileri aşağıda
belirtilmiştir:
a) Oda başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve
yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer
alacak olan, üyelerin meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve
tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) Sorumluluğu görülen yönetim ve denetim kurulu üyeleri
hakkında dava açılması hususunda yönetim kurulunca verilecek raporları
incelemek ve onamak, sorumluluğu görülen kimselerin açılacak dava sonucuna
kadar göreve devam edip etmeyeceklerine karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen oda tüzüğünde değişiklik yapılması
hakkında yönetim kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak karar vermek.
g) Odanın meslekî faaliyet alanını ilgilendiren konuda kurulabilecek
federasyona kurucu olma hususunda alınan yönetim kurulu kararını onaylamak.
h) Bakanlıktan alınan ön izne dayanarak fesih teklifi
hakkında karar vermek.
ı) İmkanları nispetinde öncelikle faaliyet alanları ile
ilgili branşlarda olmak üzere öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayrisafi
gelirlerinin %10'unu geçmemek kaydıyla kamu yararına faaliyet gösteren
kuruluşlara ve belge veya diğer kanıtlara dayandırılmak kaydıyla muhtaç
durumdaki oda üyelerine yardımda bulunulmasına karar vermek.
j) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş
amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve
satımına, gayrimenkul karşılığında veya sair surette ödünç para alınmasına
karar vermek.
k) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak kaydıyla
üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini
kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak
amaçlarıyla sınırlı olarak, kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve
kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim
kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu konudaki işlemleri
yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
l) Yönetim kurulu tarafından teklif edilen uyulması zorunlu
meslekî kararları kabul ya da reddetmek.
Oda yönetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 11.- Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri aşağıda
belirtilmiştir:
a) Oda işlerini mevzuat ve genel kurul kararlarına uygun
olarak yürütmek.
b) Bakanlığın vereceği görevleri yerine getirmek.
c) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alacak olan, üyelerin meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını
ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Uyulması zorunlu meslekî kararları almak hususunda, bağlı
bulunduğu birliğe iletilmek üzere genel kurula teklifte bulunmak.
e) Oda üyelerinin sicillerini tutmak ve bu bilgileri
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleştirerek eksiksiz ve doğru
olarak her an hazır halde bulundurmak, üyeler tarafından talep edilen belgeleri
bilgisayar ortamında düzenlemek, ayrıca üyelerinin çalışma konuları hakkında
resmî makamlarca istenilecek bilgileri vermek.
f) Oda üyelerinin çalışma konularına giren hususlarda
haklarını korumak için resmî ve özel kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak,
üyelerinin meslekî menfaatlerini ilgilendiren konularda, adlî ve idarî yargı
mercileri önünde oda başkanı marifetiyle odayı temsil etmek.
g) Oda üyelerinden yıllık aidatları elektronik ortamda
tahsil etmek,
h) Üyelerin, çalışma konularına giren işlerde gelişmelerini
sağlamak ve ihtiyaçlarını karşılamak bakımından, gerekli tedbirleri almak,
kurslar düzenlemek ve bu konuda ihtiyaç duyulan tesisleri kurmak üzere genel
kurula teklifte bulunmak, bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleyerek takip etmek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi
atamak ve görevlendirmek.
j) Bakanlıktan ön izni alınmış tüzük değişikliklerini genel
kurula teklif etmek.
k) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek, personele ait
bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip
etmek.
l) Oda üyelerince üretilen mal ve hizmetlerin kalitesini,
standartlarına ve sağlık koşullarına uygun şekilde üretilip üretilmediğini ve
ücret tarifelerine uyulup uyulmadığını ilgililerin başvurusu üzerine veya
doğrudan veya uzman kimseler aracılığı ile kontrol etmek, ayrıca meslekî
teamüle aykırı davranışları belirlenen üyelere yazılı ihtarda bulunmak, tekrarı
halinde ilgilileri birlik disiplin kuruluna bildirmek, tüketicilerin korunması
için gerekli tedbirleri almak ve üyeleri hakkında bu konuda odaya yapılan
şikayetleri incelemek.
m) Oda üyeleri ve müşterileri arasında çıkacak
anlaşmazlıkları çözümlemek, ceza gerektiren hallerde konuyu birlik disiplin
kuruluna sevk etmek.
n) Muhasebe işlemlerini bilgisayar ortamında yerine getirmek
ve üyelerin talebi doğrultusunda düzenlenen ve onanan belgeleri bilgisayar
sisteminden yararlanarak vermek.
o) Mesleğe yeni girecek esnaf ve sanatkârlara meslekî
eğitimler vererek, ticari faaliyetlerine başlayabilmeleri ve işyeri açma
ruhsatları için ilgili belediyeye verilmek üzere meslekî yeterlik belgesi
vermek; üyelerine meslekî konularda danışmanlık yapmak.
p) Sadece üyesi olan esnaf ve sanatkârların tasdike tâbi
defterlerini tasdik etmek, ayrıca, talep eden üyelerinin basit usûldeki
muhasebe işlemlerini ücreti mukabilinde yürütmek.
r) İlçelerde, oda üyelerinin müşterileriyle ilişkisinde
ortaya çıkan uyuşmazlıklarda, konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu
hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
s) Bilânço ve gelir ve gider hesap cetvelini Şubat ayı
sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip eden on gün içinde
bağlı bulunduğu birliğe ve federasyona göndermek.
Oda denetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 12.- Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri aşağıda
belirtilmiştir:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan
kararların yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
b) Oda işlemlerinin mevzuat ve oda tüzüğü çerçevesinde
yürütülüp yürütülmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve oda üst kuruluşları tarafından verilen
görevlerin yapılıp yapılmadığını incelemek.
d) Odanın yıllık aidatlarının üyelerden zamanında tahsil
edilip edilmediğini kontrol etmek ve odanın işlem ve hesapları hakkında genel
kurula rapor vermek.
e) Odanın üye kayıtlarının Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında, yeterli bilgileri haiz şekilde tutulmasını kontrol etmek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Resmî ve özel
kuruluşlarla ilişkiler
MADDE 13.- Resmî ve özel kuruluşlarca tacir ve sanayiciden
meslekî faaliyetleri ile ilgili olarak istenilen ve 18/5/2004 tarihli ve 5174
sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen belgeler, esnaf ve sanatkârlar için
mensup oldukları oda tarafından düzenlenir ve verilir.
Resmî makamlarca, esnaf ve sanatkârların meslekî
faaliyetlerini ilgilendiren hususlarda alınacak kararlarda, ilgili odanın
mütalaasından faydalanılır ve kurulacak komisyonlara oda temsilcisinin
katılması sağlanır.
Belediyeler; ruhsat verebilmek için, işyeri açmak veya
meslekî faaliyette bulunmak isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi
ile üye olduklarına dair ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, kamu iktisadi
teşebbüsleri, esnaf ve sanatkâr kredi ve kefalet kooperatifleri ve bankalar oda
üyeleri ile ilgili ruhsat, ihale ve kredi işlemlerinde üye olduklarına dair
ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Odaların gelirleri
MADDE 14.- Odaların gelirleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Yıllık aidat.
b) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında
düzenlenecek ve onanacak belgeler ile yapılan hizmetler karşılığında alınacak
ücretler.
c) Meslekî yeterlik belgesi ücretleri.
d) Yayın gelirleri.
e) Sınav ücretleri.
f) Oda amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların
ve iştiraklerin gelirleri.
g) Oda tarafından düzenlenecek danışmanlık, eğitim, kurs ve
sosyal faaliyet gelirleri.
h) Oda üyelerinin defter tasdikinden
ve muha-sebe
işlerinin yapılmasından elde edilen gelirler.
ı) Faiz ve diğer gelirler.
j) Bağış ve yardımlar.
Fesih, tasfiye ve iptal
MADDE 15.- Odalar aşağıdaki sebeplerle fesih olunur:
a) Üye mevcudunun ikiyüzden aşağıya düşmesi.
b) Bakanlıkça yapılacak uyarıya rağmen mevzuata aykırı genel
kurul kararlarının iki ay içinde düzeltilmemesi.
c) Konfederasyonca tespit edilen yıllık zorunlu giderleri
karşılayacak miktarda gelir sağlayamadığının birlik tarafından tespit edilmesi
üzerine yapılacak yazılı uyarıya rağmen odanın mali durumunun bir yıl içinde
iyileştirilememesi.
d) Odanın faaliyet alanına giren hususlardan aynı meslek
koluna mensup esnaf ve sanatkârların zamanla ayrı oda kurmaları sonucu, kalan
üye sayısının ikiyüzden aşağı düşmesi.
Odalar yukarıda yazılı sebeplerle Bakanlığın teklifi üzerine
yetkili asliye hukuk mahkemesi kararıyla fesih olunur.
Yukarıdaki hükümlere göre feshedilen odaların bağlı
oldukları birlikçe görevlendirilecek heyet tarafından, borçları kendi
varlığından ödenip, alacakları tahsil edildikten ve tasfiye giderleri de
karşılandıktan sonra kalacak meblağ ile aynî haklar, heyet tarafından tutanakla
birliğe devredilir. Kuruluşu yapılan odanın, daha sonra kuruluşunun usûle uygun
olmadığının anlaşılması halinde, süre kaydı aranmaksızın odanın kuruluşu
Bakanlık tarafından iptal edilir. Odanın kuruluş işleminin iptali halinde ise,
odanın mal varlığı birliğe devredilir. Fesih olan veya kuruluşu iptal olan
odaların üye kayıt defterleri birlik tarafından muhafaza edilir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Odaları Birlikleri
Birliklerin kuruluşu
MADDE 16.- Her il merkezinde bir esnaf ve sanatkârlar
odaları birliği kurulur.
Bakanlıkça hazırlanan örneğe uygun olarak düzenlenmiş birlik
tüzüğü bir dilekçe ile o yer valiliğine verilir. Valilik onbeş gün içerisinde
gerekli araştırmasını yaparak kuruluş onayı için belgeleri Bakanlığa gönderir.
Birlik; tüzüğünün Bakanlık tarafından onaylanmasını müteakip
kurulmuş olur. Birlik kuruluşlarında Konfederasyon görüşü alınır.
Bir ilde birden fazla birlik kurulamaz.
Birliğin çalışma bölgesi
MADDE 17.- Birlik çalışma bölgesi kurulduğu ilin idarî
sınırlarıdır. Çalışma bölgesindeki odalar faaliyetlerinden dolayı birliğe karşı
sorumludurlar.
Birliğe kayıt
MADDE 18.- Odalar, çalışma bölgesi içinde bulundukları
birliğe, birliğin kuruluşunu takip eden bir ay içinde, yeni kurulan odalar da
kuruldukları tarihten itibaren aynı süre içinde kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odalar birlik tarafından resen kaydedilir
ve bu durum ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Birliğin organları
MADDE 19.- Birlik organları aşağıda belirtilmiştir:
a) Genel kurul : Genel kurul tarihinden en az altı ay önce
kurulmuş olan odaların başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile birliğin görevde
bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyeleri birliğin genel kurul
üyeleridir.
b) Başkanlar kurulu : Birliğe üye odaların başkanlarından
oluşur.
c) Yönetim kurulu : Başkan dahil olmak üzere oda sayısı 40
ve daha az olanlarda 5, 41-80 olanlarda 7, 81-120 olanlarda 9, 121 ve daha
fazla olanlarda 11 kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
d) Denetim kurulu : Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilecek 3 kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye
seçilir.
e) Disiplin kurulu : Oda sayısı 75 ve daha az olanlarda 3,
76 ve daha fazla olanlarda 5 ki-şiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından
dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Birlik genel kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 20.- Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri aşağıda
belirtilmiştir:
a) Birlik başkanını, yönetim, denetim ve disiplin kurulu
asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, dene-tim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) Sorumluluğu görülen yönetim ve denetim kurulu üyeleri
hakkında dava açılması hususunda yönetim kurulunca verilecek raporları
incelemek ve onamak, sorumluluğu görülen kimselerin açılacak dava sonucuna
kadar göreve devam edip etmeyeceklerine karar vermek.
f) Tüzükte değişiklik yapılması hakkında yönetim kurulunca
Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak, karar vermek.
g) İmkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayrisafi gelirlerinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye
odalara durumlarının belgelendirilmesi kaydıyla aynî ve nakdi yardımda
bulunulmasına karar vermek.
h) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve
her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında veya sair surette
ödünç para alınmasına karar vermek.
ı) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere
uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya
kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak
eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
j) Faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanında güncelleyerek tutmak.
Birlik başkanlar kurulu
MADDE 21.- Birlik başkanlar kurulu; istişare organı olup,
birlik çalışma bölgesindeki esnaf ve sanatkâr ile odalara ilişkin meseleler
hakkında birlik yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunur.
Birlik yönetim kurulu başkanı, başkanlar kurulunun da
başkanıdır. Başkanın bulunmadığı hallerde toplantıya yetki verilen birlik
yönetim kurulu başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa Eylül ayında
kendiliğinden toplanır ve gerektiğinde birlik başkanının veya başkanlar
kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı ile her zaman toplanabilir.
Birlik yönetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 22.- Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Birlik işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına uygun
olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca verilecek görevleri yerine
getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bütçeyi, bilânço ve gelir
ve gider tablolarını hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Odaların çalışmalarının mevzuat ve oda tüzüğü esasları
içinde yürütülmesini sağlamak üzere gerekli görülecek zamanlarda, işlemlerini
incelemek ve alınması gerekli tedbirler hakkında bildirimde bulunmak.
e) Odalar hakkında lüzumlu bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında dü-zenli olarak tutulmasını sağlamak ve resmî
dai-relerin bu husustaki isteklerini yerine getirmek.
f) Odaların gelişmesini sağlamak, ihtiyaç ve güçlüklerini
gidermek için gerekli tedbirleri almak, bu konuda resmî ve özel merciler
nezdinde teşebbüslerde bulunmak, genel meslekî menfaatlerini ilgilendiren
konularda adlî ve idarî yargı mercileri önünde birlik başkanı marifetiyle
birliği temsil etmek.
g) Odalarda ve odalar arasında çıkan olumsuzluk ve
anlaşmazlıklarla ilgili olarak düzenlenen raporları incelemek ve konuyu çözüme
kavuşturmak.
h) Odaların, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik
gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımı ile ödünç para alınması; şirket,
vakıf ve kooperatif kurma ve kurulu bulunanlara katılma yönündeki taleplerini
incelemek ve karar vermek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi
atamak ve görevlendirmek.
j) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek ve personele ait
bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip
etmek.
k) Çalışma bölgesi içindeki meslekî teamül, gelenek ve
uyulması zorunlu meslekî kararları kendi görüşü ile birlikte Konfederasyona
iletmek.
l) Birlik katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan
elektronik ortamda tahsilini sağlamak.
m) Esnafın işyeri açması, kapatması veya meslek değiştirmesi
ile ilgili işlemlerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından takibini
yaparak sicil işlemlerinin yerine getirilmesini sağlamak.
n) Odalardan gelen esnaf ve sanatkârlara ait şikayetleri
incelemek ve neticelendirmek, ya da gerek görülmesi halinde konuyu
Konfederasyona intikal ettirmek
o) İllerde, esnaf ve sanatkârların müşterileriyle
ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda, konu hakem heyetlerine intikal
ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
p) Üyesi olan odaların tasdike tâbi defterlerini tasdik
etmek.
r) Üyesi olan odalara, bu odaların mevcut üyelerine ve esnaf
ve sanatkârlık faaliyetine yeni başlayacak kişilere danışmanlık hizmeti vermek.
s) Üye odalardan gelen yıl sonu bilânçosu ile gelir ve gider
cetvellerini incelemek, odalara yol gösterici tavsiyelerde bulunmak ve 15 inci
maddenin (c) bendine göre değerlendirmek; bilânço ve gelir ve gider hesap
cetvelini Şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip
eden on gün içinde Konfederasyona göndermek.
Birlik denetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 23.- Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurul kararlarının
yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Birlik işlemlerinin mevzuat ve birlik tüzüğü çerçevesinde
yürütülüp yürütülmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından verilen görevlerin
yapılıp yapılmadığını incelemek.
d) Birlik kayıt ücreti ve katılma paylarının üye odalardan
zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek ve birliğin işlem ve
hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Birliğe bağlı odaların hesap ve işlemlerini Bakanlığın
isteği üzerine incelemek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Disiplin kurulu ve
disiplin cezaları
MADDE 24.- Birlik disiplin kurulu birliğe bağlı oda
üyelerinin meslekî faaliyetleri sırasında meslek ahlâkı ile bağdaşmayan hareket
ve işlemlerini soruşturmaya ve durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre bu
maddede belirtilen disiplin cezalarını vermeye yetkilidir.
Disiplin kurulu kendi üyeleri arasından bir başkan seçer.
Disiplin kurulunun sekreterlik işleri birlik tarafından yerine getirilir.
Disiplin kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel
kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde listeye göre
sırayla disiplin kurulunca yazılı olarak disiplin kuruluna çağrılır.
Üyenin yazılı savunması alınmadan disiplin cezası verilemez.
Disiplin kurulunun yedi günden az olmamak üzere verdiği süre içinde savunma
yapmayan üye, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.
Disiplin kurulu kendilerine intikal eden ihbar ve
şikayetleri en çok bir ay içinde soruşturmaya başlar ve en geç üç ay içinde
sonuçlandırır.
Disiplin kurulunca verilen cezalar on gün içinde ilgililere
yazılı olarak tebliğ edilir. İlgililer bu karara karşı tebellüğ tarihinden
itibaren onbeş gün içinde yetkili idare mahkemesine dava açabilirler. Davanın
açılmış olması idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. Dava,
zaruret görülmeyen hallerde, evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa sürede
sonuçlandırılır. Yetkili idare mahkemesince verilen kararlara karşı bölge idare
mahkemesine başvurulabilir. Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.
Oda üyelerine birlik disiplin kurulunca verilecek cezalar
aşağıda belirtilmiştir:
a) Uyarma cezası: Meslek şeref ve haysiyetine uygun düşmeyen
hareketleri olan, odaya olan üyelik görev ve yükümlülüklerini yerine
getirmeyen, üyesi olduğu oda ve diğer esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşlarının
itibarını zedeleyici fiilde bulunan ve sözler sarf eden, müşteri veya diğer
kişilerle olan ilişkilerinde terbiye ve nezakete aykırı davranışlarda bulunan
üyenin, meslekî faaliyetinde ve davranışlarında daha dikkatli olması
gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde uyarma cezası
gerektiren fiili tekrarlaması halinde kınama cezası ile tecziye edilir.
b) Kınama cezası: Müşterilerine ve diğer kişilere olan
taahhütlerini yerine getirmeyen veya bunlara karşı haksız ithamda bulunan,
müşterilerini ve diğer kişileri kandıran, nizami ölçü ve tartı aletlerini
bilerek kullanmayan üyeye meslekî faaliyetinde ve davranışlarında kusurlu
olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde kınama cezasını
gerektiren fiili tekrarlaması halinde para cezası ile tecziye edilir.
c) Para cezası: Üyenin, Bakanlık, o yer mülki idare amiri
veya esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından mevzuata uygun olarak
alınmış kararlara aykırı hareket etmesi ve mükerrer kınama cezası almasından
dolayı, para cezası ile cezalandırılmasıdır. Para cezaları birliğe gelir
kaydedilir. Verilecek para cezası 61 inci maddeye göre belirlenen yıllık
aidatın iki katıdır. Üyenin para cezası verilmesini gerektiren eylem ve
davranışlarının, aynı eylem ve davranış olmasına bakılmaksızın bir yıl içinde
tekrarında, verilecek ceza yıllık aidatın beş katı olarak uygulanır.
d) Geçici veya uzun süreli oda üyeliğinden çıkarma cezası:
Üyenin, esnaf ve sanatkâr sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz
kızartıcı ve utanç verici hareketlerde, huzur, sükun ve çalışma düzenini bozucu
eylem ve davranışlarda bulunması karşısında oda üyeliğinden geçici veya uzun
süreli olarak çıkarılması, bu süre içerisinde mesleki faaliyetini
yürütememesidir.
Geçici çıkarma cezası bir aydan az, altı aydan fazla; uzun
süreli çıkarma cezası altı aydan az, iki yıldan fazla olamaz.
Birliğin gelirleri
MADDE 25.- Birliğin gelirleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Birliğe bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti.
b) Birliğe bağlı odalar tarafından ödenecek katılma payları.
c) Yayın gelirleri.
d) Bağış ve yardımlar.
e) Birlik amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
f) Birlik tarafından verilecek danışmanlık ve düzenlenecek
sosyal faaliyet gelirleri.
g) Birlik tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi ve
fuarlardan sağlanacak gelirler.
h) Para cezaları.
ı) Konfederasyonca belirlenen ücret tarifelerine göre
düzenlenecek ve onanacak belge ile hizmet karşılığı gelirleri.
j) Sicile ilk kayıt ücreti.
k) Sicil harçlarından alınacak paylar.
l) Üye odaların defter tasdikinden elde edilen gelirler.
m) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Federasyonu
Federasyonun Kuruluşu
MADDE 26.- Federasyon kurulabilmesi için ülke genelinde aynı
meslek dalında kurulmuş olan odaların % 60'ının genel kurullarının federasyon
kurulması yönünde karar almaları ve kurucu oda adedinin 60'dan az olmaması şarttır.
Kurucular, Bakanlıkça hazırlanmış örneğe uygun olarak
düzenleyecekleri tüzüğü bir dilekçe ile birlikte Bakanlığa verirler. Federasyon
kuruluşlarında Konfederasyonun görüşü alınır.
Federasyon; tüzüğün Bakanlık tarafından onanmasından sonra
kurulmuş olur. Aynı faaliyet konusunda birden fazla federasyon kurulamaz.
Federasyonların merkezi Ankara'dadır.
Federasyona kayıt
MADDE 27.- Federasyon kurulduktan sonra aynı meslek dalında
kurulmuş bulunan veya sonradan kurulacak odalar, kuruluş tarihinden itibaren
bir ay içinde federasyona kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odaların kayıtları
federasyon tarafından resen yapılır ve ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Federasyonun organları
MADDE 28.- Federasyon organları aşa-ğıda belirtilmiştir:
a) Genel kurul: Federasyon genel kurul tarihinden en az altı
ay önce kurulmuş olan odaların yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile
federasyonun görevde bulunan başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyelerinden
oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, oda sayısı 75
ve daha az olanlarda 11, 76-125 olanlarda 13, 126 ve daha fazla olanlarda 15
kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak
üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle
görev yapmak üzere seçilecek 3 kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Federasyon genel
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 29.- Federasyon genel kurulunun başlıca görev ve
yetkileri aşağıda belirtilmiştir:
a) Federasyon başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu
asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) Sorumluluğu görülen yönetim ve denetim kurulu üyeleri
hakkında dava açılması hususunda yönetim kurulunca verilecek raporları
incelemek ve onamak, sorumluluğu görülen kimselerin açılacak dava sonucuna
kadar göreve devam edip etmeyeceklerine karar vermek.
f) Üye odalarda ve üye odalar arasında meslek ve
sanatlarının yürütülmesi yönünden çıkacak olumsuzlukları ve anlaşmazlıkları
çözüme kavuşturmak ve üye odaların uyması zorunlu meslekî kararların alınmasını
sağlamak üzere Konfederasyona teklifte bulunmak.
g) Üye odalar ve mensuplarının meslekî gelişme ve
ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak maksadıyla gerekli tedbirleri almaya ve
bu konuda gereken kurs, seminer, fuar ve benzeri kültürel ve sosyal
faaliyetlerde bulunmaya, tesisler kurmaya,
Konfederasyonun uygun görüşü ile Bakanlıktan izin alarak uluslararası
kuruluşlara üye olmaya karar vermek.
h) İmkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayrisafi gelirinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye
odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla aynî ve nakdi yardımda
bulunulmasına karar vermek.
ı) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve
her türlü taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında veya sair surette ödünç
para alınmasına karar vermek; bütün bu faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
j) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere
uygun olarak; gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya
kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak
eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
Federasyon yönetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 30.- Federasyon yönetim kuru-lunun görev ve yetkileri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Federasyon işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına
uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca verilecek görevleri yerine
getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Mevzuat ve oda tüzüğü esasları içinde yürütülmesini
sağlamak üzere, gerekli görü-lecek zamanlarda, üye odaların çalışmalarını
inceleyerek alınması gerekli idarî ve mali tedbirler hakkında bildirimde
bulunmak ve odanın bağlı bulunduğu birliğe bilgi vermek.
e) Federasyonda çalışan personel ile odalarla mensupları
hakkındaki lüzumlu bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
düzenli olarak tutulmasını sağlamak ve resmî dairelerin bu husustaki
taleplerini yerine getirmek.
f) Üyesi olan odalar ve mensuplarının mesleki bilgi ve
eğitim çalışmalarını temin etmek, resmî ve özel merciler nezdinde gerekli
girişim ve temaslarda bulunmak, mensuplarının genel meslekî menfaatlerini
ilgilendiren konularda adlî ve idarî yargı mercileri önünde federasyon başkanı
marifetiyle federasyonu temsil etmek.
g) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek.
h) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilcileri
atamak ve görevlendirmek.
ı) Üye odaların gelişmesi için lüzumlu ve yararlı tedbirleri
almak ve gereken tesisleri kurmak.
j) Federasyon katılma payının ve kayıt ücretinin üye
odalardan elektronik ortamda tahsilini sağlamak.
k) Bilânço ve gelir ve gider hesap cetvelini Şubat ayı
sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip eden on gün içinde
Konfederasyona göndermek.
