MUSTAFA ARSLAN (Tokat) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.

Sayın Başkanım, Adalet Komisyonumuzun değerli üyeleri, sayın milletvekillerimiz, değerli bürokratlar, basınımızın değerli temsilcileri; bugün Adalet ve Kalkınma Partisi Grubu olarak hazırladığımız Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin komisyon görüşmeleri için bir araya gelmiş bulunuyoruz. Bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, 2002'den bu yana reform niteliğinde birçok düzenleme Yüce Meclisimiz tarafından yasalaştırılmıştır. Yasama Meclisi olarak her konuda gerek aksayan yönlerinin iyileştirilmesi gerekse sistemin daha hızlı ve etkin bir şekilde çalıştırılabilmesi amacıyla kanun seviyesinde yapılması gereken düzenlemeleri zaman içerisinde vatandaşımızın hizmetine sunmuş bulunmaktayız. Kuşkusuz bundan sonraki süreçte de bu doğrultuda çalışmalarımızı kararlılıkla yürüteceğiz.

Kıymetli milletvekilleri, bildiğiniz üzere