Federasyon denetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 31.- Federasyon denetim kuru-lunun görev ve yetkileri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan
kararların yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
b) Federasyon işlemlerinin mevzuat ve federasyon tüzüğü
çerçevesinde yürütülüp yürütülmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından verilen görevlerin
yapılıp yapılmadığını incelemek.
d) Federasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye
odalardan zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek ve federasyonun
işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Federasyonun gelirleri
MADDE 32.- Federasyonun gelirleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Federasyona bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti ve
katılma payları.
b) Yayın gelirleri.
c) Bağış ve yardımlar.
d) Federasyonun amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
e) Federasyonca düzenlenecek sosyal faaliyet gelirleri.
f) Federasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi
ve fuarlardan sağlanacak gelirler.
g) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında
düzenlenecek ve onanacak belge ve hizmet karşılıkları.
h) Faiz ve diğer gelirler.
Fesih ve tasfiye
MADDE 33.- Federasyon, kayıtlı üye odalardan üçte birinin
yazılı fesih talebi üzerine bir ay içinde yapacağı genel kurul toplantısında,
genel kurul üyelerinin üçte ikisinin kararı ile feshedilir.
Feshedilen federasyonun, Konfederasyonca görevlendirilecek
üç kişilik bir heyet tarafından, borçları kendi varlığından ödenip, alacakları
tahsil edildikten ve tasfiye giderleri de karşılandıktan sonra kalacak meblağ
ile aynî haklar Konfederasyona devrolunur. Beş sene içerisinde aynı konuda
federasyon kurulduğu takdirde devrolunan meblağ ile aynî haklar bu kuruluşa
verilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Türkiye
Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonu
Konfederasyonun kuruluşu
MADDE 34.- Konfederasyon, Bakanlıkça hazırlanmış örneğine
uygun Konfederasyon tüzüğünün Bakanlık tarafından onanmasından sonra kurulmuş
olur. Kuruluş merkezi Ankara'dadır. Konfederasyonun kısa adı TESK'tir.
Konfederasyona kayıt
MADDE 35.- Bu Kanuna göre kurulmuş veya kurulacak olan
birlik ve federasyonlar kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde
Konfederasyona kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen birlik ve
federasyonların kayıtları Konfederasyonca resen yapılır ve ilgili meslek
kuruluşlarına yazılı olarak bildirilir.
Konfederasyonun organları
MADDE 36.- Konfederasyonun organları aşağıda belirtilmiştir:
a) Genel kurul: Birlik ve federasyonların başkan ve yönetim
kurulu üyeleri ile Konfederasyonun görevde bulunan genel başkanı, yönetim
kurulu ve dışarıdan seçilen üyeler hariç denetim kurulu üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu: Konfederasyon genel başkanı ile birlik
ve federasyon başkanlarından oluşur.
c) Yönetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilen genel başkan dahil 21 kişiden oluşur. Aynı
sayıda yedek üye seçilir.
d) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından veya ikisi
dışarıdan dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilen 5 kişiden oluşur. Aynı
sayıda yedek üye seçilir.
e) Yürütme kurulu: Konfederasyon genel kurulundan sonra,
yönetim kurulu tarafından Konfederasyon bünyesinde genel başkan ve genel başkan
vekilleri ile genel sekreterden oluşan bir yürütme kurulu oluşturulur. Yürütme
kurulu Konfederasyon yönetim kurulunun vereceği görevleri yerine getirir.
Konfederasyon genel
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 37.- Konfederasyon genel kurulunun görev ve yetkileri
aşağıda belirtilmiştir:
a) Konfederasyon genel başkanını, yönetim kurulu ve denetim
kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer
alan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek,
aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) Sorumluluğu görülen yönetim kurulu üyeleri hakkında dava
açılması hususunda yönetim kurulu tarafından verilecek raporları incelemek ve
onamak, sorumluluğu görülen kimselerin açılacak dava sonucuna kadar göreve
devam edip, etmeyeceklerine karar vermek.
f) Yönetim kurulunca hazırlanan yönetmelikleri onamak.
g) Herhangi bir sebeple birlik ve federasyonlarla
Konfederasyon yönetim kurulu ve denetim kurulu arasında çıkacak görüş
ayrılıklarını çözüme kavuşturmak.
h) Esnaf ve sanat sahiplerinin meslek ve sanatlarının
yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbir ve teşebbüslerden yönetim
kurulu tarafından getirilecek konuları incelemek ve karara bağlamak.
ı) Eğitim ve öğretim kurumları açılmasına, öğrenci yurtları
tesis edilmesine, burs verilmesine ve öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayrisafi gelirinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardımlarda bulunulmasına, bütçe imkanları yeterli olmayan
birlik ve federasyonlara durumlarını belgelendirmek kaydıyla aynî ve nakdi
yardım yapılmasına karar vermek.
j) Konfederasyonun kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik
gayrimenkul ve her türlü taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında veya
sair surette ödünç para alınmasına karar vermek, bu faaliyetlerine ait
bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve üyelerinin
müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve
mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla
sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak
etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf
kurmaya karar ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki
vermek.
Konfederasyon başkanlar
kurulu
MADDE 38.- Konfederasyon başkanlar kurulu, yüksek istişare
kurulu olarak, ülke genelindeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına
ilişkin meseleler ile Türk esnaf ve sanatkârlarının ülke içindeki ve
uluslararası düzeydeki gelişme ve sorunları hakkında Konfederasyon yönetim
kuruluna tavsiyelerde bulunur.
Konfederasyon genel başkanı, başkanlar kurulunun da
başkanıdır. Başkanın bulunmadığı hallerde toplantıya yetki verilen
Konfederasyon genel başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa Ekim ayında
kendiliğinden ve gerektiğinde Konfederasyon genel başkanının veya başkanlar
kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı üzerine her zaman toplanabilir.
Konfederasyon yönetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 39.- Konfederasyon yönetim kurulunun başlıca görev ve
yetkileri aşağıda belirtilmiştir.
a) Konfederasyon işlerini mevzuata ve genel kurul ve
başkanlar kurulu tavsiyelerine uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık tarafından verilecek görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Birliklerin, federasyonların ve gerektiğinde odaların
çalışmalarını mevzuat ve tüzük esasları içinde yürütülmesini sağlamak için
lüzumlu görülecek zamanlarda hesap ve işlemlerini incelemek ve alınması gerekli
tedbirler hakkında bildirimde bulunmak; birlik ve federasyonların, gelecek yıl
çalışma programları ile yıl sonu bilânço ve gelir ve gider cetvellerini
değerlendirmek ve bu kuruluşlara yol gösterici tavsiyelerde bulunmak.
e) Üyeleri hakkında gerekli bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında düzenli olarak bulunmasını sağlamak, resmî ve özel
mercilerce lüzumlu görülecek konularda istenecek bilgi ve mütalaayı vermek,
mensuplarının genel meslekî menfaatlerini ilgilendiren konularda, adlî ve idarî
yargı mercileri önünde Konfederasyon genel başkanı marifetiyle Konfederasyonu
temsil etmek.
f) Birlikler veya birliklerle federasyonlar arasında çıkacak
anlaşmazlıkları incelemek ve çözüme kavuşturmak, çözüme kavuşturulamayan
hususları Bakanlığa intikal ettirmek.
g) Konfederasyon topluluğu içindeki kuruluş mensuplarının
meslek ve sanatlarının yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbirleri
almak ve teşebbüslerde bulunmak.
h) Konfederasyon personelinin tüm bilgilerini Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında takip etmek, genel sekreter ve diğer
personelin atanma, terfi, cezalandırılma ve görevlerine son verilmesine karar
vermek.
ı) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını ilgilendiren
konularda hazırlanacak mevzuat hakkında, gerektiğinde Konfederasyon görüşünü
oluşturmak ve ilgili makama sunmak.
j) Ülke içinde ve dışında sergi ve fuarlar düzenlemek,
desteklemek, katılmak ve Bakanlık izni alınmak şartıyla, ülke dışındaki meslekî
kuruluşlara üye olma çalışmaları yapmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar ile Konfederasyona bağlı
kuruluşların ihtiyacı olan yardım ve kredileri sağlamak için gerekli
girişimlerde bulunmak.
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının muhasebe ve
personel ile gereken diğer konularda yönetmeliklerini hazırlamak.
m) Meslek standartlarının belirlenmesi konusunda Milli
Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türk Standartları
Enstitüsü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile işbirliği yapmak,
n) Milli Prodüktivite Merkezi, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi
Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ve benzeri kuruluşların kurullarına
katılacak delegeyi tespit etmek.
o) Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil
Gazetesini Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında yayınlamak, meslekî
yayında bulunmak.
p) Birlik ve federasyonlarca gönderilen uyulması zorunlu
meslekî kararları Bakanlık onayına sunmak.
r) Federasyon, birlik ve odalarda Konfederasyon tarafından
yapılan denetimler sonucunda organ üyelerinin ve görevli personelin 59 uncu
maddeye göre sorumlu görülmesi halinde, sonuç hakkında Bakanlığa bilgi vermek.
s) Konfederasyon katılma payının ve kayıt ücretinin birlik
ve federasyonlardan elektronik ortamda işlem sırasında tahsilini sağlamak.
t) Kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerin
yaşatılması ve korunması için gerekli tedbirleri almak, konuyla ilgili olarak
Bakanlığı bilgilendirmek.
Konfederasyon denetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 40.- Konfederasyon denetim kurulunun görev ve
yetkileri aşağıda belirtilmiştir:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan
kararların yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
b) Konfederasyon işlemlerinin mevzuat ve Konfederasyon
tüzüğü çerçevesinde yürütülüp yürütülmediğini incelemek.
c) Bakanlık tarafından verilen görevlerin yapılıp
yapılmadığını incelemek.
d) Konfederasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye
birlik ve federasyonlardan zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek
ve Konfederasyonun işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Konfederasyonun gelirleri
MADDE 41.- Konfederasyonun gelirleri aşağıda belirtilmiştir.
a) Birlik ve federasyonca ödenecek kayıt ücretleri ve
katılma payları.
b) Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Sicil Gazetesi ile meslekî
yayın gelirleri.
c) Düzenlenecek ve onanacak belge gelirleri.
d) Para cezaları.
e) Konfederasyon amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluş ve iştirak gelirleri.
f) Konfederasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar,
eğitim faaliyetleri, fuar ve
sergilerden sağlanacak gelirler.
g) Konfederasyona bağlı kuruluşlarda kullanılan her türlü
matbu evrakın basım ve dağıtımından veya bu evrakın elektronik ortamda
düzenlenmesinden sağlanan gelirler.
h) Sosyal ve kültürel organizasyonlardan sağlanan gelirler.
ı) Esnaf ve Sanatkârların Meslek Eğitimini Geliştirme ve
Destekleme Fonu gelirleri.
j) Bağış ve yardımlar.
k) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ortak Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Genel
Kurul Toplantıları,
Seçimler
ve Yasaklar
Genel kurul toplantıları
ve çağrı
MADDE 42.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
genel kurul toplantıları yönetim kurulu tarafından yapılacak çağrı üzerine,
dört yılda bir olmak üzere;
a) Oda genel kurulları Ocak, Şubat ve Mart aylarında,
b) Birlik genel kurulları Mayıs ayında,
c) Federasyon genel kurulları Haziran ayında,
d) Konfederasyon genel kurulu Eylül ayında,
kuruluşun merkezinin bulunduğu yerde yapılır.
Genel kurul toplantısını zamanında yapmayan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul işlemleri odalarda bağlı olduğu
birlik, birlik ve federasyonlarda Konfederasyon, Konfederasyonda ise Bakanlık
tarafından görevlendirilecek üç kişilik kurul tarafından yürütülür ve
görevlendirmeden sonraki iki ay içinde genel kurul yapılır.
Genel kurul toplantılarının, yeri, tarihi, saati ve gündemi
toplantıdan en az onbeş gün önce ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanındaki sayfasında yayınlanır. Ayrıca,
oda ve birliklerce mahalli olarak günlük veya haftalık yayınlanan bir gazetede,
gazete çıkmayan yerlerde ise teamüle göre ilân olunur. Federasyon ve
Konfederasyon genel kurul toplantıları Türkiye genelinde yayınlanan bir
gazetede ilân olunur. Genel kurula sunulacak raporlar toplantıdan onbeş gün
önce ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanındaki sayfasından üyelerinin bilgilerine sunulur ve kuruluşun
merkezinde ayrıca incelemeye açık tutulur. Genel kurul toplantısından bir üst
kuruluş yazılı olarak onbeş gün önce haberdar edilir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş genel
kurullarını kuruluş tarihinden sonraki doksan gün içinde yaparlar.
Olağan toplantı gündemi
MADDE 43.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
genel kurulu, her kuruluşun tüzüğüne uygun olarak düzenlenecek aşağıdaki ve
gerek görülmesi halinde ilave edilecek diğer gündem maddeleriyle toplanır.
Gündem maddeleri ayrı ayrı görüşülür.
a) Açılış.
b) Başkanlık divanının teşekkülü.
c) Saygı duruşu ve İstiklal Marşının okunması.
d) Başkanlık divanına tutanakları imzalama yetkisi
verilmesi.
e) Yönetim kurulu faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi.
f) Denetim kurulu raporunun okunması ve müzakeresi.
g) Bilânço, gelir ve gider hesaplarının okunması ve
müzakeresi.
h) Bilânço, gelir ve gider hesaplarının kabulü veya reddi.
ı) Yönetim kurulu ve denetim kurulunun ayrı ayrı ibrası.
j) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programları ve tahmini bütçenin
görüşülmesi, kabulü veya reddi.
k) Aylık ücretlerin, huzur haklarının, yolluk ve konaklama
ücretlerinin tespit edilmesi.
l) Dilek ve temenniler.
m) Seçimler.
n) Kapanış.
Gündemde yer almayan konular, toplantıda hazır bulunan genel
kurul üyelerinin beşte birinin yazılı isteği ile yapılacak oylama sonucuna
göre, Bakanlık tarafından görüşülmesi istenen hususlar ise doğrudan gündeme
alınır. Tüzük değişikliği ve fesih hususu,
ilân edilen gündemde yer almadıkça genel kurul üyelerinin teklifi olsa
dahi görüşülemez.
Olağanüstü genel kurul
toplantıları
MADDE 44.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurulları;
a) Yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğunun kararı ile
yönetim kurulu tarafından,
b) Genel kurul üyelerinin dörtte birinin noterce tasdik
edilmiş imzası ile düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak
başvuru üzerine, alınacak kararla yönetim kurulu tarafından,
c) Denetim kurulu tarafından,
d) Haklı ve geçerli sebeplerin varlığı halinde Bakanlık
tarafından,
olağanüstü olarak toplantıya çağırılır. Toplantı, çağrısında
belirlenen gündemle yapılır. Olağanüstü toplantılarda belirlenen gündem dışında
görüşme yapılamaz. Bakanlık çağrısı hariç, yapılacak olağanüstü genel kurul
toplantısı hazırlık çalışmaları yönetim kurulunca yürütülür. Yönetim kurulunun
bu görevi yerine getirmemesi halinde ise, olağanüstü genel kurul toplantısı
hazırlık çalışmalarının nasıl ve kimler tarafından yürütüleceği Bakanlık
tarafından belirlenir.
Genel kurul toplantıları
ve çoğunluk
MADDE 45.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurul toplantılarının açılabilmesi için genel kurul üyelerinin yarıdan
fazlasının toplantıya iştirak etmesi şarttır.
Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde genel
kurul toplantısı bir ayı geçmemek üzere ertelenir. İki toplantı arasındaki süre
odalarda beş, diğerlerinde iki günden az olamaz. Bu durum iki genel kurul üyesi
ve Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından düzenlenecek bir
tutanakla tespit olunur.
İlk toplantı ilânında ikinci toplantının yeri, tarih ve
saati belirtilmiş ise yeniden ilân yapılmaz. İkinci toplantıda çoğunluk
aranmaz. Ancak ikinci toplantıya katılanların sayısı, birlik ve
federasyonlar hariç diğer esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl üyeleri ile
başkanlık divanı üyelerinin toplamının beş katından az olamaz.
Genel kurul toplantılarında kararlar toplantıya katılan
üyelerin çoğunluğu ile alınır. Ancak, fesih konusunda karar alınabilmesi için
genel kurul üyelerinin üçte ikisinin, tüzük değişikliği için ise genel kurul
üyelerinin yarısından fazlasının kararı zorunludur.
Genel kurul toplantısına
katılacaklar listesi
MADDE 46.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurul toplantılarına katılan genel kurul üyeleri; adı, soyadı, baba adı, doğum
yeri ve tarihi, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, esnaf ve sanatkârlar sicil
numarası ile temsilcisi oldukları meslek kuruluşlarının isimlerini gösterecek
şekilde, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından alacakları listedeki yerlerini kimlik göstermek ve
imza etmek suretiyle genel kurula katılırlar. Genel kurulda delegeler ve
misafirler ayrı yerlerde otururlar. Güvenliğin temini bakımından Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından gerek görülürse genel kurul
toplantısına misafir alınmaz.
Genel kurul üyelerinin toplantıya bizzat katılmaları gerekli
olup, vekâlet kabul edilmez. Genel kurul üyelerinden birden fazla temsil hakkı
olanların, her temsil hakları için ayrı oy hakkı vardır.
Genel kurul toplantısına katılacakların listesi ve diğer
genel kurul evrakı, genel kurul divan başkanı ve divan üyeleri ile Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından imza olunur.
Bakanlık temsilcisi ve
hükümet komiseri
MADDE 47.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul
toplantılarının geçerli olabilmesi için Bakanlık temsilcisinin veya hükümet
komiserinin toplantı süresince bulunması ve kapanışa kadar toplantıya nezareti
zorunludur. Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri, toplantının mevzuat,
tüzük ve gündem esasları içinde yapılmasını temin ve denetlemekle görevlidir.
Görevlendirilen Bakanlık temsilcisinin veya hükümet
komiserlerinin imzasını taşımayan genel kurul toplantısına katılacaklar listesi
ile tutanaklar ve dolayısıyla toplantı belgeleri hüküm ifade etmez.
Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri, Bakanlık veya bu
konuda yetkilendirilen mülkî idare amiri tarafından görevlendirilir.
Toplantıdan en az onbeş gün evvel Bakanlık veya yetkilendirilen mülkî idare
amirliğine müracaatla toplantı yeri, günü, saati ve gündemi bildirilmek
suretiyle Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri görevlendirilmesinin talep
edilmesi lazımdır. Toplantı başlamadan evvel çağrının usûlüne uygun olarak
yapıldığı, genel kurul toplantısına katılacaklar listesinin Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından alındığı ve çoğunluğun tamam olduğu Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından incelenip tespit edilerek
görüşmelere başlanmasına izin verilir.
Ancak, usûlüne uygun olarak yapılan müracaat üzerine
görevlendirme yapıldığı halde, Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri
toplantıya katılmaz ise mülki idare amirine durum bildirilir. Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri yine gelmezse bir saat sonra toplantıya
başlanır.
Genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık
temsilcileri veya hükümet komiserlerinin Bakanlık tarafından belirlenecek
zaruri masraf ve ücretleri, genel kurulu düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşu tarafından ödenir.
Başkanlık divanı
MADDE 48.- Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserinin
toplantıyı açma iznini vermesini müteakip genel kurul üyeleri tarafından, genel
kurul üyeleri veya üst kuruluşlarca görevlendirilmiş temsilciler arasından
genel kurulu, belirlenen ve oylanacak gündeme göre sevk ve idare ile görevli
bir başkan, bir başkan vekili ve üç katip üye açık oyla, ya da toplantıya
katılan genel kurul üyelerinin beşte birinin yazılı teklifi halinde, gizli oy
açık tasnifle seçilir.
Organ seçimleri
MADDE 49.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ
seçimleri ile yönetim kurulu başkanlarının seçimi tek dereceli olarak, yargı
gözetiminde gizli oyla ve açık tasnifle aşağıdaki esaslara göre yapılır.
Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az yirmi gün
önce, genel kurul üyelerini gösteren Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanından hazırlanmış genel kurul toplantısına katılacaklar listesi,
toplantının gündemi, yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde
yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirleyen bir yazı ile birlikte
üç nüsha olarak o yer ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Birden fazla ilçe
seçim kurulu bulunan yerlerde görevli hâkim, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.
Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip
inceleme yapmak suretiyle varsa noksanlıkları tamamlattırdıktan sonra seçime
katılacak genel kurul üyelerini belirleyen listeyi ve diğer hususları onaylar,
onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar seçim kurulu ile ilgili
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun merkezinde ve genel kurulun yapılacağı
yerde asılmak suretiyle, ayrıca Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında,
onbeş gün süre ile ilân edilir.
Onbeş günlük ilân süresi içinde listeye yapılacak itirazlar
hâkim tarafından incelenir ve en geç üç gün içerisinde kesin olarak karara
bağlanır.
Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer
hususlar onaylanarak ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşuna gönderilir.
Hâkim, kamu görevlileri veya aday olmayan genel kurul
üyeleri arasından bir başkan ile iki üyeden oluşan bir seçim sandık kurulu
atar. Aynı şekilde ayrıca üç yedek üye de belirler. Seçim sandık kurulu
başkanının yokluğunda kurula en yaşlı üye başkanlık eder.
Seçim sandık kurulu, seçimlerin Kanunun öngördüğü esaslara
göre yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup görevleri, bu
işlemler bitinceye kadar aralıksız olarak devam eder.
Bin kişiden fazla üyesi bulunan genel kurullarda her bin
kişi için bir oy sandığı bulunur ve her seçim sandığı için ayrı bir kurul
oluşturulur. İki yüze kadar olan üye fazlalığı sandık sayısında nazara alınmaz.
Sandıkların konacağı yerler hâkim tarafından belirlenir. Seçimlerde
kullanılacak araç ve gereçler, seçim kurulundan sağlanır.
Oy verme işlemi genel kurul görüşmelerinden sonra başlar ve
saat 17:00'ye kadar, gizli oy açık tasnif esaslarıyla devam eder. Seçim süresi
sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen üyeler de
oylarını kullanırlar. Listede adı yazılı bulunmayan üye oy kullanamaz. Oylar oy
verenin kimliğinin resmî bir kuruluşça verilen belge ile kanıtlanmasından ve
listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar,
asıl ve yedek üyeler belirtilerek her türlü şekilde düzenlenen oy
pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında
sandık kurulu başkanı tarafından verilecek zarflara konulmak suretiyle
kullanılır. Bunların dışındaki zarflara konulan oylar, geçersiz sayılır.
Adaylar asıl ve yedek üye olarak liste halinde seçime girerlerse, tasnif
sonunda en fazla oy alan listedeki asıl adaylar asıl, yedek adaylar da yedek
olarak, seçimi kazanmış olurlar. Liste içindeki oylara göre üyeler sıralanır.
Genel kurullarda oy
verme işlemi alt yapı müsait olduğu takdirde elektronik ortamda
gerçekleştirilebilir.
Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit
edilip, sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Birden fazla
sandık bulunması halinde tutanaklar ile elektronik ortamda kullanılan oylar
hâkim tarafından birleştirilir. Tutanakların birer örneği seçim yerinde asılmak
ve ilgili meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr sayfasında
yayınlanmak suretiyle geçici seçim sonuçları ilân edilir. Kullanılan oylar ve
diğer belgeler tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süreyle saklanmak üzere
ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Seçimin devamı sırasında yapılan
işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim
sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin
olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara
bağlanmasından hemen sonra hâkim yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilân
eder. Seçim sonuçları üst kuruluşlara ve Bakanlığa bildirilir.
Hâkim, herhangi bir sebeple seçimi durdurduğu veyahut seçim
sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usûlsüzlük veya kanuna aykırı uygulama
nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde, ilgililer bu karara,
tebliğ tarihinden itibaren üç iş günü içinde il seçim kuruluna itiraz
edebilirler. İl seçim kurulu en geç iki iş günü içinde itirazı inceler ve kesin
olarak karara bağlar. İptal kararının kesinleşmesi üzerine hâkim bir aydan az
ve iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimin yenileneceği Pazar
gününü tespit ederek ilgililere ve Bakanlığa bildirir. Belirlenen günde yalnız
seçim yapılır ve seçim işlemleri bu madde ile Kanunun öngördüğü diğer hükümlere
uygun olarak yürütülür.
Seçimlerin tamamının iptali halinde seçimler yenileninceye
kadar geçen sürede yönetim kurulu görevini yapmak üzere odalara birlik, birlik
ve federasyonlara Konfederasyon, Konfederasyona ise Bakanlık tarafından, genel
kurul üyeleri arasından üç kişilik bir kurul atanır.
İlçe seçim kurulu başkanı hâkime ve seçim sandık kurulu
başkanı ile üyelerine, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara göre tavan gösterge üzerinden
ücret ödenir. Bu ve diğer seçim giderleri genel kurulu yapan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından karşılanır.
Seçimler sırasında sandık kurulu başkan ve üyelerine karşı
işlenen suçlar, kamu görevlilerine karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının seçim tarihleri,
Bakanlar Kurulu tarafından bir yılı geçmemek üzere ertelenebilir.
Seçilme şartları
MADDE 50.- Genel kurul üyelerinin esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarına genel başkan, başkan ve yönetim, denetim, disiplin
kurullarına üye olarak seçilebilmeleri için aşağıdaki şartları taşımaları
gerekir:
a) Denetim kurulu üyeliği için en az lise, bu şartı taşıyan
üye bulunmadığı takdirde sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul mezunu olmak;
Konfederasyon denetim kurulu üyeliğine dışarıdan seçilecekler için dört yıllık
yüksek okul mezunu ve denetim formasyonunu haiz olmak; disiplin kurulu üyeliği
için en az lise mezunu olmak; yönetim kurulu üyeliği için ise okur ve yazar
olmak.
b) Konfederasyon denetim kuruluna dışarıdan seçilecekler
hariç, mesleği ile ilgili olarak, en az beş yıl çalışmış olmak ve halen
çalışıyor bulunmak.
c) Taksirli suçlar hariç olmak üzere iki yıldan fazla hapis
cezasıyla cezalandırılmamış olmak, yahut affa uğramış veya tecil edilmiş
olsalar bile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, evrakta sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere
tanıklık, kaçakçılık, hileli iflas, resmî ihale ve alım satımlara fesat
karıştırmak, kara para aklama, Devlet sırlarını açığa vurma, terör, vergi
kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına iştirak suçlarından dolayı hüküm giymemiş
olmak.
d) Seçim sırasında oda üyeliğinden geçici veya uzun süreli
olarak çıkarılmamış olmak.
Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan
anlaşılanlar ile bu şartlardan en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin
üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy
alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin karar ve
işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.
Organlarda görev alma
yasağı
MADDE 51.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların, aynı kuruluşun yönetim
kurulunda görev almaları yasak olduğu gibi, bu kişilerin eşleri, usûl, füruğ ve
ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı dönemde, bu kuruluşun yönetim,
denetim ve disiplin kurullarında görev almaları yasaktır.
Farklı mesleklerde faaliyet göstermelerinden dolayı birden
fazla odaya kaydı olan esnaf ve sanatkârlar ancak bir odanın yönetim veya
denetim kurulunda görev alabilirler. Bu kişiler odalarda birden fazla yetkili
organ üyeliği görevi alamazlar.
Ayrıca, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarından herhangi
birisinde yönetim, denetim veya disiplin kurulu üyeliği bulunanlar, diğer esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim, denetim veya disiplin
kurullarının en fazla ikisinde daha üye olarak yer alabilirler. Bu kişiler
uhdelerinde üç görevden ziyade üyelik bulunduramazlar.
Amaç dışı faaliyet yasağı
MADDE 52.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş
amaçları dışında herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Kuruluş amaçları dışında
faaliyet gösteren veya bu Kanunda belirtilen asli görevlerini Bakanlığın
uyarısına rağmen yerine getirmeyen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin
seçilmesine Bakanlığın veya bu kuruluşların bulundukları yer Cumhuriyet
Başsavcılığının istemi üzerine, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince karar
verilir. Yargılama, basit yargılama usûlüne göre yapılır ve en geç iki ay
içinde sonuçlandırılır.
Görevlerine son verilen organların yerine, bu Kanundaki usul
ve esaslara göre, en geç bir ay içinde yapılacak genel kurul ile yenileri
seçilir. Yeni seçilenler eskilerin süresini tamamlar. Görevlerine son verilen
organ üyelerinin cezai sorumlulukları saklıdır. Bu organların yukarıdaki
hükümler gereğince görevlerine son verilmesine neden olan ve mahkeme kararında
belirtilen tasarrufları hükümsüzdür.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, milli güvenliğin,
kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın
gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, valilik tarafından faaliyetten
men edilebilir. Faaliyetten men kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin
onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar. Aksi halde bu
idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.
İKİNCİ
BÖLÜM
Toplantılar,
Temsil ve İlzam,
Huzur
Hakkı ve Aylık Ücretler,
Genel
Sekreterler
Yönetim kurulu
toplantıları ve kararları
MADDE 53.- Oda ve birlik yönetim kurulları ayda bir,
federasyon ve Konfederasyon yönetim kurulları üç ayda bir toplanır. Yönetim
kurulu, gerek görülmesi halinde başkanın veya üyelerinin çoğunluğunun ya da
denetim kurulu çoğunluğunun çağrısıyla her zaman toplanabilir. Yönetim kurulu
toplantılarının çağrısı üyelere yazılı olarak yapılır.
Yönetim kurulu, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve
hazır bulunanların çoğunluğu ile karar verir.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen
üyeler yönetim kurulu üyeliğinden çekilmiş sayılır.Yönetim kurulu üyeleri
arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en
fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre sırayla yönetim
kuruluna getirilir ve yeni üye ilk toplantıya yazılı olarak çağrılır. Yeni
üyenin iştiraki sağlanmadan yönetim kurulu toplantısı yapılamaz. Bu üyenin
toplantıya icabet etmemesi halinde sonraki üye çağrılarak yönetim kurulu üye
sayısı tamamlandıktan sonra toplantı yapılır.
Yönetim kurulu üyelerinin toplu olarak görevden ayrılması
veya asıl üye sayısının yarıdan aşağıya düşmesi ve yedeklerinin de kalmaması
halinde; üç ay içinde yapılacak seçimlere kadar, odalar birlik tarafından,
birlikler ve federasyonlar Konfederasyon tarafından, Konfederasyon ise Bakanlık
tarafından görevlendirilecek üç kişilik bir kurul tarafından yönetilir.
Başkan, temsil ve ilzam
MADDE 54.- Oda, birlik, federasyon başkanı ve Konfederasyon
genel başkanı genel kurul tarafından tek dereceli olarak seçilir; bunlar aynı
zamanda ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve
başkanıdır. Başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem yapanlar
bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemezler. Genel başkan veya
başkanın herhangi bir sebeple görevinden ayrılması durumunda, yönetim kurulu
kalan süreyi tamamlamak üzere kendi aralarından birisini başkan olarak seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulu
üyeleri kendi aralarından, odalarda bir başkan vekili; oda sayısı 50 ve daha az
olan birliklerde bir başkan vekili, 51-100 olan birliklerde iki başkan vekili,
101 ve daha fazla olan birliklerde üç başkan vekili; federasyonlarda iki başkan
vekili; Konfederasyonda ise dört genel başkan vekili seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını temsil ve ilzama
başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, yönetim kurulunca
yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder. Esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarını, başkan veya başkan vekili ile genel
sekreterin müşterek imzaları bağlar.
Denetim kurulu
toplantıları
MADDE 55.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
denetim kurulları kendi üyeleri arasından bir başkan seçer. Denetim kurulları
ayda bir toplantı yaparlar. Denetim kurulları yaptıkları denetimlerin sonucunu
üç ayda bir yönetim kurullarına, dönem sonunda da genel kurula rapor halinde
sunarlar.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen
üyeler denetim kurulu üyeliğinden çekilmiş sayılır. Denetim kurulu üyeleri
arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en
fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre sırayla denetim
kurulunca yazılı olarak denetim kuruluna çağrılır.
Denetim kurullarının asıl ve yedek üyelerinin tamamının
görevden ayrılmaları ve yedeklerinin de kalmaması halinde ilk seçime kadar,
odalarda birlik, birlik ve federasyonlarda Konfederasyon, Konfederasyonda ise
Bakanlık tarafından bir denetçi atanır.
Huzur hakkı ve aylık
ücretler
MADDE 56.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yönetim kurulu üyelerinin huzur hakları, yönetim kurulu başkanı ve başkan
vekilleri ile denetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek aylık
ücretler ile merkez dışından genel kurul, başkanlar kurulu, yönetim kurulu,
denetim kurulu ve disiplin kurulu toplantılarına katılacak üyelere ve bunların
görevlendirilmelerinde ödenecek yolluk ve konaklama ücretleri, ilgili meslek
kuruluşunun genel kurulu tarafından belirlenir. Aylık ücret ödenenlere ayrıca
huzur hakkı ödenmez.
Genel sekreterler
MADDE 57.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
işlemlerini, mevzuat, tüzükleri ve yönetim kurulu kararları doğrultusunda
yürütmekle görevli bir genel sekreter bulunur. Genel sekreterler birden fazla
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunda görev yapamazlar. Genel sekreter
yönetim kurulu toplantılarına katılır, ancak oy kullanamaz. İhtiyaç duyulması
halinde onbinden fazla üyesi olan odalar ile birlik ve federasyonlarda bir,
Konfederasyonda üç genel sekreter yardımcısı çalıştırılabilir.
Giderler, başkan veya vekili ile genel sekreterin ortak
imzasıyla yapılır. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları adına yazılacak
yazılar da aynı şekilde imzalanır. Ancak, yönetim kurulu kuruluş içi konularda
genel sekretere tek başına imza yetkisi verebilir. Konfederasyon genel
sekreteri, yönetim kurulunun izni ile harcama
yetkisi dahil, görev ve yetkilerinden bir bölümünü her yıl başında
yeniden tespit edilmek kaydıyla yardımcılarına devredebilir.
Genel sekreterin atanması, terfi, cezalandırılması ve
görevine son verilmesi yönetim kurulu kararı ile yapılır. Yönetim ve denetim
kurulu üyeleri ve bunların eşleri, çocukları ve çocuklarının eşleri genel
sekreter olarak atanamaz. Genel sekreterin tezkiye amiri ise ilgili meslek
kuruluşunun başkanıdır.
Genel sekreter personelin birinci tezkiye amiri olup,
personelin atanma, terfi, cezalandırma ve işten uzaklaştırma işlemleri teklifi
üzerine yönetim kurulunca yapılır.
Birlik genel sekreterleri birliğe üye odaların genel
sekreterleri ile Temmuz ve Aralık aylarında, birlik başkanının gözetiminde
yılda en az iki defa eğitim ve değerlendirme toplantısı yaparlar.
Genel sekreter ve genel sekreter yardımcısı olarak
atanacakların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesindeki genel
şartları taşımaları gerekli olup; bu şartları taşımayanlar, genel sekreter ve
genel sekreter yardımcısı olarak atanamaz. Bu şartları taşımadıkları sonradan
anlaşılanların ise görevlerine son verilir.
Birlik ve federasyon genel sekreter ve yardımcılarının en az
iki yıllık yüksek okul mezunu olmaları, oda genel sekreter ve yardımcılarının
en az lise ve dengi okul mezunu olması, Konfederasyon genel sekreteri ve
yardımcılarının ise, üniversitelerin işletme, iktisat, hukuk, siyasal bilgiler,
iktisadi ve idari bilimler fakülteleri mezunu veya muadili yüksek tahsil yapmış
olması şarttır. Genel sekreterlerin iktisadi ve idarî sahada tatbiki bilgi ve
tecrübe sahibi olmaları ile yabancı dil bilmeleri tercih sebebidir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Denetim,
Kullanılacak Defterler,
Aidatlar
ve Belge Ücretleri,
Ücret
Tarifeleri
Denetim
MADDE 58.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile sicil
işlemleri Bakanlık gözetim ve denetimine tâbidir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının ilgili personeli
ile organlarında görevli üyeleri, Bakanlık denetim elemanlarının talebi üzerine
kuruluşa ait her türlü evrak, defter ve kayıtları göstermeye veya vermeye, para
ve diğer varlıkların sayılmasına müsaade etmeye, denetim ve incelemeleri için
yardımda bulunmaya ve çalışmalarını yapabilecekleri uygun bir yer tahsis etmeye
mecburdurlar.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen veya 59 uncu maddede
belirtilen suçlardan dolayı haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında
kalması denetim ve soruşturmanın yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının personeli Bakanlık denetim elemanlarınca
doğrudan görevden uzaklaştırılabilir. Organ üyelerinin görevden
uzaklaştırılmaları ise denetim elemanlarının teklifi sonucu Bakanlık veya
Cumhuriyet savcılığı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava
üzerine mahkemece bir ay içinde basit usûlde yargılama yapılarak karara
bağlanır. Mahkeme dava sonucunu Bakanlık, ilgili oda ve üst kuruluşa bildirir.
Görevden uzaklaştırılanlar hakkında takipsizlik veya beraat
kararlarının verilmesi halinde, bu kimseler tekrar görevlerine dönerler ve
bunların görevden uzak kaldıkları devreye ait ücretleri yasal faizleri ile
birlikte, mensup oldukları kuruluşlarca tam olarak ödenir. Denetim sonucunda
düzenlenen soruşturma evrakının denetim elemanı tarafından o yerin Cumhuriyet
Başsavcılığına gönderilmesi üzerine Bakanlık davada müdahil sıfatını kazanır.
Odaların sadece üye kayıtları ve belgeleri, sigortalılık
yönünden gerektiğinde Bağ-Kur denetim elemanları tarafından denetlenebilir.
Cezai takibat
MADDE 59.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yetkili organlarının üyeleri ve genel sekreterleri ile personeli, görevlerini
yerine getirirken görevleriyle ilgili suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden
ve özellikle bu kuruluşların paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve diğer
malları aleyhine, bilânço, kesin hesap, rapor, diğer her çeşit evrak ve
defterleri üzerinde suç işledikleri takdirde, bu suçlardan dolayı, adlî olarak
kamu görevlileri gibi ceza görürler.
Kullanılacak beyanname,
defter ve makbuzlar
MADDE 60.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
kullanılacak defter, belge, beyanname, makbuz ve fişler aşağıda belirtilmiştir:
a) Üye kayıt defteri.
b) Üye kayıt beyannamesi.
c) Genel kurul karar defteri,
d) Başkanlar kurulu karar defteri.
e) Yönetim kurulu karar defteri.
f) Denetim kurulu karar defteri.
g) Disiplin kurulu karar defteri.
h) Gelenek ve teamül defteri.
ı) Demirbaş defteri.
j) Gelen ve giden evrak kayıt defteri.
k) Mevzuata uygun muhasebe defterleri.
l) Kasa defteri.
m) Gelir ve gider defteri.
n) Kıymetli evrak defteri.
o) Gelir ve gider makbuzu.
p) Tahsil ve tediye fişi.
r) Hizmetin gerektirdiği diğer defter ve belgeler.
Bu Kanuna tâbi meslek kuruluşlarında kullanılacak defter,
beyanname, makbuz, fiş ve belgeler ile oda üyelerinin mesleklerinin icrası
nedeniyle resmî kurum ve kuruluşlara verecekleri belgelerin basım ve
dağıtımında Konfederasyon yetkilidir. Bu belgelerden Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından elektronik ortamda düzenlenenlerinin bedeli, bunu
düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunca Konfederasyona ödenir.
Defter, beyanname, makbuz, fiş ve diğer belgeleri yetkisiz
olarak basan, bastıran, dağıtan, değişik yollardan çoğaltan ve kullananlar bu
fiillerinden dolayı Konfederasyonun ilgili Cumhuriyet savcılıklarına başvurusu
üzerine, genel hükümler çerçevesinde sorumlu olurlar.
Kayıt ücreti, aidat,
katılma payı, düzenlenecek belge ve hizmet ücretleri
MADDE 61.- Üyelerin odalara, odaların birlik ve
federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyeceği kayıt
ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı ücretler,
aşağıda belirtilmiştir:
a) Üyenin sicile ilk kayıt yapılması sırasında ödeyeceği
kayıt ücreti, asgarî ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt
ücreti, esnaf ve sanatkârların sicil kaydı esnasında sicil müdürlüğü tarafından
tahsil edilir; kayıt ücretinin yarısı sicil ihtiyacında kullanılmak üzere
birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı ise ilgili odanın banka
hesabına aktarılır.
b) Üyenin odaya ödeyeceği yıllık aidat, asgarî ücretin onda
birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık
aidat alınmaz.
c) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik
ve federasyonların Konfederasyona ödeyecekleri kayıt ücreti, asgarî ücretin
yarısından az, tamamından fazla olamaz.
d) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik
ve federasyonların Konfederasyona, her yıl ödeyecekleri katılma payı, ödemeyi
yapacak esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun bir önceki yıl gayrisafi
gelirlerinin %5'idir. Katılma payı hesaplamasında; bu Kanuna göre üst
kuruluşlardan satın alınan evrakın maliyet bedeli ile bu Kanun dışındaki diğer
kanuni düzenlemeler nedeniyle elde ettiği gelirler gayrisafi gelirden mahsup
edilir.
e) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri
ve onayladıkları belgeler ile yaptıkları hizmet karşılığında alacakları
ücretlerin miktar ve oranı; maktu olanlarda bu maddenin (a) ve (b) bentleri
uyarınca belirlenecek miktarın onda birinden, nispi olanlarda ise belgede geçen
değerin binde onundan fazla olamaz.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından tahsil
edilen her türlü gelir, tahsilatı yapan ilgili meslek kuruluşunun banka
hesabına yatırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve sicil müdürlüğü
hesabına intikal eden paraların meslek kuruluşlarına aktarılacak miktarları,
elektronik ortamda tahsil edildikleri anda ilgili meslek kuruluşunun banka
hesabına intikal ettirilir.
Kayıt ücreti kayıt esnasında, yıllık aidat Nisan ve Ekim
aylarında iki eşit taksitte ödenir. Oda kaydını sildiren üyelerin aidatı üye
kaydının silindiği ay itibarıyla alınır. Süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat
ve katılma payları için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim
kurullarınca verilen kararlar ilâm hükmünde olup icra dairelerince yerine
getirilir. Gecikme zammı, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini
geçemez.
Yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar
odaca yapılacak hizmetler ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmez.
Fiyat tarifelerinin
tespit şekli
MADDE 62.- Bu Kanuna tâbi esnaf ve sanatkârlarca üretilen
mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanır ve
odanın mensubu olduğu birlik yönetim kurulu tarafından fiyat tarifesinin
sunulmasından sonra otuz gün içinde onaylanır veya reddedilir. Onaylanan fiyat
tarifesi belediye, mülkî amirlik ve ilgili odaya yedi gün içerisinde bildirilir
ve bu andan itibaren yürürlüğe girer. Fiyat tarifeleri uygulanacak azami
hadleri gösterir.
Belediyeler veya o yerin en büyük mülkî amiri tespit edilen
bu tarifeleri uygun bulmadıkları takdirde esnaf teşekkülü ile anlaşmaya
varamazlarsa onbeş gün içinde o yerin mülkî amirinin ya da görevlendireceği
yardımcısının başkanlığında, ticaret ve sanayi veya ticaret odasından bir
temsilci ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliği temsilcisinden teşekkül
edecek bir komisyonda görüşülüp karar verilmesini isteyebilirler.
Komisyon kararları salt çoğunlukla alınır. Komisyon
tarifeleri uygun bulmadığı takdirde tarife yürürlükten kalkar ve bu konuda iki
aydan önce ikinci bir fiyat teklifi yapılamaz.
Komisyon kararına karşı, ilgililer
yazılı bildirim tarihinden itibaren on gün içinde ticari davaları görmeye
yetkili mahkeme nezdinde itirazda bulunabilirler. Bu mahkemenin kararı
kesindir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun toplu taşıma
araçlarının bilet tarifelerinin yapılmasıyla ilgili 7 nci maddesinin (f) bendi
hükmü ile 15 Mart 1321 tarihli ve 1414 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan İl Özel
İdaresi Kanununun 144 üncü maddesinin (14) numaralı bendi, bu Kanuna tâbi esnaf
ve sanatkârlar için uygulanmaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu,
Mutabakat
Komiteleri
Esnaf ve Sanatkâr ile
Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu
MADDE 63.- Esnaf ve sanatkâr meslek kollarını belirlemek ve
yıllık gayrisafi gelirleri ve bölgelerin özelliklerine göre esnaf ve
sanatkârlar ile tacir ve sanayicinin ayrımını yapmak, 6762 sayılı Türk Ticaret
Kanununun 1463 üncü maddesinde Bakanlar Kurulunca çıkarılması öngörülen karar
taslağını hazırlayarak Bakanlığa sunmak üzere; Bakanlık Müsteşarı veya ilgili
müsteşar yardımcısının başkanlığında, Bakanlık, Maliye, Milli Eğitim, Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarının ilgili genel müdürleri ile Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlığının bir temsilcisi ile Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğini temsilen katılan bir temsilci ve Konfederasyonu temsilen katılan bir
temsilciden oluşan Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme
Koordinasyon Kurulu kurulmuştur. Kurulun sekreterya hizmetleri Genel Müdürlük
tarafından yürütülür.
Mutabakat komiteleri
MADDE 64.- Bu Kanuna tâbi odalar arasında veya bu odalar ile
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalar arasında üye kayıt
zorunluluğu bakımından çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek üzere il ve ilçelerde
üçer kişiden oluşan mutabakat komiteleri kurulur. Bu komiteler anlaşmazlıkları,
Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun
belirleyeceği esaslar dahilinde çözüme kavuştururlar.
Mutabakat komiteleri;
a) İllerde mülkî amirin başkanlığında ilgili ticaret ve sanayi,
ticaret, sanayi veya deniz ticaret odası, ticaret borsası temsilcisi ile
birliğin bir temsilcisinden,
b) İlçelerde ise mülkî amirin başkanlığında, ilgili oda ve
ticaret veya ticaret ve sanayi odalarının birer temsilcisinden,
oluşan üç kişiden meydana gelir.
Komite kararlarına karşı ilgililer tarafından on gün içinde
yetkili asliye hukuk mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkemenin kararı kesindir.
Kesinleşen mahkeme kararı üzerine ilgili sicil müdürlükleri, kayıtlarında
gerekli işlemi yapmak zorundadırlar.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Muafiyetler
ve Listeler
Muafiyetler
MADDE 65.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının,
kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek ve bu amaçlarına uygun olarak kullanılmak
üzere iktisap ettikleri ve edecekleri gayri menkuller ile bu kuruluşların
görevleri dolayısıyla elde ettikleri gelirler, katma değer vergisi ve emlak
vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Listeler
MADDE 66.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
ve olağanüstü genel kurul toplantılarına katılacak üyeleri belirleyen ve seçim
kuruluna verilecek olan genel kurul toplantısına katılacaklar listesi, Maliye
Bakanlığı ile Konfederasyonun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret
karşılığında ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu tarafından Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından temin edilir. Tahsil edilen ücret tutarları
bütçeye gelir kaydedilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar
Sicili
Sicil teşkilatı ve
personeli
MADDE 67.- Esnaf ve sanatkârların sicillerinin, sağlıklı ve
güvenli bir şekilde Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında tutulması ve
yayınlanmasını teminen ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemeleri
gözetiminde ve kurulu bulunduğu il idarî sınırları içerisinde çalışmak üzere
birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü
kurulur. Sicilin personel ücretleri ve diğer giderleri birlik tarafından
karşılanır.
Sicil işlemleri birlik yönetim kurulunun teklif edeceği aday
veya adaylar arasından Bakanlık tarafından onaylanacak sicil müdürleri
tarafından yürütülür. Sicil müdürlerinin en az ön lisans diplomasına sahip
olmaları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesindeki genel
şartları haiz bulunmaları gereklidir. Gerek görülmesi halinde en az lise mezunu
olmak kaydı ile sicil müdürüne yardımcı olacak personelin ataması birlik
yönetim kurulunca yapılır ve Bakanlığa bilgi verilir. Sicil müdürlerinin ve
personelinin görevden alınmaları atanmalarındaki usûle tâbidir.
Bakanlık, sicil müdürlerinin ve diğer sicil personelinin
işlemlerini her zaman denetlemeye ve görevden alınmasını ilgili birlik yönetim
kurulundan istemek de dahil olmak üzere gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.
Sicil müdürleri, sicil kayıtlarını mevzuata ve gerçeklere
uygun olarak tutmak ve izlemekle görevli ve sorumludur. Sicil kayıtları
üzerinde suç işledikleri belirlenen sicil müdürleri hakkında bu suçlarından ve
diğer mevzuata aykırı işlemlerinden dolayı kamu görevlileri hakkındaki cezalar
uygulanır.
Türk Ticaret Kanununun, ticaret siciline ilişkin 26 ila 40
ıncı maddelerinin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri Esnaf ve Sanatkâr Sicil
Müdürlüğü hakkında da uygulanır.
Sicile kayıt mecburiyeti
ve sicil işlemleri
MADDE 68.- Bu Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar,
yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile tescil ve Sicil
Gazetesinde ilân ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği
tespit edilenlerin esnaf ve sanatkârlık faaliyetini sürdürmelerine müsaade
edilmez. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına alınan il ve mesleklerde
faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârlardan sicile kayıt sırasında meslek dalı
ile ilgili ustalık belgesi istenir.
Geçimini şoförlükle temin eden kimseler hariç, esnaf ve
sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin vergi mükellefi ya da vergiden
muaf olduklarının belgelenmesi istenir.
Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve
ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır ve sicile her bir
meslek için ayrı kayıt yapılması gereklidir. Sicile kaydı yapılan esnaf ve
sanatkârların ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil
tarafından elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
gerçekleştirilir. Esnaf ve sanatkârlar kayıt beyannamelerindeki hususlarda
meydana gelen değişiklikleri en geç otuz gün içinde sicile bildirmek
zorundadırlar.
Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki
yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayrisafi iş hasılatı, esnaf ve
sanatkâr sayılma hadlerini aşanlar kendileri istemedikçe ticaret siciline ve
dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayda
zorlanamazlar. Ancak, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayrisafi iş
hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların kayıtları,
sicil marifetiyle ticaret siciline aktarılır.
Tescili gerektiren olay veya işlemlerin tamamen veya kısmen
sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi
üzerine kısmen veya tamamen silinir.
Sicil müdürü
tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri tespit edilemeyen esnaf ve
sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu hususun Sicil Gazetesinde
ilânı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu durumdaki işlemlerden 492 sayılı
Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil edilmez.
Sicil işlemleri, sicil müdürleri ve personeli tarafından
elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
gerçekleştirilir.
Kayıt ve tescil harcı
MADDE 69.- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıt ve tescil
harçlarının tutarı 492 sayılı Harçlar Kanununun Ticaret Sicili Harçları
hükümlerine göre hesap edilecek harcın yarısıdır. Alınan bu harcın yarısı
ilgili birliğe gelir kaydedilir.
Sicil Gazetesi
MADDE 70.- Sicile kayıt edilen ve ilânı gereken hususlar,
Bakanlığın gözetim ve denetimi altında Konfederasyon tarafından Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda Türkiye Esnaf
ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinde yayınlanır.
Sicil Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit,
yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Konfederasyon arasındaki
çalışmaları koordine etmek üzere; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, ilgili
müsteşar yardımcısı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürü veya görevlendireceği
yardımcısı, Konfederasyon genel sekreteri, genel sekreter yardımcısı ve Sicil
Gazetesi müdüründen oluşan Sicil Gazetesi komitesi kurulur.
Sicil Gazetesinde yayınlanacak ilân ücretleri Sicil Gazetesi
komitesinin teklifi ve Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girecek bir tarife ile belirlenir.
Sicil Gazetesi ilân ücretleri sicil tarafından elektronik ortamda tahsil edilir
ve Sicil Gazetesi hesabına elektronik ortamda aktarılır.
BEŞİNCİ KISIM
Eğitim
Eğitimin kapsamı, pratik
meslek eğitimi ve denetimi
MADDE 71.- Bu Kanunun meslekî eğitime ilişkin hükümleri ile
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun esnaf ve sanatkâr kesimindeki pratik
meslek eğitimini düzenleyen hükümleri Bakanlık, Milli Eğitim Bakanlığı ve
Konfederasyonun işbirliği ile bütünlük içinde yürütülür. Esnaf ve sanatkârların
meslekî eğitimleri, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile Milli Eğitim
Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ortaklaşa
planlanır, yürütülür, değerlendirilir ve denetlenir.
Eğitimin organizasyonu
MADDE 72.- Bu Kanunda ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim
Kanununda belirlenen amaçlar doğrultusunda esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında
çalışan çırak ve kalfaların, pratik meslek eğitimini gerçekleştirmek, her
kademedeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının asli görevidir.
Esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında çalışan çırak ve
kalfaların, meslekî eğitimlerini organize etmek için esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının bünyesinde birer meslekî eğitim danışmanlığı birimi
kurulur.
Meslek Eğitimi Fonu
MADDE 73.- Esnaf ve sanatkârların her türlü meslek eğitimi
faaliyetini gerçekleştirmek ve desteklemek amacıyla Konfederasyon bünyesinde
Meslek Eğitimi Fonu kurulur.
Fonun kaynakları;
a) Konfederasyon bütçesine her yıl bu amaçla konacak
ödenekler,
b) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının eğitim
bütçelerinden ödeyecekleri paylar,
c) Yapılacak bağışlar ve diğer gelirlerden,
oluşur.
Fonda toplanan kaynak, sadece esnaf ve sanatkâr kesimine
yönelik yapılacak meslekî eğitim ile bu eğitimin geliştirilmesi ve
yaygınlaştırılması amacıyla kullanılır.
Meslek eğitiminin
finansmanı
MADDE 74.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları bu
Kanunda belirtilen meslek eğitimine ilişkin görevleri yerine getirmek için,
katılma paylarının hesaplanmasında kullanılan yöntem esas alınarak, yıllık
gayrisafi gelirlerinin %5'ini ayırmak suretiyle eğitim bütçesi yapmak
zorundadırlar.
Odalar ayırdıkları bu payın beşte birini birliğe, beşte
birini varsa federasyona, beşte birini Konfederasyon bünyesindeki Meslek
Eğitimi Fonuna, hesap yılını takip eden Mart ayı sonuna kadar öderler. Geri
kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim için kullanırlar. Birlik ve
federasyonlar ayırdıkları bu payın beşte birini Konfederasyon bünyesindeki
Meslek Eğitimi Fonuna öderler, geri kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim
için kullanırlar. Konfederasyon ise ayırdığı payın tamamını Fona aktarır.
ALTINCI KISIM
Yönetmelikler, Geçici ve
Son Hükümler
Yönetmelikler
MADDE 75.- Bu Kanunun;
a) 4 üncü ve 6 ncı
maddelerindeki karma odalarda kurulacak meslek komitelerinin kuruluşu
ile çalışma usûl ve esasları Konfederasyon tarafından,
b) 47 nci maddesindeki, Bakanlık temsilcisinin veya hükümet
komiserinin görevlendirilmesi, görev ve yetkileri ile bunlara ödenecek ücretler
Bakanlık tarafından,
c) 49 uncu maddesinde belirtilen genel kurullarda oy verme
işleminin elektronik ortamda yapılması ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık
tarafından,
d) 60 ıncı maddesindeki, esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarınca kullanılacak defter ve makbuzlar ile faaliyet konularına ve
mevzuata uygun nitelikte muamelat, muhasebe, personel işlemlerinin usûl ve
esasları Konfederasyon tarafından,
e) 61 inci maddesindeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar
ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenleyecekleri belgeler ve
yaptıkları hizmet karşılığında anılan maddede belirtilen hadler içinde kalmak
kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak belirlenecek
tarifelere göre tahsil edecekleri ücretler Konfederasyon tarafından,
f) 62 nci maddesindeki, fiyat tarifelerinin düzenleme usûl
ve esaslarının tayin ve tespiti Konfederasyon tarafından,
g) 63 üncü maddesindeki, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve
Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun çalışma usûl ve esasları Bakanlık
tarafından,
h) 67, 68 ve 69 uncu maddelerinde yer alan, sicil
işlemlerinin nasıl yürütüleceği, defter ve kayıtların ne şekilde tutulacağı,
hangi hususların tescil ve ilân edileceği; resen kayıt ve terkin işlemleri,
sicilin denetimi, sicil memurlarına itiraz yolları, sicil personelinin
nitelikleri, sorumluluğu Bakanlık tarafından,
ı) 70 inci maddesindeki, Sicil Gazetesinin çıkarılması ve
idare şekli, giderlerinin karşılanması, gelirlerinin tahsili ve sarfı, ilân ve
ücret tarifesi, kayıtlarının tutulması, muamelat ve muhasebe işlemlerinin
yürütülmesi usûl ve esasları ile Sicil Gazetesi komitesi üyelerine Sicil
Gazetesi gelirlerinden karşılanmak ve net aylık miktarı asgari ücret tutarını
geçmemek üzere ödenecek huzur hakları Bakanlık tarafından,
j) 71, 72 ve 73 üncü maddelerinde yer alan pratik eğitimin
verileceği işyerleri ve bunların denetimine ilişkin hükümlerinin usûl ve
esasları ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun uygulanmasında henüz kapsam
içine alınmamış il ve meslek dallarında yapılacak uygulama ve verilecek
belgeler ile Meslek Eğitimi Fonunun yönetimi ve fon kaynaklarının kullanımı
Konfederasyon tarafından,
bir yıl içerisinde çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
Konfederasyon tarafından hazırlanması öngörülen yönetmelikler Bakanlık onayı
ile yürürlüğe konulur.
Bu Kanunun 4, 16, 26 ve 34 üncü maddelerinde öngörülen örnek
tüzükler Bakanlıkça altı ay içinde hazırlanır.
Kaldırılan hükümler
MADDE 76.- 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer kanunlarda, 507 sayılı
Esnaf ve Sanatkârlar Kanununa yapılmış olan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 1.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
kurulmuş bulunan oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonun tüzel kişilikleri
bu Kanunda öngörülen şartları yerine getirmeleri kaydıyla devam eder.
GEÇİCİ MADDE 2.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
olağan ve olağanüstü genel kurullarını yapmış olan esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşları, olağan genel kurul toplantılarını ve seçimlerini 2005 yılında
olmak üzere; odalar Temmuz, Ağustos, Eylül aylarında, birlikler Eylül, Ekim
aylarında, federasyonlar Kasım ayında, Konfederasyon Aralık ayında, bu Kanuna
göre yeniden yaparlar. Halen başkanlık görevini yürütenler, bu Kanunun yürürlük
tarihinden önceki görevleri sebebiyle, yapılacak ilk seçimlerde, ilk seçimde
seçildikleri takdirde ikinci seçimlerde de bu Kanundaki başkan seçimiyle ilgili
kısıtlamaya tâbi tutulmazlar. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının halen
görevde olan yetkili kurulları, bu Kanuna göre 2005 yılında yapılacak olağan
genel kurul ve seçimlere kadar olan görev sürelerini mevcut durumları ile
tamamlarlar. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının yapılacak olağanüstü genel kurulları ve seçimleri bu Kanuna göre
yapılır ve yetkili organlar bu Kanuna göre teşekkül ettirilir.
GEÇİCİ MADDE 3.- 15.5.2005 tarihine kadar, mevcut esnaf ve
sanatkârlar odalarına kayıtlı üyelerin üyelik nitelikleri bu Kanunun 7 nci
maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak yönetim kurulu tarafından
güncelleştirilir.
Sicile kayıtlı olmayıp odaya kayıtlı üyelerle, odaya kayıtlı
olmayıp sicile kayıtlı olan üyelerin eksik işlemleri, sicil tarafından oda ve
sicil numaraları ilgili odayla irtibatlı olarak verilerek tamamlanır. Ayrıca,
odalar; üyelerine ilişkin bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleştirilmesini 15.5.2005 tarihine kadar, tamamlamak
zorundadırlar. Üyeler de bu süre içinde eksik bilgilerini odaya ulaştırmak
mecburiyetindedirler. Bu çalışmalar sonucunda vefat ettiği, emekli olarak veya
başka bir nedenle mesleğini icra etmekten vazgeçtiği tespit edilen üyelerin
bilgilerini havi listeler oda yönetim kurulunca sicile bildirilir ve bu
kişilerin sicil ve oda kayıtları silinir. Bu şekilde yapılan terkin işleminden
harç alınmaz ve Sicil Gazetesinde yayımı, ücretsiz olarak yapılır.
Güncelleme çalışmaları sırasında Maliye Bakanlığı, Bağ-Kur
ve Sosyal Sigortalar Kurumu gibi kamu kurum ve kuruluşlarının veri
tabanlarından yararlanılır.
GEÇİCİ MADDE 4.- Bu Kanunun 16 ncı maddesinin birinci
fıkrası, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan İstanbul
Bilumum Madeni Eşya Sanatkârları Odaları Birliği için uygulanmaz. Bu Birlikte
İstanbul Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğüne bağlı bir sicil müdür yardımcısı
görev yapar.
GEÇİCİ MADDE 5.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren;
a) Yıllık aidatlarını, 31.12.2003 tarihine kadar ödemeyen
oda üyelerinin, bu tarihten önceki dönemlere ilişkin yıllık aidat borçları ve
gecikme zamları,
b) Katılma ve eğitim paylarını, 31.12.2003 tarihine kadar
ödemeyen oda, birlik ve federasyonların, bu tarihten önceki dönemlere ait
katılma ve eğitim payı borçları ve gecikme zamları,
2004 yılına ait yıllık aidat, katılım payı ve eğitim payları
asıllarının üç ay içinde ödenmesi kaydıyla terkin olunur.
31.12.2003 tarihinden önceki dönemlere ait yıllık aidat ve
gecikme zammı borcu olup oda tarafından kanuni yollara başvurulduğu halde
adresinde bulunamayan ve gayrifaal olduğu anlaşılan üyeler oda yönetim
kurulunca tespit edilerek sicil ve oda üyelik kayıtlarının silinmesi için
sicile bildirilir; bu şekilde yapılan terkin işlemlerinin Sicil Gazetesinde
yayımı ücretsiz olarak yapılır ve harç alınmaz.
GEÇİCİ MADDE 6.- 15.5.2005 tarihine kadar, yapılacak
güncelleme çalışmaları sonucunda aktif üye sayıları 200'den az olan odalar,
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında Bakanlıkça tespit edilir ve bu
odalar mahkeme kararına gerek kalmaksızın kendiliğinden fesih olmuş sayılırlar
ve durum Bakanlık tarafından ilgili birliğe bildirilir. Bu odalar hakkında
ilgili birlik tarafından bu Kanunun 15
inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile ilgili hüküm uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 7.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mülga
507 sayılı Kanuna göre tesis edilmiş bulunan ajanlıklar kendiliğinden lâğvolur
ve haklarında bu Kanunun 15 inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile ilgili
hüküm uygulanır. Ajanlık üyeleri 15.5.2005 tarihine kadar, sicil tarafından bu
Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen esaslar dahilinde ilgili odalara devir ve
kayıt edilir. Bu işlem için üyelerden herhangi bir ücret alınmaz. Bu
ajanlıkların üye kayıt defterleri bağlı olduğu birlik tarafından muhafaza
edilir.
GEÇİCİ MADDE 8.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte mülga
507 sayılı Kanuna göre büyükşehir statüsündeki illerin il merkezlerine dahil
ilçelerde kurulmuş olan odalar ile daha sonra büyükşehire dahil edilen
ilçelerde kurulmuş odalar mevcut üyelerini muhafaza ederler. Ancak, daha sonra
yapılacak yeni üyelik kayıtlarında bu odaların çalışma bölgesinde faaliyet
gösteren esnaf ve sanatkârlar isteklerine göre bu odalara veya büyükşehir
sınırları içinde kurulu bulunan ilgili odaya sicil tarafından kaydedilir.
GEÇİCİ MADDE 9.- Sicil Gazetesinin elektronik ortamda
yayımlanmaya başlanmasından önce yayınlanmış nüshaları Bakanlık ve
Konfederasyonun gözetim ve işbirliğinde elektronik ortama aktarılır.
GEÇİCİ MADDE 10.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
genel sekreter, genel sekreter yardımcısı ve sicil memuru olarak atanmış
olanlarda bu Kanunda belirtilen nitelikler aranmaz; sicil memurları sicil
müdürü olarak atanmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 11.- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler
çıkarılıncaya kadar mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Yürürlük
MADDE 77.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 78.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
|
Recep Tayyip Erdoğan |
|
|
|
Başbakan |
|
|
|
Dışişleri
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
Devlet
Bak. ve Başb. Yrd. |
|
A. Gül |
A. Şener |
M. A. Şahin |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı |
|
B. Atalay |
A. Babacan |
M. Aydın |
|
Devlet
Bakanı |
Devlet
Bakanı V. |
Adalet
Bakanı |
|
G. Akşit |
A. Babacan |
C. Çiçek |
|
Millî
Savunma Bakanı |
İçişleri
Bakanı |
Maliye
Bakanı V. |
|
M. V. Gönül |
A. Aksu |
A. Şener |
|
Millî
Eğitim Bakanı |
Bayındırlık
ve İskân Bakanı |
Sağlık
Bakanı |
|
H. Çelik |
Z. Ergezen |
R. Akdağ |
|
Ulaştırma
Bakanı V. |
Tarım ve
Köyişleri Bakanı |
Çalışma
ve Sos. Güv. Bakanı |
|
G. Akşit |
S. Güçlü |
M. Başesgioğlu |
|
Sanayi
ve Ticaret Bakanı |
En. ve
Tab. Kay. Bakanı |
Kültür
ve Turizm Bakanı |
|
A. Coşkun |
M. H. Güler |
E. Mumcu |
|
|
Çevre ve
Orman Bakanı |
|
O. Pepe
SANAYİ, TİCARET, ENERJİ, TABİÎ
KAYNAKLAR, BİLGİ VE TEKNOLOJİ KOMİSYONUNUN KABUL
ETTİĞİ METİN
ESNAF VE SANATKÂRLAR
MESLEK
KURULUŞLARI KANUNU
TASARISI
BİRİNCİ KISIM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1.- Bu Kanunun amacı; esnaf ve sanatkârlar ile
bunların yanlarında çalışanların meslekî ve teknik ihtiyaçlarını karşılamak,
meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlerine uygun
olarak gelişmelerini ve meslekî eğitimlerini sağlamak, meslek mensuplarının
birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak,
meslek disiplini ve ahlâkını korumak ve bu maksatla kurulan tüzel kişiliğe
sahip kamu kurumu niteliğindeki esnaf ve sanatkârlar odaları ile bu odaların
üst kuruluşu olan birlik, federasyon ve Konfederasyonun çalışma usûl ve
esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2.- Bu Kanun, esnaf ve sanatkârlar ile bunların
yanlarında çalışanlar ve esnaf ve sanatkârlar tarafından kurulan esnaf ve
sanatkârlar odaları ile bu odaların üst kuruluşları olan birlik, federasyon ve
Konfederasyon hakkında uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3.- Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Esnaf ve sanatkâr: İster gezici ister sabit bir mekânda
bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon
Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik
faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı
tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usulde
vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tabi olanlar ile
vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseleri,
b) Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını,
c) Genel Müdürlük: Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Esnaf ve
Sanatkârlar Genel Müdürlüğünü,
d) Oda: Esnaf ve sanatkârların kuracakları ihtisas ve karma
esnaf ve sanatkârlar odalarını,
e) İhtisas odası: Aynı meslekte faaliyette bulunan esnaf ve
sanatkârların bir araya gelerek il merkezlerinde veya ilçelerde kurmuş
oldukları esnaf ve sanatkârlar odalarını,
f) Karma oda: İhtisas odası kurabilecek sayıya ulaşamayan
değişik mesleklerdeki esnaf ve sanatkârların bir araya gelerek kuracakları
odaları,
g) Şube: Birlik tarafından oda kurula-mayan ilçelerde
açılacak ve buradaki esnaf ve sanatkârların işlemlerini yürütecek hizmet
birimlerini,
h) İrtibat bürosu: İhtisas odalarının ve ilçelerdeki karma
odaların çalışma bölgeleri içerisinde açacakları büroları,
ı) Birlik: Aynı ilde kurulan esnaf ve sanatkârlar
odalarının, aralarındaki dayanışmayı temin etmek ve bu odaların il genelinde
işbirliği ve ahenk içerisinde çalışmalarını ve gelişmelerini sağlamak ve o ilin
esnaf ve sanatkârlarını temsil etmek amacıyla il merkezlerinde kuracakları
esnaf ve sanatkârlar odaları birliklerini,
j) Federasyon: Aynı meslek dalında kurulan esnaf ve
sanatkârlar odalarının, üyelerinin meslekî yönden ihtiyaçlarını karşılamak,
çalışmalarını ve gelişmelerini ülke genelinde işbirliği ve ahenk içerisinde
yapabilmelerini sağlamak amacıyla, kuracakları esnaf ve sanatkârlar
federasyonlarını,
k) Konfederasyon: Esnaf ve sanatkârlar odaları, birlikleri
ve federasyonları arasında birliği temin, gelişme ve ilerlemeyi sağlamak ve
genel olarak esnaf ve sanatkârların çalışmalarını meslekî yönden ve kamu
yararına uygun olacak şekilde düzenlemek ve bu hususta gerekli görülecek her
türlü tedbiri almak ve teşebbüste bulunmak, meslekî eğitimlerini geliştirmek,
esnaf ve sanatkârları yurt çapında ve uluslararası düzeyde temsil etmek,
sorunlarının çözümü için ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar nezdinde
gerekli girişimlerde bulunmak, ulusal ekonomideki gelişmelere paralel olarak
lüzumlu görülecek meslekî tedbirleri almak ve Bakanlık tarafından esnaf ve
sanatkârlarla ilgili verilecek görevleri yapmak üzere kurulan Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonunu,
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları: Oda, birlik,
federasyon ve Konfederasyonu,
m) Sicil: Bulunduğu il idarî sınırları içerisinde çalışmak
üzere birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak kurulan Esnaf ve Sanatkâr Sicili
Müdürlüğünü,
n) Sicil Gazetesi: Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil
Gazetesini,
o) Asgarî ücret: On altı yaşından büyük işçiler için
uygulanan brüt asgarî ücreti,
p) Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veritabanı: Esnaf ve
sanatkâr meslek kuruluşlarının işlemlerinin ve verilecek hizmetlerin elektronik
ortamda yapılmasını sağlayan sistemi,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar
Meslek Kuruluşları
BİRİNCİ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Odası
Odaların kuruluşu
MADDE 4.- Odalar, oda kurulmak istenen yerde çalışmakta olan
sanat, hizmet ve meslek sahipleri ile esnaftan en az beşyüz kişinin isteği ve
Bakanlık izni ile kurulur. Oda unvanında esnaf, sanatkâr veya esnaf ve sanatkâr
ibaresi yer alır.
Oda kuruluşu ile ilgili olarak mülkî idare amirliğine
verilecek müracaat dilekçesine Bakanlık tarafından Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanında hazırlanmış örneğine uygun düzenlenen oda kuruluş tutanağı ve
oda ana sözleşmesi eklenir. Ayrıca oda kurucu üyelerinin tüm bilgilerinin
eksiksiz olarak Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanına girişi yapılır. Oda
kuruluş tutanağı ve ana sözleşmesi sicil müdürünün gözetiminde tanzim ve imza
edilir. Oda kuruluş işlemlerinin gerçeğe uygun olup olmamasından sicil müdürü
sorumludur.
Mülkî idare amirliği onbeş gün içinde kuruluş talebini
inceler ve görüşü ile birlikte kuruluş belgelerini noksansız olarak Bakanlığa
gönderir. Bakanlık kuruluş talebi hakkında ilgili birliğin görüşünü alır.
Bakanlık bir ay içinde kuruluş için izin verip vermediğini bildirmediği
takdirde oda kurulmuş sayılır.
Kurulan odanın üyeleri arasında olup diğer odalardan
ayrılmış olanların eski odalarındaki üyeliği sona erer ve dosyası üyesi olduğu
yeni kurulan odaya bir ay içinde devredilir.
Karma odalarda, odanın talebi ve birliğin onayı ile meslek
komiteleri kurulabilir.
Odaların çalışma bölgesi
MADDE 5.- Odaların çalışma bölgesi, bulundukları ilçenin
idarî sınırlarıdır.
Birden fazla ilçe bulunan büyükşehir il merkezlerinde
kurulan odaların çalışma bölgesi büyükşehire dahil ilçelerin idarî
sınırlarıdır.
Aynı çalışma bölgesinde, faaliyet konusu aynı olan birden
fazla oda kurulamaz.
Çalışma bölgesi odaların faaliyet sınırlarını belirler,
esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyetleri çalışma bölgesi ile
sınırlandırılamaz.
Odalar, her türlü sorumluluk kendilerine ait olmak kaydıyla
çalışma bölgesi içinde, birlikten izin alarak irtibat bürosu açabilirler.
Odaya kayıt
MADDE 6.- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtları
yapılmadıkça, hiçbir şekilde odaya kaydı yapılamaz. Sicile kayıt olan esnaf ve sanatkârlara
ait bilgiler sicil tarafından; elektronik ortamda, işyerlerinin bulunduğu
yerdeki, işyerleri seyyar olanların ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki meslek
ve sanatları ile ilgili ihtisas odasına; meslek ve sanatları ile ilgili ihtisas
odası bulunmayanların bilgileri ise karma odaya kayıt için gönderilir. İlgili
oda yönetim kurulu, bu kişilerle ilgili üyelik kararlarını ilk toplantısında
alır.
Oda kuruluş yeter sayısına ulaşılamadığı için, oda kurulması
mümkün olmayan yerlerdeki esnaf ve sanatkârların kayıtları birlik marifetiyle
tutulur. Esnaf ve sanatkârlara odalarca verilen hizmetler, ilçelerde şube açmak
suretiyle birlik tarafından verilir.
Aynı işyerinde birden fazla konuda faaliyet gösteren esnaf
ve sanatkârlar esas faaliyeti ile ilgili odaya kayıt olurlar. Ancak, üye
isterse yükümlülüklerini yerine getirmek kaydıyla diğer faaliyetleriyle ilgili
odalara da sicil marifetiyle kayıt yaptırabilir.
Esnaf ve sanatkârlar odasına kayıtlı olanlar, Türkiye Odalar
ve Borsalar Birliği bünyesindeki, ticaret ve sanayi odasına, ticaret odasına,
sanayi odasına, deniz ticaret odasına; bu odalara kayıtlı bulunanlar ise esnaf
ve sanatkârlar odasına kaydedilemezler. Sermaye şirketlerinin ortakları,
başkaca esnaf ve sanatkârlık faaliyeti olmadıkça, sadece şirket ortaklığı
sebebiyle hiçbir şekilde esnaf ve sanatkârlar odalarına üye kaydedilemezler.
Üyelik şartları
MADDE 7.- Oda üyeliği için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak veya yabancı devlet
tabiiyetinde bulunmakla beraber Türkiye'de sanat ve ticaret yapıyor olmak.
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
c) Vergi mükellefi olmak ya da vergiden muaf olmak.
d) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara
kayıtlı olmamak.
Üyeliğin son bulması
MADDE 8.- Aşağıda belirtilen durumlarda üyenin oda kaydının
silinmesine yönetim kurulu tarafından karar verilir, durum sicile bildirilerek
kaydın silinmesi temin edilir ve kaydı silinen üyeye oda tarafından on gün
içinde üyenin odaya bildirdiği işyeri veya ikamet adresine yazılı olarak
bildirilir.
a) Daimi olarak odanın çalışma bölgesi dışına çıkanlar.
b) 7 nci maddede belirtilen şartlardan herhangi birini
kaybedenler veya bu şartlardan herhangi birine sahip olmadığı sonradan
anlaşılanlar.
c) Sanat ve mesleğini yapmaktan sürekli olarak men
edilenler.
d) Vergi mükellefiyetini sildirenlerden altı ay içinde
tekrar vergi mükellefiyeti tesis ettirmeyenler.
Üyelikleri sicil tarafından silinenlerden, üye niteliğini
tekrar kazananların oda üyeliği sicil tarafından tekrar tesis edilir. Bu
şekilde üyeliği tekrar tesis edilen üyenin daha önce kazanmış olduğu hakları
aynen devam eder. Ancak, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili
organlarında görevli olup da, oda üyeliği yukarıdaki sebeplerden dolayı
kesintiye uğrayanların yetkili organlardaki görevleri de, kendiliğinden sona
erer. Bu kişiler üyeliklerini tekrar kazanmış olsalar dahi o döneme ilişkin
yetkili organ üyelikleri devam etmez.
Odaların organları
MADDE 9.- Oda organları şunlardır:
a) Genel kurul: Genel kurul toplantı tarihinden en az altı
ay önce odaya kaydolmuş ve Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından, ilgili
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından alınacak, genel kurul
toplantısına katılacaklar listesine dahil olan üyelerden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, üye sayısı
1000'den az olan odalarda 7, üye sayısı 1000-2000 olanlarda 9, 2000'den fazla
olan odalarda 11 kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilecek üç kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye
seçilir.
Oda genel kurulunun görev
ve yetkileri
MADDE 10.- Oda genel kurulunun görev ve yetkileri şunlardır:
a) Oda başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu asıl ve
yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer
alacak olan, üyelerin meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve
tahmini bütçeyi incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu
tespit edilen organ üyeleri hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp
kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen oda ana sözleşmesinde değişiklik
yapılması hakkında yönetim kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak
karar vermek.
g) Odanın meslekî faaliyet alanını ilgilendiren konuda
kurulabilecek federasyona kurucu olma hususunda alınan yönetim kurulu kararını
onaylamak.
h) Bakanlıktan alınan ön izne dayanarak fesih teklifi
hakkında karar vermek.
ı) İmkanları nispetinde öncelikle faaliyet alanları ile
ilgili branşlarda olmak üzere öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl gayri safi
gelirlerinin %10'unu geçmemek kaydıyla kamu yararına faaliyet gösteren
kuruluşlara ve belge veya diğer kanıtlara dayandırılmak kaydıyla muhtaç
durumdaki oda üyelerine yardımda bulunulmasına karar vermek.
j) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak şartıyla kuruluş
amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve
satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına karar vermek.
k) Bağlı olduğu birliğin muvafakati alınmak kaydıyla
üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini
kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak
amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere
iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere
vakıf kurmaya karar ve bu konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna
yetki vermek.
l) Yönetim kurulu tarafından teklif edilen uyulması zorunlu
meslekî kararları kabul ya da reddetmek.
Oda yönetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 11.- Oda yönetim kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Oda işlerini mevzuat ve genel kurul kararlarına uygun
olarak yürütmek.
b) Bakanlığın mevzuat gereği vereceği görevleri yerine
getirmek.
c) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alacak olan, üyelerin meslekî eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını
ve tahmini bütçeyi hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Uyulması zorunlu meslekî kararları almak hususunda, bağlı
bulunduğu birliğe iletilmek üzere genel kurula teklifte bulunmak.
e) Oda üyelerinin sicillerini tutmak ve bu bilgileri
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleştirerek eksiksiz ve doğru
olarak her an hazır halde bulundurmak, üyeler tarafından talep edilen belgeleri
bilgisayar ortamında düzenlemek, ayrıca üyelerinin çalışma konuları hakkında
resmî makamlarca istenilecek bilgileri vermek.
f) Oda üyelerinin çalışma konularına giren hususlarda
haklarını korumak için resmî ve özel kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunmak,
üyelerinin meslekî menfaatlerini ilgilendiren konularda, adlî ve idarî yargı
mercileri önünde oda başkanı marifetiyle odayı temsil etmek.
g) Oda üyelerinden yıllık aidatları elektronik ortamda
tahsil etmek,
h) Üyelerin, çalışma konularına giren işlerde gelişmelerini
sağlamak ve ihtiyaçlarını karşılamak bakımından, gerekli tedbirleri almak,
kurslar düzenlemek ve bu konuda ihtiyaç duyulan tesisleri kurmak üzere genel
kurula teklifte bulunmak, bu bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleyerek takip etmek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi
atamak ve görevlendirmek.
j) Bakanlıktan ön izni alınmış oda ana sözleşmesi
değişikliklerini genel kurula teklif etmek.
k) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek, personele ait
bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip
etmek.
l) Oda üyelerince üretilen mal ve hizmetlerin kalitesini,
standartlarına ve sağlık koşullarına uygun şekilde üretilip üretilmediğini ve
ücret tarifelerine uyulup uyulmadığını ilgililerin başvurusu üzerine veya
doğrudan veya uzman kimseler aracılığı ile kontrol etmek, ayrıca meslekî
teamüle aykırı davranışları belirlenen üyelere yazılı ihtarda bulunmak, tekrarı
halinde ilgilileri birlik disiplin kuruluna bildirmek, tüketicilerin korunması
için gerekli tedbirleri almak ve üyeleri hakkında bu konuda odaya yapılan
şikayetleri incelemek.
m) Oda üyeleri ve müşterileri arasında çıkacak
anlaşmazlıkları çözümlemek, ceza gerektiren hallerde konuyu birlik disiplin
kuruluna sevk etmek.
n) Muhasebe işlemlerini bilgisayar ortamında yerine getirmek
ve üyelerin talebi doğrultusunda düzenlenen ve onanan belgeleri bilgisayar
sisteminden yararlanarak vermek.
o) Mesleğe yeni girecek esnaf ve sanatkârlara meslekî
eğitimler vererek, ticari faaliyetlerine başlayabilmeleri ve işyeri açma
ruhsatları için ilgili belediyeye verilmek üzere meslekî yeterlik belgesi
vermek; üyelerine meslekî konularda danışmanlık yapmak.
p) İlçelerde, oda üyelerinin müşterileriyle ilişkisinde
ortaya çıkan uyuşmazlıklarda, konu hakem heyetlerine intikal ettirilmiş ise bu
hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
r) Bilânço ve gelir ve gider hesap cetvelini Şubat ayı
sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip eden on gün içinde
bağlı bulunduğu birliğe ve federasyona göndermek.
Oda denetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 12.- Oda denetim kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan
kararların yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
b) Oda işlemlerinin mevzuat ve oda ana sözleşmesi
çerçevesinde yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve oda üst kuruluşları tarafından verilen
görevlerin yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Odanın yıllık aidatlarının üyelerden zamanında tahsil
edilip edilmediğini kontrol etmek ve odanın işlem ve hesapları hakkında genel
kurula rapor vermek.
e) Odanın üye kayıtlarının Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında, yeterli bilgileri haiz şekilde tutulmasını kontrol etmek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Resmî ve özel
kuruluşlarla ilişkiler
MADDE 13.- Resmî ve özel kuruluşlarca tacir ve sanayiciden
meslekî faaliyetleri ile ilgili olarak istenilen ve 18.5.2004 tarihli ve 5174
sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde öngörülen belgeler, esnaf ve sanatkârlar için
mensup oldukları oda tarafından düzenlenir ve verilir.
Resmî makamlarca, esnaf ve sanatkârların meslekî
faaliyetlerini ilgilendiren hususlarda alınacak kararlarda, ilgili odanın
mütalaasından faydalanılır ve kurulacak komisyonlara oda temsilcisinin
katılması zorunludur.
Belediyeler; ruhsat verebilmek için, işyeri açmak veya
meslekî faaliyette bulunmak isteyen esnaf ve sanatkârlardan sicil tasdiknamesi
ile üye olduklarına dair ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, kamu iktisadi
teşebbüsleri, esnaf ve sanatkâr kredi ve kefalet kooperatifleri ve bankalar oda
üyeleri ile ilgili ruhsat, ihale ve kredi işlemlerinde üye olduklarına dair
ilgili oda belgesini istemek zorundadırlar.
Odaların gelirleri
MADDE 14.- Odaların gelirleri şunlardır:
a) Kayıt ücreti.
b) Yıllık aidat.
c) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında
düzenlenecek ve onanacak belgeler ile yapılan hizmetler karşılığında alınacak
ücretler.
d) Meslekî yeterlik belgesi ücretleri.
e) Yayın gelirleri.
f) Sınav ücretleri.
g) Oda amacını gerçekleştirmek için kurulacak kuruluşların
ve iştiraklerin gelirleri.
h) Oda tarafından düzenlenecek danışmanlık, eğitim, kurs ve
sosyal faaliyet gelirleri.
ı) Muhasebe işlerinin yapılmasından elde edilen gelirler.
j) Faiz ve diğer gelirler.
k) Bağış ve yardımlar.
Fesih, tasfiye ve iptal
MADDE 15.- Odaların fesih sebepleri şunlardır:
a) Üye mevcudunun ikiyüzden aşağıya düşmesi.
b) Bakanlıkça yapılacak uyarıya rağmen mevzuata aykırı genel
kurul kararlarının iki ay içinde düzeltilmemesi.
c) Konfederasyonca tespit edilen yıllık zorunlu giderleri
karşılayacak miktarda gelir sağlayamadığının birlik tarafından tespit edilmesi
üzerine yapılacak yazılı uyarıya rağmen odanın mali durumunun bir yıl içinde
iyileştirilememesi.
d) Odanın faaliyet alanına giren hususlardan aynı meslek
koluna mensup esnaf ve sanatkârların zamanla ayrı oda kurmaları sonucu, kalan
üye sayısının ikiyüzden aşağı düşmesi.
Odalar yukarıda yazılı sebeplerle Bakanlığın teklifi üzerine
yetkili asliye hukuk mahkemesi kararıyla fesih olunur.
Yukarıdaki hükümlere göre feshedilen odaların bağlı
oldukları birlikçe görevlendirilecek heyet tarafından, borçları kendi
varlığından ödenip, alacakları tahsil edildikten ve tasfiye giderleri de
karşılandıktan sonra kalacak meblağ ile aynî haklar, heyet tarafından tutanakla
birliğe devredilir. Kuruluşu yapılan odanın, daha sonra kuruluşunun usule uygun
olmadığının anlaşılması halinde, süre kaydı aranmaksızın odanın kuruluşu
Bakanlık tarafından iptal edilir. Odanın kuruluş işleminin iptali halinde ise,
odanın mal varlığı birliğe devredilir. Fesih olan veya kuruluşu iptal olan
odaların üye kayıt defterleri birlik tarafından muhafaza edilir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Odaları Birlikleri
Birliklerin kuruluşu
MADDE 16.- Her il merkezinde bir esnaf ve sanatkârlar
odaları birliği kurulur.
Bakanlıkça hazırlanan örneğe uygun olarak düzenlenmiş birlik
ana sözleşmesi bir dilekçe ile o yer valiliğine verilir. Valilik onbeş gün
içerisinde gerekli araştırmasını yaparak kuruluş onayı için belgeleri Bakanlığa
gönderir.
Birlik; ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onaylanmasını
müteakip kurulmuş olur. Birlik kuruluşlarında Konfederasyon görüşü alınır.
Bir ilde birden fazla birlik kurulamaz.
Birliğin çalışma bölgesi
MADDE 17.- Birlik çalışma bölgesi kurulduğu ilin idarî
sınırlarıdır. Çalışma bölgesindeki odalar faaliyetlerinden dolayı birliğe karşı
sorumludurlar.
Birliğe kayıt.
MADDE 18.- Odalar, çalışma bölgesi içinde bulundukları
birliğe, birliğin kuruluşunu takip eden bir ay içinde, yeni kurulan odalar da
kuruldukları tarihten itibaren aynı süre içinde kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odalar birlik tarafından resen kaydedilir
ve bu durum ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Birliğin organları
MADDE 19.- Birlik organları şunlardır:
a) Genel kurul : Genel kurul tarihinden en az altı ay önce
kurulmuş olan odaların başkan ve yönetim kurulu üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu : Birliğe üye odaların başkanlarından
oluşur.
c) Yönetim kurulu : Başkan dahil olmak üzere oda sayısı 25
ve daha az olanlarda 5, 26-50 olanlarda 7, 51-120 olanlarda 9, 121 ve daha
fazla olanlarda 11 kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
d) Denetim kurulu : Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilecek oda sayısı 50 ve daha az olanlarda 3, 51
ve daha fazla olanlarda 5 kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
e) Disiplin kurulu : Oda sayısı 50 ve daha az olanlarda 3,
51 ve daha fazla olanlarda 5 ki-şiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından
dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
Birlik genel kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 20.- Birlik genel kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Birlik başkanını, yönetim, denetim ve disiplin kurulu
asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, dene-tim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu
tespit edilen organ üyeleri hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp
kalmamasına karar vermek.
f) Bakanlıkça düzenlenen birlik ana sözleşmesinde değişiklik
yapılması hakkında yönetim kurulunca Bakanlıktan alınacak ön izne dayanarak,
karar vermek.
g) İmkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayri safi gelirlerinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye
odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla aynî ve nakdi yardımda
bulunulmasına karar vermek.
h) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve
her türlü taşıt alım ve satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para
alınmasına karar vermek.
ı) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere
uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak
şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve
öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu konuda
işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
j) Faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanında güncelleyerek tutmak.
Birlik başkanlar kurulu
MADDE 21.- Birlik başkanlar kurulu; istişare organı olup,
birlik çalışma bölgesindeki esnaf ve sanatkâr ile odalara ilişkin meseleler
hakkında birlik yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunur.
Birlik yönetim kurulu başkanı, başkanlar kurulunun da
başkanıdır. Başkanın bulunmadığı hallerde toplantıya yetki verilen birlik
yönetim kurulu başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa Eylül ayında
kendiliğinden toplanır ve gerektiğinde birlik başkanının veya başkanlar
kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı ile her zaman toplanabilir.
Birlik yönetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 22.- Birlik yönetim kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Birlik işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına uygun
olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca mevzuat gereği verilecek
görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bütçeyi, bilânço ve gelir
ve gider tablolarını hazırlamak ve genel kurula sunmak.
d) Odaların çalışmalarının mevzuat ve oda ana sözleşmesi
esasları içinde yürütülmesini sağlamak üzere gerekli görülecek zamanlarda,
işlemlerini incelemek ve alınması gerekli tedbirler hakkında bildirimde
bulunmak.
e) Odalar hakkında lüzumlu bilgilerin Ba-kanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında dü-zenli olarak tutulmasını sağlamak ve resmî
dairelerin bu husustaki isteklerini yerine getirmek.
f) Odaların gelişmesini sağlamak, ihtiyaç ve güçlüklerini
gidermek için gerekli tedbirleri almak, bu konuda resmî ve özel merciler
nezdinde teşebbüslerde bulunmak, genel meslekî menfaatlerini ilgilendiren
konularda adlî ve idarî yargı mercileri önünde birlik başkanı marifetiyle
birliği temsil etmek.
g) Odalarda ve odalar arasında çıkan olumsuzluk ve anlaşmazlıklarla
ilgili olarak düzenlenen raporları incelemek ve konuyu çözüme kavuşturmak.
h) Odaların, kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik
gayrimenkul ve her türlü taşıt alım ve satımı ile ödünç para alınması; şirket,
vakıf ve kooperatif kurma ve kurulu bulunanlara katılma yönündeki taleplerini
incelemek ve karar vermek.
ı) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilciyi
atamak ve görevlendirmek.
j) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek ve personele ait
bilgileri Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek takip
etmek.
k) Çalışma bölgesi içindeki meslekî teamül, gelenek ve
uyulması zorunlu meslekî kararları kendi görüşü ile birlikte Konfederasyona
iletmek.
l) Birlik katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan
elektronik ortamda tahsilini sağlamak.
m) Esnafın işyeri açması, kapatması veya meslek değiştirmesi
ile ilgili işlemlerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından takibini
yaparak sicil işlemlerinin yerine getirilmesini sağlamak.
n) Odalardan gelen esnaf ve sanatkârlara ait şikayetleri
incelemek ve neticelendirmek, ya da gerek görülmesi halinde konuyu
Konfederasyona intikal ettirmek
o) İllerde, esnaf ve sanatkârların müşterileriyle
ilişkisinde ortaya çıkan uyuşmazlıklarda, konu hakem heyetlerine intikal
ettirilmiş ise bu hakem heyetlerine üye görevlendirmek.
p) Üyesi olan odalara, bu odaların mevcut üyelerine ve esnaf
ve sanatkârlık faaliyetine yeni başlayacak kişilere danışmanlık hizmeti vermek.
r) Üye odalardan gelen yıl sonu bilânço ile gelir ve gider
cetvellerini incelemek, odalara yol gösterici tavsiyelerde bulunmak ve 15 inci
maddenin (c) bendine göre değerlendirmek; bilânço ve gelir ve gider hesap
cetvelini Şubat ayı sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip
eden on gün içinde Konfederasyona göndermek.
Birlik denetim kurulunun
görev ve yetkileri
MADDE 23.- Birlik denetim kurulunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurul kararlarının
yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Birlik işlemlerinin mevzuat ve birlik ana sözleşmesi
çerçevesinde yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından mevzuat gereği
verilen görevlerin yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Birlik kayıt ücreti ve katılma paylarının üye odalardan
zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek ve birliğin işlem ve
hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Birliğe bağlı odaların hesap ve işlemlerini Bakanlığın
isteği üzerine incelemek.
f) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (f) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Disiplin kurulu ve
disiplin cezaları
MADDE 24.- Birlik disiplin kurulu birliğe bağlı oda
üyelerinin meslekî faaliyetleri sırasında meslek ahlâkı ile bağdaşmayan hareket
ve işlemlerini soruşturmaya ve durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre bu
maddede belirtilen disiplin cezalarını vermeye yetkilidir.
Disiplin kurulu kendi üyeleri arasından bir başkan seçer.
Disiplin kurulunun sekreterlik işleri birlik tarafından yerine getirilir.
Disiplin kurulu üyeleri arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel
kuruldaki seçimde en fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde listeye göre
sırayla disiplin kurulunca yazılı olarak disiplin kuruluna çağrılır.
Üyenin yazılı savunması alınmadan disiplin cezası verilemez.
Disiplin kurulunun yedi günden az olmamak üzere verdiği süre içinde savunma
yapmayan üye, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.
Disiplin kurulu kendilerine intikal eden ihbar ve
şikayetleri en çok bir ay içinde soruşturmaya başlar ve en geç üç ay içinde
sonuçlandırır.
Disiplin kurulunca verilen cezalar on gün içinde ilgililere
yazılı olarak tebliğ edilir. İlgililer bu karara karşı tebellüğ tarihinden
itibaren onbeş gün içinde yetkili idare mahkemesine dava açabilirler. Davanın
açılmış olması idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. Dava, zaruret
görülmeyen hallerde, evrak üzerinden inceleme yapılarak en kısa sürede
sonuçlandırılır. Yetkili idare mahkemesince verilen kararlara karşı bölge idare
mahkemesine başvurulabilir. Bölge idare mahkemesinin verdiği kararlar kesindir.
Oda üyelerine birlik disiplin kurulunca verilecek cezalar
şunlardır:
a) Uyarma cezası: Meslek şeref ve haysiyetine uygun düşmeyen
hareketleri olan, odaya olan üyelik görev ve yükümlülüklerini yerine
getirmeyen, üyesi olduğu oda ve diğer esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşlarının
itibarını zedeleyici fiilde bulunan ve sözler sarf eden, müşteri veya diğer
kişilerle olan ilişkilerinde terbiye ve nezakete aykırı davranışlarda bulunan
üyenin, meslekî faaliyetinde ve davranışlarında daha dikkatli olması
gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde uyarma cezası
gerektiren fiili tekrarlaması halinde kınama cezası ile tecziye edilir.
b) Kınama cezası: Müşterilerine ve diğer kişilere olan
taahhütlerini yerine getirmeyen veya bunlara karşı haksız ithamda bulunan,
müşterilerini ve diğer kişileri kandıran, nizami ölçü ve tartı aletlerini
bilerek kullanmayan üyeye meslekî faaliyetinde ve davranışlarında kusurlu
olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Üye, bir yıl içinde kınama cezasını
gerektiren fiili tekrarlaması halinde para cezası ile tecziye edilir.
c) Para cezası: Üyenin, Bakanlık, o yer idare amiri, esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından mevzuata uygun olarak alınmış
kararlara aykırı hareket etmesi ve mükerrer kınama cezası almasından dolayı,
para cezası ile cezalandırılmasıdır. Para cezaları birliğe gelir kaydedilir.
Verilecek para cezası 61 inci maddeye göre belirlenen yıllık aidatın iki
katıdır. Üyenin para cezası verilmesini gerektiren eylem ve davranışlarının,
aynı eylem ve davranış olmasına bakılmaksızın bir yıl içinde tekrarında,
verilecek ceza yıllık aidatın beş katı olarak uygulanır.
d) Geçici veya uzun süreli oda üyeliğinden çıkarma cezası:
Üyenin, esnaf ve sanatkâr sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz
kızartıcı ve utanç verici hareketlerde, huzur, sükun ve çalışma düzenini bozucu
eylem ve davranışlarda bulunması karşısında oda üyeliğinden geçici veya uzun
süreli olarak çıkarılması, bu süre içerisinde mesleki faaliyetini
yürütememesidir.
Geçici çıkarma cezası bir aydan az, altı aydan fazla; uzun
süreli çıkarma cezası altı aydan az, iki yıldan fazla olamaz.
Birliğin gelirleri
MADDE 25.- Birliğin gelirleri şunlardır:
a) Birliğe bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti.
b) Birliğe bağlı odalar tarafından ödenecek katılma payları.
c) Yayın gelirleri.
d) Bağış ve yardımlar.
e) Birlik amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
f) Birlik tarafından verilecek danışmanlık ve düzenlenecek
sosyal faaliyet gelirleri.
g) Birlik tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi ve
fuarlardan sağlanacak gelirler.
h) Para cezaları.
ı) Konfederasyonca belirlenen ücret tarifelerine göre
düzenlenecek ve onanacak belge ile hizmet karşılığı gelirleri.
j) Sicile ilk kayıt ücreti.
k) Sicil harçlarından alınacak paylar.
l) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkârlar Federasyonu
Federasyonun kuruluşu
MADDE 26.- Federasyon kurulabilmesi için ülke genelinde aynı
meslek dalında kurulmuş olan odaların % 60'ının genel kurullarının federasyon
kurulması yönünde karar almaları ve kurucu oda adedinin 60'dan az olmaması şarttır.
Kurucular, Bakanlıkça hazırlanmış örneğe uygun olarak
düzenleyecekleri federasyon ana sözleşmesini bir dilekçe ile birlikte Bakanlığa
verirler. Federasyon kuruluşlarında Konfederasyonun görüşü alınır.
Federasyon; ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından
onanmasından sonra kurulmuş olur. Aynı faaliyet konusunda birden fazla
federasyon kurulamaz.
Federasyonların merkezi Ankara'dadır.
Federasyona kayıt
MADDE 27.- Federasyon kurulduktan sonra aynı meslek dalında
kurulmuş bulunan veya sonradan kurulacak odalar, kuruluş tarihinden itibaren
bir ay içinde federasyona kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen odaların kayıtları
federasyon tarafından resen yapılır ve ilgili odaya yazılı olarak bildirilir.
Federasyonun organları
MADDE 28.- Federasyon organları
şunlardır:
a) Genel kurul: Federasyon genel kurul tarihinden en az altı
ay önce kurulmuş olan odaların yönetim kurulu başkan ve üyelerinden oluşur.
b) Yönetim kurulu: Başkan dahil olmak üzere, oda sayısı 75
ve daha az olanlarda 9, 76-125 olanlarda 11, 126 ve daha fazla olanlarda 13
kişiden oluşur ve genel kurul üyeleri arasından dört yıl süreyle görev yapmak
üzere seçilir. Aynı sayıda yedek üye seçilir.
c) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilecek 3 kişiden oluşur. Aynı sayıda yedek üye
seçilir.
Federasyon genel
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 29.- Federasyon genel kurulunun başlıca görev ve
yetkileri şunlardır:
a) Federasyon başkanını, yönetim kurulu ve denetim kurulu
asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, denetim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu program içinde
yer alan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
incelemek, aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu
tespit edilen organ üyeleri hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp
kalmamasına karar vermek.
f) Üye odalarda ve üye odalar arasında meslek ve
sanatlarının yürütülmesi yönünden çıkacak olumsuzlukları ve anlaşmazlıkları
çözüme kavuşturmak ve üye odaların uyması zorunlu meslekî kararların alınmasını
sağlamak üzere Konfederasyona teklifte bulunmak.
g) Üye odalar ve mensuplarının meslekî gelişme ve
ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak maksadıyla gerekli tedbirleri almaya ve
bu konuda gereken kurs, seminer, fuar ve benzeri kültürel ve sosyal
faaliyetlerde bulunmaya, tesisler kurmaya, Konfederasyonun uygun görüşü ile
Bakanlıktan izin alarak uluslararası kuruluşlara üye olmaya karar vermek.
h) İmkanları ölçüsünde öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayri safi gelirinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardım yapılmasına ve bütçe imkanları elverişli olmayan üye
odalara durumlarını belgelendirmeleri kaydıyla aynî ve nakdi yardımda
bulunulmasına karar vermek.
ı) Kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik gayrimenkul ve
her türlü taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç para alınmasına
karar vermek; bütün bu faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
j) Üye odaların ve üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını
karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve mesleğin genel menfaatlere
uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla sınırlı olarak kurulmuş veya
kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak etmek, amaçlarına uygun olarak
eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf kurmaya karar vermek ve bu
konudaki işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki vermek.
Federasyon yönetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 30.- Federasyon yönetim kuru-lunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Federasyon işlerini mevzuata ve genel kurul kararlarına
uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık ve Konfederasyonca mevzuat gereği verilecek
görevleri yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Mevzuat ve oda ana sözleşmesi esasları içinde
yürütülmesini sağlamak üzere, gerekli görülecek zamanlarda, üye odaların çalışmalarını
inceleyerek alınması gerekli idarî ve mali tedbirler hakkında bildirimde
bulunmak ve odanın bağlı bulunduğu birliğe bilgi vermek.
e) Federasyonda çalışan personel ile odalarla mensupları
hakkındaki lüzumlu bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
düzenli olarak tutulmasını sağlamak ve resmî dairelerin bu husustaki
taleplerini yerine getirmek.
f) Üyesi olan odalar ve mensuplarının mesleki bilgi ve
eğitim çalışmalarını temin etmek, resmî ve özel merciler nezdinde gerekli
girişim ve temaslarda bulunmak, mensuplarının genel meslekî menfaatlerini
ilgilendiren konularda adlî ve idarî yargı mercileri önünde federasyon başkanı
marifetiyle federasyonu temsil etmek.
g) Genel sekreter ve diğer personelin atama, terfi,
cezalandırma ve görevlerine son verilmesine karar vermek.
h) Resmî ve özel merciler tarafından istenecek temsilcileri
atamak ve görevlendirmek.
ı) Üye odaların gelişmesi için lüzumlu ve yararlı tedbirleri
almak ve gereken tesisleri kurmak.
j) Federasyon katılma payının ve kayıt ücretinin üye odalardan
elektronik ortamda tahsilini sağlamak.
k) Bilânço ve gelir ve gider hesap cetvelini Şubat ayı
sonuna kadar, genel kurul evrakını ise genel kurulu takip eden on gün içinde
Konfederasyona göndermek.
Federasyon denetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 31.- Federasyon denetim kurulu-nun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan
kararların yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini
incelemek.
b) Federasyon işlemlerinin mevzuat ve federasyon ana
sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık ve Konfederasyon tarafından mevzuat gereği
verilen görevlerin yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Federasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye
odalardan zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek ve federasyonun
işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Federasyonun gelirleri
MADDE 32.- Federasyonun gelirleri şunlardır:
a) Federasyona bağlı odalardan alınacak kayıt ücreti ve
katılma payları.
b) Yayın gelirleri.
c) Bağış ve yardımlar.
d) Federasyonun amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluşların ve iştiraklerin gelirleri.
e) Federasyonca düzenlenecek sosyal faaliyet gelirleri.
f) Federasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar, sergi
ve fuarlardan sağlanacak gelirler.
g) Konfederasyonca belirlenen tarife ücretleri karşılığında
düzenlenecek ve onanacak belge ve hizmet karşılıkları.
h) Faiz ve diğer gelirler.
Fesih ve tasfiye
MADDE 33.- Federasyon, kayıtlı üye odalardan üçte birinin
yazılı fesih talebi üzerine bir ay içinde yapacağı genel kurul toplantısında,
genel kurul üyelerinin üçte ikisinin kararı ile feshedilir.
Feshedilen federasyon, Konfederasyonca görevlendirilecek üç
kişilik bir heyet tarafından, borçları kendi varlığından ödenip, alacakları
tahsil edildikten ve tasfiye giderleri de karşılandıktan sonra kalacak meblağ
ve aynî haklar Konfederasyona devrolunur. Beş sene içerisinde aynı konuda
federasyon kurulduğu takdirde devrolunan meblağ bu kuruluşa verilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Türkiye
Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonu
Konfederasyonun kuruluşu
MADDE 34.- Konfederasyon, Bakanlıkça hazırlanmış örneğine
uygun Konfederasyon ana sözleşmesinin Bakanlık tarafından onanmasından sonra
kurulmuş olur. Kuruluş merkezi Ankara'dadır. Konfederasyonun kısa adı TESK'tir.
Konfederasyona kayıt
MADDE 35.- Bu Kanuna göre kurulmuş veya kurulacak olan
birlik ve federasyonlar kuruluş tarihinden itibaren bir ay içinde
Konfederasyona kayıt olmak zorundadırlar.
Kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen birlik ve
federasyonların kayıtları Konfederasyonca resen yapılır ve ilgili meslek
kuruluşlarına yazılı olarak bildirilir.
Konfederasyonun organları
MADDE 36.- Konfederasyonun organları şunlardır:
a) Genel kurul: Birlik ve federasyonların başkan ve yönetim
kurulu üyelerinden oluşur.
b) Başkanlar kurulu: Konfederasyon genel başkanı ile birlik
ve federasyon başkanlarından oluşur.
c) Yönetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından dört yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilen genel başkan dahil 15 kişiden oluşur. Aynı
sayıda yedek üye seçilir.
d) Denetim kurulu: Genel kurul üyeleri arasından veya ikisi
dışarıdan dört yıl süreyle görev yapmak üzere seçilen 5 kişiden oluşur. Aynı
sayıda yedek üye seçilir.
Konfederasyon genel
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 37.- Konfederasyon genel kuru-lunun görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Konfederasyon genel başkanını, yönetim kurulu ve denetim
kurulu asıl ve yedek üyelerini seçmek.
b) Yönetim kurulu faaliyet raporu, dene-tim kurulu raporu,
bilânço ve gelir ve gider hesaplarını incelemek, kabul veya reddetmek.
c) Yönetim kurulu ve denetim kurulunu ibra etmek.
d) Yeni döneme ait çalışma programı ile bu programda yer
alan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi incelemek,
aynen veya değiştirerek kabul etmek.
e) İşlem ve eylemleri nedeniyle hukuki ve cezai sorumluluğu
tespit edilen organ üyeleri hakkında dava açılmasına, bunların görevde kalıp
kalmamasına karar vermek.
f) Yönetim kurulunca hazırlanan yönetmelikleri onamak.
g) Herhangi bir sebeple birlik ve federasyonlarla
Konfederasyon yönetim kurulu ve denetim kurulu arasında çıkacak görüş
ayrılıklarını çözüme kavuşturmak.
h) Esnaf ve sanat sahiplerinin meslek ve sanatlarının
yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbir ve teşebbüslerden yönetim
kurulu tarafından getirilecek konuları incelemek ve karara bağlamak.
ı) Eğitim ve öğretim kurumları açılmasına, öğrenci yurtları
tesis edilmesine, burs verilmesine ve öğrenci okutulmasına, bir evvelki yıl
gayri safi gelirinin %10'unu geçmemek şartıyla kamu yararına hizmet eden
kuruluşlara sosyal yardımlarda bulunulmasına, bütçe imkanları yeterli olmayan
birlik ve federasyonlara durumlarını belgelendirmek kaydıyla aynî ve nakdi
yardım yapılmasına karar vermek.
j) Konfederasyonun kuruluş amacını gerçekleştirmeye yönelik
gayrimenkul ve her türlü taşıt alım satımına, gayrimenkul karşılığında ödünç
para alınmasına karar vermek, bu faaliyetlerine ait bilgileri Bakanlık e-esnaf
ve sanatkâr veri tabanında güncelleyerek tutmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve üyelerinin
müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslekî faaliyetlerini kolaylaştırmak ve
mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak amaçlarıyla
sınırlı olarak kurulmuş veya kurulacak şirketlere ve kooperatiflere iştirak
etmek, amaçlarına uygun olarak eğitim ve öğretim kurumları kurmak üzere vakıf
kurmaya karar ve bu konuda işlemleri yürütmek üzere yönetim kuruluna yetki
vermek.
Konfederasyon başkanlar
kurulu
MADDE 38.- Konfederasyon başkanlar kurulu, yüksek istişare
kurulu olarak, ülke genelindeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına
ilişkin meseleler ile Türk esnaf ve sanatkârlarının ülke içindeki ve
uluslararası düzeydeki gelişme ve sorunları hakkında Konfederasyon yönetim
kuruluna tavsiyelerde bulunur.
Konfederasyon genel başkanı, başkanlar kurulunun da
başkanıdır. Başkanın bulunmadığı hallerde toplantıya yetki verilen
Konfederasyon genel başkan vekili başkanlık eder.
Kurul, üyelerinin çoğunluğu ile yılda bir defa Ekim ayında
kendiliğinden ve gerektiğinde Konfederasyon genel başkanının veya başkanlar
kurulunun çoğunluğunun yazılı çağrısı üzerine her zaman toplanabilir.
Konfederasyon yönetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 39.- Konfederasyon yönetim kurulunun başlıca görev ve
yetkileri şunlardır:
a) Konfederasyon işlerini mevzuata ve genel kurul ve
başkanlar kurulu tavsiyelerine uygun olarak yürütmek.
b) Bakanlık tarafından mevzuat gereği verilecek görevleri
yerine getirmek.
c) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programlarını ve tahmini bütçeyi
hazırlamak ve genel kurulun onayına sunmak.
d) Birliklerin, federasyonların ve gerektiğinde odaların
çalışmalarını mevzuat ve ana sözleşmeleri esasları içinde yürütülmesini
sağlamak için lüzumlu görülecek zamanlarda hesap ve işlemlerini incelemek ve
alınması gerekli tedbirler hakkında bildirimde bulunmak; birlik ve
federasyonların, gelecek yıl çalışma programları ile yıl sonu bilânço ve gelir
ve gider cetvellerini değerlendirmek ve bu kuru-luşlara yol gösterici
tavsiyelerde bulunmak.
e) Üyeleri hakkında gerekli bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanında düzenli olarak bulunmasını sağlamak, resmî ve özel
mercilerce lüzumlu görülecek konularda istenecek bilgi ve mütalaayı vermek,
mensuplarının genel meslekî menfaatlerini ilgilendiren konularda, adlî ve idarî
yargı mercileri önünde Konfederasyon genel başkanı marifetiyle Konfederasyonu
temsil etmek.
f) Birlikler veya birliklerle federasyonlar arasında çıkacak
anlaşmazlıkları incelemek ve çözüme kavuşturmak, çözüme kavuşturula-mayan
hususları Bakanlığa intikal ettirmek.
g) Konfederasyon topluluğu içindeki kuruluş mensuplarının
meslek ve sanatlarının yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbirleri
almak ve teşebbüslerde bulunmak.
h) Konfederasyon personelinin tüm bilgilerini Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında takip etmek, genel sekreter ve diğer
personelin atanma, terfi, cezalandırılma ve görevlerine son verilmesine karar
vermek.
ı) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını ilgilendiren
konularda hazırlanacak mevzuat hakkında, gerektiğinde Konfederasyon görüşünü
oluşturmak ve ilgili makama sunmak.
j) Ülke içinde ve dışında sergi ve fuarlar düzenlemek,
desteklemek, katılmak ve Bakanlık izni alınmak şartıyla, ülke dışındaki meslekî
kuruluşlara üye olma çalışmaları yapmak.
k) Esnaf ve sanatkârlar ile Konfederasyona bağlı
kuruluşların ihtiyacı olan yardım ve kredileri sağlamak için gerekli
girişimlerde bulunmak.
l) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının muhasebe ve
personel ile gereken diğer konularda yönetmeliklerini hazırlamak.
m) Meslek standartlarının belirlenmesi konusunda Millî
Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türk Standartları
Enstitüsü ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile işbirliği yapmak,
n) Millî Prodüktivite Merkezi, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi
Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı ve benzeri kuruluşların kurullarına
katılacak delegeyi tespit etmek.
o) Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesini Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri ta-banında yayınlamak, meslekî yayında bulunmak.
p) Birlik ve federasyonlarca gönderilen uyulması zorunlu
meslekî kararları Bakanlık onayına sunmak.
r) Federasyon, birlik ve odalarda Konfederasyon tarafından
yapılan denetimler sonucunda organ üyelerinin ve görevli personelin 59 uncu
maddeye göre sorumlu görülmesi halinde, sonuç hakkında Bakanlığa bilgi vermek.
s) Konfederasyon katılma payının ve kayıt ücretinin birlik
ve federasyonlardan elektronik ortamda işlem sırasında tahsilini sağlamak.
t) Kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerin yaşatılması ve
korunması için gerekli tedbirleri almak, konuyla ilgili olarak Bakanlığı
bilgilendirmek.
Konfederasyon denetim
kurulunun görev ve yetkileri
MADDE 40.- Konfederasyon denetim kurulunun görev ve
yetkileri şunlardır:
a) Bu Kanunla verilen görevler ile genel kurulda alınan kararların
yönetim kurulu tarafından yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
b) Konfederasyon işlemlerinin mevzuat ve Konfederasyon ana
sözleşmesi çerçevesinde yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
c) Bakanlık tarafından mevzuat gereği verilen görevlerin
yerine getirilip getirilmediğini incelemek.
d) Konfederasyon kayıt ücreti ve katılma paylarının üye
birlik ve federasyonlardan zamanında tahsil edilip edilmediğini kontrol etmek
ve Konfederasyonun işlem ve hesapları hakkında genel kurula rapor vermek.
e) Genel kurulu olağanüstü toplantıya çağırmak.
Denetim kurulu üyeleri, yukarıda sayılan görev ve
yetkilerinden (d) ve (e) bentlerinde belirtilenleri salt çoğunlukla yerine
getirirler.
Konfederasyonun gelirleri
MADDE 41.- Konfederasyonun gelirleri şunlardır:
a) Birlik ve federasyonca ödenecek kayıt ücretleri ve
katılma payları.
b) Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Sicil Gazetesi ile meslekî
yayın gelirleri.
c) Düzenlenecek ve onanacak belge gelirleri.
d) Para cezaları.
e) Konfederasyon amacını gerçekleştirmek için kurulacak
kuruluş ve iştirak gelirleri.
f) Konfederasyon tarafından düzenlenecek meslekî kurslar,
eğitim faaliyetleri, fuar ve
sergilerden sağlanacak gelirler.
g) Konfederasyona bağlı kuruluşlarda kullanılan her türlü
matbu evrakın basım ve dağıtımından veya bu evrakın elektronik ortamda
düzenlenmesinden sağlanan gelirler.
h) Sosyal ve kültürel organizasyonlardan sağlanan gelirler.
ı) Esnaf ve Sanatkârların Meslek Eğitimini Geliştirme ve
Destekleme Fonu gelirleri.
j) Bağış ve yardımlar.
k) Faiz ve diğer gelirler.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ortak Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Genel
Kurul Toplantıları,
Seçimler
ve Yasaklar
Genel kurul toplantıları
ve çağrı
MADDE 42.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
genel kurul toplantıları yönetim kurulu tarafından yapılacak çağrı üzerine,
dört yılda bir olmak üzere;
a) Oda genel kurulları Ocak, Şubat ve Mart aylarında,
b) Birlik genel kurulları Mayıs ayında,
c) Federasyon genel kurulları Haziran ayında,
d) Konfederasyon genel kurulu Eylül ayında,
kuruluşun merkezinin bulunduğu yerde
yapılır.
Genel kurul toplantısını zamanında yapmayan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel kurul işlemleri odalarda bağlı olduğu
birlik, birlik ve federasyonlarda Konfederasyon, Konfederasyonda ise Bakanlık
tarafından görevlendirilecek üç kişilik kurul tarafından yürütülür ve
görevlendirmeden sonraki iki ay içinde genel kurul yapılır.
Genel kurul toplantılarının, yeri, tarihi, saati ve gündemi
toplantıdan en az onbeş gün önce ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanındaki sayfasında yayınlanır. Ayrıca,
oda ve birliklerce mahalli olarak günlük veya haftalık yayınlanan bir gazetede,
gazete çıkmayan yerlerde ise teamüle göre ilân olunur. Federasyon ve
Konfederasyon genel kurul toplantıları Türkiye genelinde yayınlanan bir
gazetede ilân olunur. Genel kurula sunulacak raporlar toplantıdan onbeş gün
önce ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanındaki sayfasından üyelerinin bilgilerine sunulur ve kuruluşun
merkezinde ayrıca incelemeye açık tutulur. Genel kurul toplantısından bir üst
kuruluş yazılı olarak onbeş gün önce haberdar edilir.
Genel kurul toplantıları, üye sayısına uygun büyüklükte
salonda yapılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş genel
kurullarını kuruluş tarihinden sonraki doksan gün içinde yaparlar.
Olağan toplantı gündemi
MADDE 43.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
genel kurulu, her kuruluşun ana sözleşmesine uygun olarak düzenlenecek
aşağıdaki ve gerek görülmesi halinde ilave edilecek diğer gündem maddeleriyle
toplanır. Gündem maddeleri ayrı ayrı görüşülür.
a) Açılış.
b) Başkanlık divanının teşekkülü.
c) Saygı duruşu ve İstiklal Marşının okunması.
d) Başkanlık divanına tutanakları imzalama yetkisi
verilmesi.
e) Yönetim kurulu faaliyet raporunun okunması ve müzakeresi.
f) Denetim kurulu raporunun okunması ve müzakeresi.
g) Bilânço, gelir ve gider hesaplarının okunması ve
müzakeresi.
h) Bilânço, gelir ve gider hesaplarının kabulü veya reddi.
ı) Yönetim kurulu ve denetim kurulunun ayrı ayrı ibrası.
j) Yeni dönem çalışma programı ile bu program içinde yer
alacak olan eğitim, teorik ve pratik kurs programları ve tahmini bütçenin
görüşülmesi, kabulü veya reddi.
k) Aylık ücretlerin, huzur haklarının, yolluk ve konaklama
ücretlerinin tespit edilmesi.
l) Dilek ve temenniler.
m) Seçimler.
n) Kapanış.
Gündemde yer almayan konular, toplantıda hazır bulunan genel
kurul üyelerinin beşte birinin yazılı isteği ile yapılacak oylama sonucuna
göre, Bakanlık tarafından görüşülmesi istenen hususlar ise doğrudan gündeme
alınır. Ana sözleşme değişikliği ve fesih hususu, ilân edilen gündemde yer
almadıkça genel kurul üyelerinin teklifi olsa dahi görüşülemez.
Olağanüstü genel kurul
toplantıları
MADDE 44.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurulları;
a) Yönetim kurulu üye tam sayısının çoğunluğunun kararı ile
yönetim kurulu tarafından,
b) Genel kurul üyelerinin dörtte birinin noterce tasdik
edilmiş imzası ile düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak
başvuru üzerine, alınacak kararla yönetim kurulu tarafından,
c) Denetim kurulu tarafından,
d) Haklı ve geçerli sebeplerin varlığı halinde Bakanlık
tarafından,
olağanüstü olarak toplantıya çağırılır. Toplantı, çağrısında
belirlenen gündemle yapılır. Olağanüstü toplantılarda belirlenen gündem dışında
görüşme yapılamaz. Bakanlık çağrısı hariç, yapılacak olağanüstü genel kurul
toplantısı hazırlık çalışmaları yönetim kurulunca yürütülür. Yönetim kurulunun
bu görevi yerine getirmemesi halinde ise, olağanüstü genel kurul toplantısı
hazırlık çalışmalarının nasıl ve kimler tarafından yürütüleceği Bakanlık
tarafından belirlenir.
Genel kurul toplantıları
ve çoğunluk
MADDE 45.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurul toplantılarının açılabilmesi için genel kurul üyelerinin yarıdan
fazlasının toplantıya iştirak etmesi şarttır.
Birinci toplantıda çoğunluk sağlanamadığı takdirde genel
kurul toplantısı bir ayı geçmemek üzere ertelenir. İki toplantı arasındaki süre
odalarda beş, diğerlerinde iki günden az olamaz. Bu durum iki genel kurul üyesi
ve Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından düzenlenecek bir
tutanakla tespit olunur.
İlk toplantı ilânında ikinci toplantının yeri, tarih ve
saati belirtilmiş ise yeniden ilân yapılmaz. İkinci toplantıya katılanların
sayısı odalarda, yönetim kurulu ve denetim kurulu üyelerinin toplamının beş
katından az olamaz. Diğer esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında bu
maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
Genel kurul toplantılarında kararlar toplantıya katılan
üyelerin çoğunluğu ile alınır. Ancak, fesih konusunda karar alınabilmesi için
genel kurul üyelerinin üçte ikisinin, ana sözleşme değişikliği için ise genel
kurul üyelerinin yarısından fazlasının kararı zorunludur.
Genel kurul toplantısına
katılacaklar listesi
MADDE 46.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurul toplantılarına katılan genel kurul üyeleri; adı, soyadı, baba adı, doğum
yeri ve tarihi, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, esnaf ve sanatkârlar sicil
numarası ile temsilcisi oldukları meslek kuruluşlarının isimlerini gösterecek
şekilde, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından alacakları listedeki yerlerini kimlik göstermek ve
imza etmek suretiyle genel kurula katılırlar. Genel kurulda delegeler ve
misafirler ayrı yerlerde otururlar. Güvenliğin temini bakımından Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından gerek görülürse genel kurul
toplantısına misafir alınmaz.
Genel kurul üyelerinin toplantıya bizzat katılmaları gerekli
olup, vekâlet kabul edilmez. Genel kurul üyelerinden birden fazla temsil hakkı
olanların, her temsil hakları için ayrı oy hakkı vardır.
Genel kurul toplantısına katılacakların listesi ve diğer
genel kurul evrakı, genel kurul divan başkanı ve divan üyeleri ile Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından imza olunur.
Bakanlık temsilcisi ve
hükümet komiseri
MADDE 47.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının genel
kurul toplantılarının geçerli olabilmesi için Bakanlık temsilcisinin veya
hükümet komiserinin toplantı süresince bulunması ve kapanışa kadar toplantıya
nezareti zorunludur. Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri, toplantının
mevzuat, ana sözleşmeleri ve gündem esasları içinde yapılmasını temin ve
denetlemekle görevlidir.
Görevlendirilen Bakanlık temsilcisinin veya hükümet
komiserlerinin imzasını taşımayan genel kurul toplantısına katılacaklar listesi
ile tutanaklar ve dolayısıyla toplantı belgeleri hüküm ifade etmez.
Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri, Bakanlık veya bu
konuda yetkilendirilen mülkî idare amiri tarafından görevlendirilir.
Toplantıdan en az onbeş gün evvel Bakanlık veya yetkilendirilen mülkî idare
amirliğine müracaatla toplantı yeri, günü, saati ve gündemi bildirilmek
suretiyle Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri görevlendirilmesinin talep
edilmesi lazımdır. Toplantı başlamadan evvel çağrının usûlüne uygun olarak
yapıldığı, genel kurul toplantısına katılacaklar listesinin Bakanlık e-esnaf ve
sanatkâr veri tabanından alındığı ve çoğunluğun tamam olduğu Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri tarafından incelenip tespit edilerek
görüşmelere başlanmasına izin verilir.
Ancak, usûlüne uygun olarak yapılan müracaat üzerine
görevlendirme yapıldığı halde, Bakanlık temsilcisi veya hükümet komiseri
toplantıya katılmaz ise mülki idare amirine durum bildirilir. Bakanlık
temsilcisi veya hükümet komiseri yine gelmezse bir saat sonra toplantıya
başlanır.
Genel kurul toplantılarında görevlendirilecek Bakanlık
temsilcileri veya hükümet komiserlerinin Bakanlık tarafından belirlenecek
zaruri masraf ve ücretleri, genel kurulu düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşu tarafından ödenir.
Başkanlık divanı
MADDE 48.- Bakanlık temsilcisinin veya hükümet komiserinin
toplantıyı açma iznini vermesini müteakip genel kurul üyeleri tarafından, genel
kurul üyeleri veya üst kuruluşlarca görevlendirilmiş temsilciler arasından
genel kurulu, belirlenen ve oylanacak gündeme göre sevk ve idare ile görevli
bir başkan, bir başkan vekili ve üç katip üye açık oyla, ya da toplantıya
katılan genel kurul üyelerinin beşte birinin yazılı teklifi halinde, gizli oy
açık tasnifle seçilir.
Organ ve yönetim kurulu
başkanlarının seçimleri
MADDE 49.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının organ
seçimleri ile yönetim kurulu başkanlarının seçimi tek dereceli olarak, yargı
gözetiminde gizli oyla ve açık tasnifle yapılır.
Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az yirmi gün
önce, genel kurul üyelerini gösteren Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından
hazırlanmış genel kurul toplantısına katılacaklar listesi, toplantının gündemi,
yeri, günü, saati ile çoğunluk sağlanamadığı takdirde yapılacak ikinci
toplantıya ilişkin hususları belirleyen bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak o
yer ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Birden fazla ilçe seçim kurulu
bulunan yerlerde görevli hâkim, Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir.
Hâkim, gerektiğinde ilgili kayıt ve belgeleri de getirtip
inceleme yapmak suretiyle varsa noksanlıkları tamamlattırdıktan sonra seçime
katılacak genel kurul üyelerini belirleyen listeyi ve diğer hususları onaylar,
onaylanan liste ile toplantıya ilişkin diğer hususlar seçim kurulu ile ilgili
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun merkezinde ve genel kurulun yapılacağı
yerde asılmak suretiyle, ayrıca Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında,
yedi gün süre ile ilân edilir.
Yedi günlük ilân süresi içinde listeye yapılacak itirazlar
hâkim tarafından incelenir ve en geç iki gün içerisinde kesin olarak karara
bağlanır.
Bu suretle kesinleşen listeler ile toplantıya ilişkin diğer
hususlar onaylanarak ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşuna gönderilir.
Hâkim, kamu görevlileri veya aday olmayan genel kurul
üyeleri arasından bir başkan ile iki üyeden oluşan bir seçim sandık kurulu
atar. Aynı şekilde ayrıca üç yedek üye de belirler. Seçim sandık kurulu
başkanının yokluğunda kurula en yaşlı üye başkanlık eder.
Seçim sandık kurulu, seçimlerin Kanunun öngördüğü esaslara
göre yürütülmesi, yönetimi ve oyların tasnifi ile görevli olup görevleri, bu
işlemler bitinceye kadar aralıksız olarak devam eder.
Bin kişiden fazla üyesi bulunan genel kurullarda her bin
kişi için bir oy sandığı bulunur ve her seçim sandığı için ayrı bir kurul
oluşturulur. İki yüze kadar olan üye fazlalığı sandık sayısında nazara alınmaz.
Sandıkların konacağı yerler hâkim tarafından belirlenir. Seçimlerde
kullanılacak araç ve gereçler, seçim kurulundan sağlanır.
Oy verme işlemi genel kurul görüşmelerinden sonra başlar ve
saat 17:00'ye kadar, gizli oy açık tasnif esaslarıyla devam eder. Seçim süresi
sona erdiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen üyeler de
oylarını kullanırlar. Listede adı yazılı bulunmayan üye oy kullanamaz. Oylar oy
verenin kimliğinin resmî bir kuruluşça verilen belge ile kanıtlanmasından ve
listedeki isminin karşısındaki yerin imzalanmasından sonra kullanılır. Oylar,
asıl ve yedek üyeler belirtilerek her türlü şekilde düzenlenen oy
pusulalarının, üzerinde ilçe seçim kurulu mührü bulunan ve oy verme sırasında
sandık kurulu başkanı tarafından verilecek zarflara konulmak suretiyle
kullanılır. Bunların dışındaki zarflara konulan oylar, geçersiz sayılır.
Adaylar asıl ve yedek üye olarak liste halinde seçime girerlerse, tasnif
sonunda en fazla oy alan listedeki asıl adaylar asıl, yedek adaylar da yedek
olarak, seçimi kazanmış olurlar. Liste içindeki oylara göre üyeler sıralanır.
Genel kurullarda oy verme işlemi alt yapı müsait olduğu
takdirde elektronik ortamda gerçekleştirilebilir.
Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit
edilip, sandık kurulu başkan ve üyeleri tarafından imzalanır. Birden fazla
sandık bulunması halinde tutanaklar ile elektronik ortamda kullanılan oylar
hâkim tarafından birleştirilir. Tutanakların birer örneği seçim yerinde asılmak
ve ilgili meslek kuruluşunun Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr sayfasında
yayınlanmak suretiyle geçici seçim sonuçları ilân edilir. Kullanılan oylar ve
diğer belgeler tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süreyle saklanmak üzere
ilçe seçim kurulu başkanlığına verilir. Seçimin devamı sırasında yapılan
işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim
sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin
olarak karara bağlanır. İtiraz süresinin geçmesi ve itirazların karara
bağlanmasından hemen sonra hâkim yukarıdaki hükümlere göre kesin sonuçları ilân
eder. Seçim sonuçları üst kuruluşlara ve Bakanlığa bildirilir.
Hâkim, herhangi bir sebeple seçimi durdurduğu veyahut seçim
sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usûlsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle
seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde, ilgililer bu karara, tebliğ
tarihinden itibaren üç iş günü içinde il seçim kuruluna itiraz edebilirler. İl
seçim kurulu en geç iki iş günü içinde itirazı inceler ve kesin olarak karara
bağlar. İptal kararının kesinleşmesi üzerine hâkim bir aydan az ve iki aydan
fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimin yenileneceği Pazar gününü tespit
ederek ilgililere ve Bakanlığa bildirir. Belirlenen günde yalnız seçim yapılır
ve seçim işlemleri bu madde ile Kanunun öngördüğü diğer hükümlere uygun olarak
yürütülür.
Seçimlerin tamamının iptali halinde seçimler yenileninceye
kadar geçen sürede yönetim kurulu görevini yapmak üzere odalara birlik, birlik
ve federasyonlara Konfederasyon, Konfederasyona ise Bakanlık tarafından, genel
kurul üyeleri arasından üç kişilik bir kurul atanır.
İlçe seçim kurulu başkanı hâkime ve seçim sandık kurulu
başkanı ile üyelerine, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen
Kütükleri Hakkında Kanunda belirtilen esaslara göre tavan gösterge üzerinden
ücret ödenir. Bu ve diğer seçim giderleri genel kurulu yapan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşu tarafından karşılanır.
Seçimler sırasında sandık kurulu başkan ve üyelerine karşı
işlenen suçlar, kamu görevlilerine karşı işlenmiş gibi cezalandırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının seçim tarihleri,
Bakanlar Kurulu tarafından bir yılı geçmemek üzere ertelenebilir.
Seçilme şartları
MADDE 50.- Genel kurul üyelerinin esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarına genel başkan, başkan ve yönetim, denetim, disiplin
kurullarına üye olarak seçilebilmeleri için gerekli şartlar şunlardır:
a) Denetim kurulu üyeliği için en az lise, bu şartı taşıyan
üye bulunmadığı takdirde sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul mezunu olmak;
Konfederasyon denetim kurulu üyeliğine dışarıdan seçilecekler için dört yıllık
yüksek okul mezunu ve denetim formasyonunu haiz olmak; disiplin kurulu üyeliği
için en az lise mezunu olmak; yönetim kurulu üyeliği için ise en az ilkokul
mezunu olmak.
b) Konfederasyon denetim kuruluna dışarıdan seçilecekler ve
yeni kurulan odalar hariç, en az iki yıldır odaya kayıtlı olmak ve halen
çalışıyor bulunmak.
c) Taksirli suçlar hariç olmak üzere iki yıldan fazla hapis
cezasıyla cezalandırılmamış olmak, yahut affa uğramış veya tecil edilmiş
olsalar bile basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, evrakta sahtecilik, görevi kötüye kullanma, inancı kötüye
kullanma, yalan yere tanıklık, kaçakçılık, hileli iflas, resmî ihale ve alım
satımlara fesat karıştırmak, kara para aklama, Devlet sırlarını açığa vurma,
terör, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına iştirak suçlarından dolayı
hüküm giymemiş olmak.
d) Seçim esnasında oda üyeliğinden geçici veya uzun süreli
olarak çıkarılmasına ilişkin kesinleşmiş ceza almamış olmak.
Seçilme şartlarından bir veya birkaçını taşımadığı sonradan
anlaşılanlar ile bu şartlardan en az birini görev süreleri içinde kaybedenlerin
üyelikleri kendiliğinden sona erer. Bu durumda üyeliğin düşmesi ve en fazla oy
alan yedek üyeden başlamak üzere yeni üyenin üyeliğe davetine ilişkin karar ve
işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.
Organlarda görev alma
yasağı
MADDE 51.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
denetim ve disiplin kurulu üyeliği bulunanların, aynı kuruluşun yönetim
kurulunda görev almaları yasak olduğu gibi , bu kişilerin eşleri, üstsoy,
altsoy ve ikinci derecedeki kan hısımlarının da aynı dönemde, bu kuruluşun
yönetim, denetim ve disiplin kurullarında görev almaları yasaktır.
Farklı mesleklerde faaliyet göstermelerinden dolayı birden
fazla odaya kaydı olan esnaf ve sanatkârlar ancak bir odanın yönetim veya
denetim kurulunda görev alabilirler. Bu kişiler odalarda birden fazla yetkili
organ üyeliği görevi alamazlar.
Ayrıca, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarından herhangi
birisinde yönetim, denetim veya disiplin kurulu üyeliği bulunanlar, diğer esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim, denetim veya disiplin
kurullarının en fazla ikisinde daha üye olarak yer alabilirler. Bu kişiler
uhdelerinde üç görevden ziyade üyelik bulunduramazlar. Aynı kişi birlik ve
federasyon başkanı olamaz.
Amaç dışı faaliyet yasağı
MADDE 52.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, kuruluş
amaçları dışında herhangi bir faaliyette bulunamazlar. Kuruluş amaçları dışında
faaliyet gösteren veya bu Kanunda belirtilen asli görevlerini Bakanlığın
uyarısına rağmen yerine getirmeyen esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
sorumlu organlarının görevlerine son verilmesine ve yerlerine yenilerinin
seçilmesine Bakanlığın veya bu kuruluşların bulundukları yer Cumhuriyet
Başsavcılığının istemi üzerine, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince karar
verilir. Yargılama, basit yargılama usûlüne göre yapılır ve en geç iki ay
içinde sonuçlandırılır.
Görevlerine son verilen organların yerine, bu Kanundaki usul
ve esaslara göre, en geç bir ay içinde yapılacak genel kurul ile yenileri
seçilir. Yeni seçilenler eskilerin süresini tamamlar. Görevlerine son verilen
organ üyelerinin cezai sorumlulukları saklıdır. Bu organların yukarıdaki
hükümler gereğince görevlerine son verilmesine neden olan ve mahkeme kararında
belirtilen tasarrufları hükümsüzdür.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları, millî güvenliğin,
kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın
gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, valilik tarafından faaliyetten
men edilebilir. Faaliyetten men kararı, yirmidört saat içinde görevli hâkimin
onayına sunulur. Hâkim kararını kırksekiz saat içinde açıklar. Aksi halde bu
idarî karar kendiliğinden yürürlükten kalkar.
İKİNCİ
BÖLÜM
Toplantılar,
Temsil ve İlzam,
Huzur
Hakkı ve Aylık Ücretler,
Genel
Sekreterler
Yönetim kurulu
toplantıları ve kararları
MADDE 53.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yönetim kurulları en az ayda bir toplanır. Yönetim kurulu, gerek görülmesi
halinde başkanın veya üyelerinin çoğunluğunun ya da denetim kurulu çoğunluğunun
çağrısıyla her zaman toplanabilir. Yönetim kurulu toplantılarının çağrısı
üyelere yazılı olarak yapılır.
Yönetim kurulu, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve hazır
bulunanların çoğunluğu ile karar verir.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen
üyeler yönetim kurulu üyeliğinden çekilmiş sayılır.Yönetim kurulu üyeleri
arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en
fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre sırayla yönetim
kuruluna getirilir ve yeni üye ilk toplantıya yazılı olarak çağrılır. Yeni
üyenin iştiraki sağlanmadan yönetim kurulu toplantısı yapılamaz. Bu üyenin
toplantıya icabet etmemesi halinde sonraki üye çağrılarak yönetim kurulu üye
sayısı tamamlandıktan sonra toplantı yapılır.
Yönetim kurulu üyelerinin toplu olarak görevden ayrılması
veya asıl üye sayısının yarıdan aşağıya düşmesi ve yedeklerinin de kalmaması
halinde; üç ay içinde yapılacak seçimlere kadar, odalar birlik tarafından,
birlikler ve federasyonlar Konfederasyon tarafından, Konfederasyon ise Bakanlık
tarafından görevlendirilecek üç kişilik bir kurul tarafından yönetilir.
Başkan, temsil ve ilzam
MADDE 54.- Oda, birlik, federasyon başkanı ve Konfederasyon
genel başkanı genel kurul tarafından tek dereceli olarak seçilir; bunlar aynı
zamanda ilgili esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun yönetim kurulu üyesi ve
başkanıdır. Başkanlık ve genel başkanlık görevini üst üste iki dönem yapanlar
bir seçim dönemi geçmedikçe tekrar başkan seçilemezler. Genel başkan veya
başkanın herhangi bir sebeple görevinden ayrılması durumunda, yönetim kurulu
kalan süreyi tamamlamak üzere kendi aralarından birisini başkan olarak seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yönetim kurulu
üyeleri kendi aralarından, odalarda bir başkan vekili; oda sayısı 50 ve daha az
olan birliklerde bir başkan vekili, 51-100 olan birliklerde iki başkan vekili,
101 ve daha fazla olan birliklerde üç başkan vekili; federasyonlarda iki başkan
vekili; Konfederasyonda ise dört genel başkan vekili seçer.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarını temsil ve ilzama
başkan yetkilidir. Başkanın bulunmadığı zamanlarda, yönetim kurulunca
yetkilendirilmiş olan başkan vekili temsil ve ilzam görevini ifa eder. Esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşlarını, başkan veya başkan vekili ile genel
sekreterin müşterek imzaları bağlar.
Denetim kurulu
toplantıları
MADDE 55.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
denetim kurulları kendi üyeleri arasından bir başkan seçer. Denetim kurulları
ayda bir toplantı yaparlar. Denetim kurulları yaptıkları denetimlerin sonucunu
üç ayda bir yönetim kurullarına, dönem sonunda da genel kurula rapor halinde
sunarlar.
Mazeretsiz olarak üst üste üç toplantıya iştirak etmeyen
üyeler denetim kurulu üyeliğinden çekilmiş sayılır. Denetim kurulu üyeleri
arasında eksilme olduğu takdirde, yedek üyelerden genel kuruldaki seçimde en
fazla oy alanlar, oyların eşitliği halinde ise listeye göre sırayla denetim
kurulunca yazılı olarak denetim kuruluna çağrılır.
Denetim kurullarının asıl ve yedek üyelerinin tamamının
görevden ayrılmaları ve yedeklerinin de kalmaması halinde ilk seçime kadar,
odalarda birlik, birlik ve federasyonlarda Konfederasyon, Konfederasyonda ise
Bakanlık tarafından bir denetçi atanır.
Aylık ücretler ve huzur
hakları
MADDE 56.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yönetim kurulu üyelerinin huzur hakları, yönetim kurulu başkanı ve başkan
vekilleri ile denetim kurulu ve disiplin kurulu üyelerine verilecek aylık
ücretler ile merkez dışından genel kurul, başkanlar kurulu, yönetim kurulu,
denetim kurulu ve disiplin kurulu toplantılarına katılacak üyelere ve bunların
görevlendirilmelerinde ödenecek yolluk ve konaklama ücretleri, aşağıda
belirtilen hadleri aşmamak kaydıyla ilgili esnaf ve sanatkarlar meslek
kuruluşlarının genel kurullarınca belirlenir.
a) Yönetim kurulu başkanlarına;
Odalarda üye sayısı 200-500 olan odalarda asgari ücret,
501-1500 olan odalarda asgari ücretin 2 katı, 1501-3000 olan odalarda asgari
ücretin 3 katı, 3001-10000 olan odalarda asgari ücretin 4 katı, 10001 ve daha
fazla üyesi olan odalarda asgari ücretin 5 katı,
Birliklerde üye oda sayısı 25'e kadar olanlarda asgari
ücretin 3 katı, 26-50 olanlarda asgari ücretin 4 katı, 51-100 olanlarda asgari
ücretin 5 katı, 101-150 olanlarda asgari ücretin 6 katı,151 ve daha fazla
olanlarda asgari ücretin 7 katı,
Federasyonlarda üye oda sayısı 50'ye kadar olanlarda asgari
ücretin 5 katı, 51-100 olanlarda asgari ücretin 6 katı, 101 ve daha fazla
olanlarda asgari ücretin 7 katı,
Konfederasyonda Genel başkana asgari ücretin 10 katı,
b) Yönetim kurulu başkan vekillerine;(a) bendinde belirtilen
miktarların 2/4'ü,
c) Denetim kurulu üyelerine; (a) bendinde belirtilen
ücretlerin 1/4'ü,
d) Disiplin kurulu üyelerine; (a) bendinde belirtilen
ücretlerin 1/4'ü,
aylık ücret,
e) Aylık ücret almayan yönetim kurulu üyelerine katıldıkları
toplantı başına (a) bendinde belirtilen ücretlerin 1/5'i huzur hakkı,
alırlar. Bu ücretler brüt asgari ücret üzerinden net olarak
ödenir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yetkili organ
üyelerinin yurtiçi harcırahları, asgari ücretin 1/5'inden, yurtdışı
harcırahları ise en yüksek devlet memuruna ödenen günlük harcırahtan fazla
olamaz.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında birden fazla
organda görevli olanlar, bu görevlerine ait ücretlerden yüksek olanı alırlar.
Organ üyeleri, meslek kuruluşları iştiraklerinden en fazla birinden ücret
alabilirler.
Aylık ücret alanlara huzur hakkı ödenmez.
Genel sekreterler
MADDE 57.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
işlemlerini, mevzuat, ana sözleşmeleri ve yönetim kurulu kararları
doğrultusunda yürütmekle görevli bir genel sekreter bulunur. Genel sekreterler
birden fazla esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunda görev yapamazlar. Genel
sekreter yönetim kurulu toplantılarına katılır, ancak oy kullanamaz. İhtiyaç
duyulması halinde onbinden fazla üyesi olan odalar ile birlik ve
federasyonlarda bir, Konfederasyonda üç genel sekreter yardımcısı
çalıştırılabilir.
Giderler, başkan veya vekili ile genel sekreterin ortak
imzasıyla yapılır. Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları adına yazılacak
yazılar da aynı şekilde imzalanır. Ancak, yönetim kurulu kuruluş içi konularda
genel sekretere tek başına imza yetkisi verebilir. Konfederasyon genel
sekreteri, yönetim kurulunun izni ile harcama yetkisi dahil, görev ve
yetkilerinden bir bölümünü her yıl başında yeniden tespit edilmek kaydıyla
yardımcılarına devredebilir.
Genel sekreterin atanması, terfi, cezalandırılması ve
görevine son verilmesi yönetim kurulu kararı ile yapılır. Yönetim ve denetim
kurulu üyeleri ve bunların eşleri, çocukları ve çocuklarının eşleri genel
sekreter olarak atanamaz. Genel sekreterin tezkiye amiri ise ilgili meslek
kuruluşunun başkanıdır.
Genel sekreter personelin birinci tezkiye amiri olup,
personelin atanma, terfi, cezalandırma ve işten uzaklaştırma işlemleri teklifi
üzerine yönetim kurulunca yapılır.
Birlik genel sekreterleri birliğe üye odaların genel
sekreterleri ile Temmuz ve Aralık aylarında, birlik başkanının gözetiminde
yılda en az iki defa eğitim ve değerlendirme toplantısı yaparlar.
Genel sekreter ve genel sekreter yardımcısı olarak
atanacakların 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesindeki genel
şartları taşımaları gerekli olup; bu şartları taşımayanlar, genel sekreter ve
genel sekreter yardımcısı olarak atanamaz. Bu şartları taşımadıkları sonradan
anlaşılanların ise görevlerine son verilir.
Birlik ve federasyon genel sekreter ve yardımcılarının en az
iki yıllık yüksek okul mezunu olmaları, oda genel sekreter ve yardımcılarının
en az lise ve dengi okul mezunu olması, Konfederasyon genel sekreteri ve
yardımcılarının ise, üniversitelerin işletme, iktisat, hukuk, siyasal bilgiler,
iktisadi ve idari bilimler fakülteleri mezunu veya muadili bir alanda yüksek
tahsil yapmış olması şarttır. Genel sekreterlerin iktisadi ve idarî sahada
tatbiki bilgi ve tecrübe sahibi olmaları ile yabancı dil bilmeleri tercih
sebebidir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Denetim,
Kullanılacak Defterler,
Aidatlar
ve Belge Ücretleri,
Ücret
Tarifeleri
Denetim
MADDE 58.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile sicil
işlemleri Bakanlık gözetim ve denetimine tâbidir.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının ilgili personeli
ile organlarında görevli üyeleri, Bakanlık denetim elemanlarının talebi üzerine
kuruluşa ait her türlü evrak, defter ve kayıtları göstermeye veya vermeye, para
ve diğer varlıkların sayılmasına müsaade etmeye, denetim ve incelemeleri için
yardımda bulunmaya ve çalışmalarını yapabilecekleri uygun bir yer tahsis etmeye
mecburdurlar.
Bu yükümlülükleri yerine getirmeyen veya 59 uncu maddede
belirtilen suçlardan dolayı haklarında kovuşturmaya başlanan ve görevi başında
kalması denetim ve soruşturmanın yapılması bakımından sakıncalı görülen esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının personeli Bakanlık denetim elemanlarınca
doğrudan görevden uzaklaştırılabilir. Organ üyelerinin görevden
uzaklaştırılmaları ise denetim elemanlarının teklifi sonucu Bakanlık veya
Cumhuriyet savcılığı tarafından yetkili asliye hukuk mahkemesinde açılan dava
üzerine mahkemece bir ay içinde basit usûlde yargılama yapılarak karara
bağlanır. Mahkeme dava sonucunu Bakanlık, ilgili oda ve üst kuruluşa bildirir.
Görevden uzaklaştırılanlar hakkında takipsizlik veya beraat
kararlarının verilmesi halinde, bu kimseler tekrar görevlerine dönerler ve
bunların görevden uzak kaldıkları devreye ait ücretleri yasal faizleri ile
birlikte, mensup oldukları kuruluşlarca tam olarak ödenir. Denetim sonucunda
düzenlenen soruşturma evrakının denetim elemanı tarafından o yerin Cumhuriyet
Başsavcılığına gönderilmesi üzerine Bakanlık davada müdahil sıfatını kazanır.
Odaların sadece üye kayıtları ve belgeleri, sigortalılık
yönünden gerektiğinde Esnaf ve Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal
Sigortalar Kurumu denetim elemanları tarafından denetlenebilir.
Cezai takibat
MADDE 59.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
yetkili organlarının üyeleri ve genel sekreterleri ile personeli, görevlerini
yerine getirirken görevleriyle ilgili suç teşkil eden fiil ve hareketlerinden
ve özellikle bu kuruluşların paraları ile para hükmündeki evrak, senet ve diğer
malları aleyhine, bilânço, kesin hesap, rapor, diğer her çeşit evrak ve
defterleri üzerinde suç işledikleri takdirde, bu suçlardan dolayı, adlî olarak
kamu görevlileri gibi ceza görürler.
Kullanılacak beyanname,
defter ve makbuzlar
MADDE 60.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
kullanılacak defter, belge, beyanname, makbuz ve fişler şunlardır:
a) Üye kayıt defteri.
b) Üye kayıt beyannamesi.
c) Genel kurul karar defteri.
d) Başkanlar kurulu karar defteri.
e) Yönetim kurulu karar defteri.
f) Denetim kurulu karar defteri.
g) Disiplin kurulu karar defteri.
h) Gelenek ve teamül defteri.
ı) Demirbaş defteri.
j) Gelen ve giden evrak kayıt defteri.
k) Mevzuata uygun muhasebe defterleri.
l) Kasa defteri.
m) Gelir ve gider defteri.
n) Kıymetli evrak defteri.
o) Gelir ve gider makbuzu.
p) Tahsil ve tediye fişi.
r) Hizmetin gerektirdiği diğer defter ve belgeler.
Bu Kanuna tâbi meslek kuruluşlarında kullanılacak defter,
beyanname, makbuz, fiş ve belgeler ile oda üyelerinin mesleklerinin icrası
nedeniyle resmî kurum ve kuruluşlara verecekleri belgelerin basım ve
dağıtımında Konfederasyon yetkilidir. Bu belgelerden Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr
veri tabanından elektronik ortamda düzenlenenlerinin bedeli, bunu düzenleyen
esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunca Konfederasyona ödenir.
Defter, beyanname, makbuz, fiş ve diğer belgeleri yetkisiz
olarak basan, bastıran, dağıtan, değişik yollardan çoğaltan ve kullananlar bu
fiillerinden dolayı Konfederasyonun ilgili Cumhuriyet savcılıklarına başvurusu
üzerine, genel hükümler çerçevesinde sorumlu olurlar.
Kayıt ücreti, aidat,
katılma payı, düzenlenecek belge ve hizmet ücretleri
MADDE 61.- Üyelerin odalara, odaların birlik ve
federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyeceği kayıt
ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı ücretler
şunlardır:
a) Üyenin sicile ilk kayıt yapılması sırasında ödeyeceği
kayıt ücreti, asgarî ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt
ücreti, esnaf ve sanatkârların sicil kaydı esnasında sicil müdürlüğü tarafından
tahsil edilir; kayıt ücretinin yarısı sicil ihtiyacında kullanılmak üzere
birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı ise ilgili odanın banka
hesabına aktarılır.
b) Üyenin odaya ödeyeceği yıllık aidat, asgarî ücretin onda
birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca
yıllık aidat alınmaz.
c) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik
ve federasyonların Konfederasyona ödeyecekleri kayıt ücreti, asgarî ücretin
yarısından az, tamamından fazla olamaz.
d) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik
ve federasyonların Konfederasyona, her yıl ödeyecekleri katılma payı, ödemeyi
yapacak esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşunun bir önceki yıl gayri safi
gelirlerinin % 3'üdür. Katılma payı hesaplamasında; bu Kanuna göre üst
kuruluşlardan satın alınan evrakın maliyet bedeli ile bu Kanun dışındaki diğer
kanuni düzenlemeler nedeniyle elde edilen gelirlerin maliyet bedelleri ve
bunlar için yapılan giderler gayri safi gelirden mahsup edilir.
e) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri
ve onayladıkları belgeler ile yaptıkları hizmet karşılığında alacakları
ücretlerin miktar ve oranı; maktu olanlarda bu fıkranın (a) ve (b) bentleri
uyarınca belirlenecek miktarın onda birinden, nispi olanlarda ise belgede geçen
değerin binde onundan fazla olamaz.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları tarafından tahsil
edilen her türlü gelir, tahsilatı yapan ilgili meslek kuruluşunun banka
hesabına yatırılır.
Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ve sicil müdürlüğü
hesabına intikal eden paraların meslek kuruluşlarına aktarılacak miktarları,
elektronik ortamda tahsil edildikleri anda ilgili meslek kuruluşunun banka
hesabına intikal ettirilir.
Kayıt ücreti kayıt esnasında, yıllık aidat Nisan ve Ekim
aylarında iki eşit taksitte ödenir. Oda kaydını sildiren üyelerin aidatı üye
kaydının silindiği ay itibarıyla alınır. Süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat
ve katılma payları için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim
kurullarınca verilen kararlar ilâm hükmünde olup icra dairelerince yerine
getirilir. Gecikme zammı, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini
geçemez.
Yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar
odaca yapılacak hizmetler ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmez.
Fiyat tarifelerinin
tespit şekli
MADDE 62.- Bu Kanuna tâbi esnaf ve sanatkârlarca üretilen
mal ve hizmetlerin fiyat tarifeleri, bağlı bulundukları odalarca hazırlanır ve
odanın mensubu olduğu birlik yönetim kurulu tarafından fiyat tarifesinin
sunulmasından sonra otuz gün içinde onaylanır veya reddedilir. Onaylanan fiyat
tarifesi belediye, mülkî amirlik ve ilgili odaya yedi gün içerisinde bildirilir
ve bu andan itibaren yürürlüğe girer. Fiyat tarifeleri uygulanacak azami
hadleri gösterir.
Belediyeler veya o yerin en büyük mülkî amiri tespit edilen
bu tarifeleri uygun bulmadıkları takdirde esnaf teşekkülü ile anlaşmaya
varamazlarsa onbeş gün içinde o yerin mülkî amirinin ya da görevlendireceği
yardımcısının başkanlığında, ticaret ve sanayi veya ticaret odasından bir
temsilci ile esnaf ve sanatkârlar odaları birliği temsilcisinden teşekkül
edecek bir komisyonda görüşülüp karar verilmesini isteyebilirler.
Komisyon kararları salt çoğunlukla alınır. Komisyon
tarifeleri uygun bulmadığı takdirde tarife yürürlükten kalkar.
Komisyon kararına karşı, ilgililer yazılı bildirim
tarihinden itibaren on gün içinde ticari davaları görmeye yetkili mahkeme
nezdinde itirazda bulunabilirler. Bu mahkemenin kararı kesindir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun toplu taşıma
araçlarının bilet tarifelerinin yapılmasıyla ilgili 7 nci maddesinin (f) bendi
hükmü, bu Kanuna tâbi esnaf ve sanatkârlar için uygulanmaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Esnaf
ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu,
Mutabakat
Komiteleri
Esnaf ve Sanatkâr ile
Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulu
MADDE 63.- Esnaf ve sanatkâr meslek kollarını belirlemek ve
yıllık gayri safi gelirleri ve bölgelerin özelliklerine göre esnaf ve
sanatkârlar ile tacir ve sanayicinin ayrımını yapmak, 6762 sayılı Türk Ticaret
Kanununun 1463 üncü maddesinde Bakanlar Kurulunca çıkarılması öngörülen karar
taslağını hazırlayarak Bakanlığa sunmak üzere; Bakanlık Müsteşarı veya ilgili
müsteşar yardımcısının başkanlığında, Bakanlık, Maliye, Millî Eğitim, Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarının ilgili genel müdürleri ile Devlet Planlama
Teşkilatı Müsteşarlığının bir temsilcisi ile Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliğini temsilen katılan bir temsilci ve Konfederasyonu temsilen katılan bir
temsilciden oluşan Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme
Koordinasyon Kurulu kurulmuştur. Kurulun sekreterya hizmetleri Genel Müdürlük
tarafından yürütülür.
Mutabakat komiteleri
MADDE 64.- Bu Kanuna tâbi odalar arasında veya bu odalar ile
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalar arasında üye kayıt
zorunluluğu bakımından çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek üzere il ve ilçelerde
mutabakat komiteleri kurulur. Bu komiteler anlaşmazlıkları, Esnaf ve Sanatkâr
ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun belirleyeceği esaslar
dahilinde çözüme kavuştururlar.
Mutabakat komiteleri;
a) Bu Kanuna tabi odalar arasında üye kayıt zorunluluğu
bakımından çıkacak anlaşmazlıkları çözümlemek üzere, İl ve ilçelerde mülkî
amirin başkanlığında ilgili odaların ve birliğin birer temsilcisinden oluşur,
oyların eşitliği halinde başkanın oyu iki sayılır.
b) Bu Kanuna tabi odalar ile Türkiye Odalar ve Borsalar
Birliği bünyesindeki odalar arasında üye kayıt zorunluluğu bakımından çıkacak
anlaşmazlıkları çözümlemek üzere, il ve ilçelerde mülki amirin başkanlığında
illerde birlik, ilçelerde ilgili oda ile ticaret veya ticaret ve sanayi
odalarının birer temsilcisinden oluşur.
Komite kararlarına karşı ilgililer tarafından on gün içinde
yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkemenin kararı kesindir.
Kesinleşen mahkeme kararı üzerine ilgili sicil müdürlükleri kayıtlarında
gerekli işlemi yapmak zorundadırlar.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Muafiyetler
ve Listeler
Muafiyetler
MADDE 65.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının,
kuruluş amaçlarını gerçekleştirmek ve bu amaçlarına uygun olarak kullanılmak
üzere iktisap ettikleri ve edecekleri gayri menkuller ile bu kuruluşların
görevleri dolayısıyla elde ettikleri gelirler, katma değer vergisi ve emlak
vergisi hariç her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
Listeler
MADDE 66.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının olağan
ve olağanüstü genel kurul toplantılarına katılacak üyeleri belirleyen ve seçim
kuruluna verilecek olan genel kurul toplantısına katılacaklar listesi, Maliye
Bakanlığı ile Konfederasyonun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenen ücret
karşılığında ilgili esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu tarafından Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından temin edilir. Tahsil edilen ücret tutarları
bütçeye gelir kaydedilir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Esnaf ve Sanatkârlar
Sicili
Sicil teşkilatı ve
personeli
MADDE 67.- Esnaf ve sanatkârların sicillerinin, sağlıklı ve
güvenli bir şekilde Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında tutulması ve
yayınlanmasını teminen ticaret davalarına bakan asliye hukuk mahkemeleri
gözetiminde ve kurulu bulunduğu il idarî sınırları içerisinde çalışmak üzere
birlik bünyesinde ayrı bir birim olarak Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü
kurulur. Sicilin personel ücretleri ve diğer giderleri birlik tarafından
karşılanır.
Sicil işlemleri birlik yönetim kurulunun teklif edeceği aday
veya adaylar arasından Bakanlık tarafından onaylanacak sicil müdürleri
tarafından yürütülür. Sicil müdürlerinin en az ön lisans diplomasına sahip
olmaları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesindeki genel
şartları haiz bulunmaları gereklidir. Gerek görülmesi halinde en az lise mezunu
olmak kaydı ile sicil müdürüne yardımcı olacak personelin ataması birlik
yönetim kurulunca yapılır ve Bakanlığa bilgi verilir. Sicil müdürlerinin ve
personelinin görevden alınmaları atanmalarındaki usûle tâbidir.
Bakanlık, sicil müdürlerinin ve diğer sicil personelinin
işlemlerini her zaman denetlemeye ve görevden alınmasını ilgili birlik yönetim
kurulundan istemek de dahil olmak üzere gerekli tedbirleri almaya yetkilidir.
Sicil müdürleri, sicil kayıtlarını mevzuata ve gerçeklere
uygun olarak tutmak ve izlemekle görevli ve sorumludur. Sicil kayıtları
üzerinde suç işledikleri belirlenen sicil teşkilatı personeli hakkında bu
suçlarından ve diğer mevzuata aykırı işlemlerinden dolayı kamu görevlileri
hakkındaki cezalar uygulanır.
Türk Ticaret Kanununun, ticaret siciline ilişkin 26 ila 40
ıncı maddelerinin bu Kanuna aykırı olmayan hükümleri Esnaf ve Sanatkâr Sicil
Müdürlüğü hakkında da uygulanır.
Sicile kayıt mecburiyeti
ve sicil işlemleri
MADDE 68.- Bu Kanun kapsamındaki esnaf ve sanatkârlar,
yanlarında çalışanlar hariç, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren
durumlarını otuz gün içinde bağlı bulundukları sicile tescil ve Sicil
Gazetesinde ilân ettirmekle yükümlüdürler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği
tespit edilenler birlik tarafından ruhsat vermekle yetkili ilgili kurum ve
kuruluşlara bildirilir. İlgili kurum ve kuruluşlar, sicil kaydı yapılana kadar
bunların faaliyetlerini durdurur. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamına
alınan il ve mesleklerde faaliyette bulunacak esnaf ve sanatkârlardan sicile
kayıt sırasında meslek dalı ile ilgili ustalık belgesi istenir.
Esnaf ve sanatkârların sicile kayıtlarında, kendilerinin
vergi mükellefi ya da vergiden muaf olduklarının belgelenmesi istenir.
Esnaf ve sanatkârların meslekî faaliyette bulunabilmeleri ve
ilgili odaya kaydedilmeleri için sicile kayıtları şarttır ve sicile her bir
meslek için ayrı kayıt yapılması gereklidir. Sicile kaydı yapılan esnaf ve sanatkârların
ilgili odaya kayıt için bilgilerinin gönderilmesi, sicil tarafından elektronik
ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında gerçekleştirilir. Esnaf ve
sanatkârlar kayıt beyannamelerindeki hususlarda meydana gelen değişiklikleri en
geç otuz gün içinde sicile bildirmek zorundadırlar.
Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı iken, daha sonraki
yıllarda yıllık alış veya satış tutarları ya da gayrisafi iş hasılatı, esnaf ve
sanatkâr sayılma hadlerini aşanlar kendileri istemedikçe ticaret siciline ve
dolayısıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesindeki odalara kayda
zorlanamazlar. Ancak, yıllık alış veya satış tutarları ya da gayrisafi iş
hasılatı, esnaf ve sanatkâr sayılma hadlerinin altı katını aşanların kayıtları,
sicil marifetiyle ticaret siciline aktarılır.
Tescili gerektiren olay veya işlemlerin tamamen veya kısmen
sona ermesi veya ortadan kalkması halinde sicildeki kayıt ilgilinin talebi
üzerine kısmen veya tamamen silinir.
Sicil müdürü tarafından öldüğü belirlenen ve varisleri
tespit edilemeyen esnaf ve sanatkârların sicil kayıtlarının silinmesi ve bu
hususun Sicil Gazetesinde ilânı doğrudan ve ücretsiz olarak yapılır. Bu
durumdaki işlemlerden 492 sayılı Harçlar Kanununda belirtilen harçlar tahsil
edilmez.
Sicil işlemleri, sicil müdürleri ve personeli tarafından
elektronik ortamda Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında
gerçekleştirilir.
Kayıt ve tescil harcı
MADDE 69.- Esnaf ve sanatkârların sicile kayıt ve tescil
harçlarının tutarı 492 sayılı Harçlar Kanununun Ticaret Sicili Harçları
hükümlerine göre hesap edilecek harcın yarısıdır. Alınan bu harcın yarısı
ilgili birliğe gelir kaydedilir.
Sicil Gazetesi
MADDE 70.- Sicile kayıt edilen ve ilânı gereken hususlar,
Bakanlığın gözetim ve denetimi altında Konfederasyon tarafından Bakanlık
e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı kullanılarak elektronik ortamda Türkiye Esnaf
ve Sanatkârlar Sicil Gazetesinde yayınlanır.
Sicil Gazetesinin çıkarılmasına ilişkin esasları tespit,
yayım işlerini sevk ve idare etmek ve Bakanlık ile Konfederasyon arasındaki
çalışmaları koordine etmek üzere; Bakanlık Müsteşarının başkanlığında, ilgili
müsteşar yardımcısı, Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürü ve genel müdür
yardımcıları ile Konfederasyon genel sekreteri, genel sekreter yardımcısı ve
Sicil Gazetesi müdüründen oluşan Sicil Gazetesi komitesi kurulur.
Sicil Gazetesinde yayınlanacak ilân ücretleri Sicil Gazetesi
komitesinin teklifi ve Bakanlığın onayı ile yürürlüğe girecek bir tarife ile
belirlenir. Sicil Gazetesi ilân ücretleri sicil tarafından elektronik ortamda
tahsil edilir ve Sicil Gazetesi hesabına elektronik ortamda aktarılır.
BEŞİNCİ KISIM
Eğitim
Eğitimin kapsamı, pratik
meslek eğitimi ve denetimi
MADDE 71.- Bu Kanunun meslekî eğitime ilişkin hükümleri ile
3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun esnaf ve sanatkâr kesimindeki pratik
meslek eğitimini düzenleyen hükümleri Bakanlık, Millî Eğitim Bakanlığı ve
Konfederasyonun işbirliği ile bütünlük içinde yürütülür. Esnaf ve sanatkârların
meslekî eğitimleri, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile Millî Eğitim
Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ortaklaşa
planlanır, yürütülür, değerlendirilir ve denetlenir.
Eğitimin organizasyonu
MADDE 72.- Bu Kanunda ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim
Kanununda belirlenen amaçlar doğrultusunda esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında
çalışan çırak ve kalfaların, pratik meslek eğitimini gerçekleştirmek, her
kademedeki esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının asli görevidir.
Esnaf ve sanatkârlar ile yanlarında çalışan çırak ve
kalfaların, meslekî eğitimlerini organize etmek için esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının bünyesinde birer meslekî eğitim danışmanlığı birimi
kurulur.
Meslek Eğitimi Fonu
MADDE 73.- Esnaf ve sanatkârların her türlü meslek eğitimi
faaliyetini gerçekleştirmek ve desteklemek amacıyla Konfederasyon bünyesinde
Meslek Eğitimi Fonu kurulur.
Fonun kaynakları;
a) Konfederasyon bütçesine her yıl bu amaçla konacak
ödenekler,
b) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının eğitim
bütçelerinden ödeyecekleri paylar,
c) Yapılacak bağışlar ve diğer gelirlerden,
oluşur.
Fonda toplanan kaynak, sadece esnaf ve sanatkâr kesimine
yönelik yapılacak meslekî eğitim ile bu eğitimin geliştirilmesi ve
yaygınlaştırılması amacıyla kullanılır.
Meslek eğitiminin
finansmanı
MADDE 74.- Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları bu
Kanunda belirtilen meslek eğitimine ilişkin görevleri yerine getirmek için,
katılma paylarının hesaplanmasında kullanılan yöntem esas alınarak, yıllık
gayri safi gelirlerinin % 5'ini ayırmak suretiyle eğitim bütçesi yapmak zorundadırlar.
Odalar ayırdıkları bu payın beşte birini birliğe, beşte
birini varsa federasyona, beşte birini Konfederasyon bünyesindeki Meslek
Eğitimi Fonuna, hesap yılını takip eden Mart ayı sonuna kadar öderler. Geri
kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim için kullanırlar. Birlik ve
federasyonlar ayırdıkları bu payın beşte birini Konfederasyon bünyesindeki
Meslek Eğitimi Fonuna öderler, geri kalan miktarı da kendileri meslekî eğitim
için kullanırlar. Konfederasyon ise ayırdığı payın tamamını Fona aktarır.
ALTINCI KISIM
Yönetmelikler, Geçici ve
Son Hükümler
Yönetmelikler
MADDE 75.- Bu Kanunun;
a) 4 üncü maddesindeki karma odalarda kurulacak meslek
komitelerinin kuruluşu ile çalışma usûl ve esasları Konfederasyon tarafından,
b) 47 nci maddesindeki, Bakanlık temsilcisinin veya hükümet
komiserinin görevlendirilmesi, görev ve yetkileri ile bunlara ödenecek ücretler
Bakanlık tarafından,
c) 49 uncu maddesinde belirtilen genel kurullarda oy verme
işleminin elektronik ortamda yapılması ile ilgili usûl ve esaslar Bakanlık
tarafından,
d) 60 ıncı maddesindeki, esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarınca kullanılacak defter ve makbuzlar ile faaliyet konularına ve
mevzuata uygun nitelikte muamelat, muhasebe, personel işlemlerinin usûl ve
esasları Konfederasyon tarafından,
e) 61 inci maddesindeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar
ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenleyecekleri belgeler ve
yaptıkları hizmet karşılığında anılan maddede belirtilen hadler içinde kalmak
kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak belirlenecek
tarifelere göre tahsil edecekleri ücretler Konfederasyon tarafından,
f) 62 nci maddesindeki, fiyat tarifelerinin düzenleme usûl
ve esaslarının tayin ve tespiti Konfederasyon tarafından,
g) 63 üncü maddesindeki, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve
Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunun çalışma usûl ve esasları Bakanlık
tarafından,
h) 67, 68 ve 69 uncu maddelerinde yer alan, sicil
işlemlerinin nasıl yürütüleceği, defter ve kayıtların ne şekilde tutulacağı,
hangi hususların tescil ve ilân edileceği; resen kayıt ve terkin işlemleri,
sicilin denetimi, sicil memurlarına itiraz yolları, sicil personelinin
nitelikleri, sorumluluğu Bakanlık tarafından,
ı) 70 inci maddesindeki, Sicil Gazetesinin çıkarılması ve
idare şekli, giderlerinin karşılanması, gelirlerinin tahsili ve sarfı, ilân ve
ücret tarifesi, kayıtlarının tutulması, muamelat ve muhasebe işlemlerinin
yürütülmesi usûl ve esasları ile Sicil Gazetesi komitesi üyelerine Sicil
Gazetesi gelirlerinden karşılanmak ve net aylık miktarı asgari ücret tutarını
geçmemek üzere ödenecek huzur hakları Bakanlık tarafından,
j) 71, 72 ve 73 üncü maddelerinde yer alan pratik eğitimin
verileceği işyerleri ve bunların denetimine ilişkin hükümlerinin usûl ve
esasları ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununun uygulanmasında henüz kapsam
içine alınmamış il ve meslek dallarında yapılacak uygulama ve verilecek
belgeler ile Meslek Eğitimi Fonunun yönetimi ve fon kaynaklarının kullanımı
Konfederasyon tarafından, üç ay içerisinde çıkarılacak yönetmeliklerle
düzenlenir. Konfederasyon tarafından hazırlanması öngörülen yönetmelikler
Bakanlık onayı ile yürürlüğe konulur.
Bu Kanunun 4, 16, 26 ve 34 üncü maddelerinde öngörülen örnek
ana sözleşmeler Bakanlıkça altı ay içinde hazırlanır.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler ile atıflar
MADDE 76.- 17.7.1964 tarihli ve 507 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar Kanunu yürürlükten kaldırılmıştır. Diğer kanunlarda, 507 sayılı
Esnaf ve Sanatkârlar Kanununa yapılmış olan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 1.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
kurulmuş bulunan oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonun tüzel kişilikleri
bu Kanunda öngörülen şartları yerine getirmeleri kaydıyla devam eder.
GEÇİCİ MADDE 2.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
olağan ve olağanüstü genel kurullarını yapmış ve yapmamış olan esnaf ve
sanatkârlar meslek kuruluşları, olağan genel kurul toplantılarını ve
seçimlerini 2005 yılında olmak üzere; odalar Eylül, Ekim aylarında, birlikler
ve federasyonlar Kasım ayında, Konfederasyon Aralık ayında, bu Kanuna göre
yeniden yaparlar. Bu kanuna göre yapılacak ilk seçimlerden itibaren üst üste
iki dönem başkanlık ve genel başkanlık görevlerinde bulunanlar, iki seçim
dönemi geçmedikçe aynı görevlere yeniden seçilemezler. Esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarının halen görevde olan yetkili kurulları, bu Kanuna göre 2005
yılında yapılacak olağan genel kurul ve seçimlere kadar olan görev sürelerini
mevcut durumları ile tamamlarlar. Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra esnaf
ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının yapılacak olağanüstü genel kurulları ve
seçimleri bu Kanuna göre yapılır ve yetkili organlar bu Kanuna göre teşekkül
ettirilir.
GEÇİCİ MADDE 3.- 30.6.2005 tarihine kadar, mevcut esnaf ve
sanatkârlar odalarına kayıtlı üyelerin üyelik nitelikleri bu Kanunun 7 nci
maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak yönetim kurulu tarafından
güncelleştirilir.
Sicile kayıtlı olmayıp odaya kayıtlı üyelerle, odaya kayıtlı
olmayıp sicile kayıtlı olan üyelerin eksik işlemleri, sicil tarafından oda ve
sicil numaraları ilgili odayla irtibatlı olarak verilerek tamamlanır. Ayrıca,
odalar; üyelerine ilişkin bilgilerin Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri
tabanında güncelleştirilmesini 30.6.2005 tarihine kadar, tamamlamak
zorundadırlar. Üyeler de bu süre içinde eksik bilgilerini odaya ulaştırmak
mecburiyetindedirler. Bu çalışmalar sonucunda vefat ettiği, emekli olarak veya
başka bir nedenle mesleğini icra etmekten vazgeçtiği tespit edilen üyelerin
bilgilerini havi listeler oda yönetim kurulunca sicile bildirilir ve bu
kişilerin sicil ve oda kayıtları silinir. Bu şekilde yapılan terkin işleminden
harç alınmaz ve Sicil Gazetesinde yayımı, ücretsiz olarak yapılır.
Güncelleme çalışmaları sırasında Maliye Bakanlığı, Esnaf ve
Sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu ve Sosyal
Sigortalar Kurumu gibi kamu kurum ve kuruluşlarının veri tabanlarından
yararlanılır.
GEÇİCİ MADDE 4.- Bu Kanunun 16 ncı maddesinin birinci
fıkrası, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan İstanbul
Bilumum Madeni Eşya Sanatkârları Odaları Birliği için uygulanmaz. Bu Birlikte
İstanbul Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğüne bağlı bir sicil müdür yardımcısı
görev yapar.
GEÇİCİ MADDE 5.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren;
a) Yıllık aidatlarını, 31.12.2003 tarihine kadar ödemeyen
oda üyelerinin, bu tarihten önceki dönemlere ilişkin yıllık aidat borçları ve
gecikme zamları,
b) Katılma ve eğitim paylarını, 31.12.2003 tarihine kadar
ödemeyen oda, birlik ve federasyonların, bu tarihten önceki dönemlere ait
katılma ve eğitim payı borçları ve gecikme zamları,
2004 yılına ait yıllık aidat, katılım payı ve eğitim payları
asıllarının üç ay içinde ödenmesi kaydıyla terkin olunur.
31.12.2003 tarihinden önceki dönemlere ait yıllık aidat ve
gecikme zammı borcu olup oda tarafından kanuni yollara başvurulduğu halde
adresinde bulunamayan ve gayrifaal olduğu anlaşılan üyeler oda yönetim
kurulunca tespit edilerek sicil ve oda üyelik kayıtlarının silinmesi için
sicile bildirilir; bu şekilde yapılan terkin işlemlerinin Sicil Gazetesinde
yayımı ücretsiz olarak yapılır ve harç alınmaz.
GEÇİCİ MADDE 6.- 30.6.2005 tarihine kadar, yapılacak
güncelleme çalışmaları sonucunda aktif üye sayıları 200'den az olan odalar,
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanında Bakanlıkça tespit edilir ve bu
odalar mahkeme kararına gerek kalmaksızın kendiliğinden fesih olmuş sayılırlar
ve durum Bakanlık tarafından ilgili birliğe bildirilir. Bu odalar hakkında
ilgili birlik tarafından bu Kanunun 15 inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile
ilgili hüküm uygulanır.
GEÇİCİ MADDE 7.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
"bu Kanunla yürürlükten kaldırılan" 507 sayılı Kanuna göre tesis
edilmiş bulunan ajanlıklar kendiliğinden lâğvolur ve haklarında bu Kanunun 15
inci maddesinin son fıkrasındaki fesih ile ilgili hüküm uygulanır. Ajanlık
üyeleri 30.6.2005 tarihine kadar, sicil tarafından bu Kanunun 6 ncı maddesinde
belirtilen esaslar dahilinde ilgili odalara devir ve kayıt edilir. Bu işlem
için üyelerden herhangi bir ücret alınmaz. Bu ajanlıkların üye kayıt defterleri
bağlı olduğu birlik tarafından muhafaza edilir.
GEÇİCİ MADDE 8.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
"bu Kanunla yürürlükten kaldırılan" 507 sayılı Kanuna göre büyükşehir
statüsündeki illerin il merkezlerine dahil ilçelerde kurulmuş olan odalar ile
daha sonra büyükşehire dahil edilen ilçelerde kurulmuş odalar mevcut üyelerini
muhafaza ederler. Ancak, daha sonra yapılacak yeni üyelik kayıtlarında bu
odaların çalışma bölgesinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar isteklerine
göre bu odalara veya büyükşehir sınırları içinde kurulu bulunan ilgili odaya
sicil tarafından kaydedilir.
GEÇİCİ MADDE 9.- Sicil Gazetesinin elektronik ortamda
yayımlanmaya başlanmasından önce yayınlanmış nüshaları Bakanlık ve
Konfederasyonun gözetim ve işbirliğinde elektronik ortama aktarılır.
GEÇİCİ MADDE 10.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
genel sekreter, genel sekreter yardımcısı ve sicil memuru olarak atanmış
olanlarda bu Kanunda belirtilen nitelikler aranmaz; sicil memurları sicil
müdürü olarak atanmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 11- Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler
çıkarılıncaya kadar mevcut yönetmeliklerin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
GEÇİCİ MADDE 12.- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte
ilçelerde kurulu bulunan ve üye sayıları 200 den aşağı olan odaların, toplam
üye sayıları 200 olması şartıyla 3 ay içinde müşterek genel kurullarını yaparak
birleşmeleri halinde, karma oda olarak devam ederler.
Yürürlük
MADDE 77.- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 78.- Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.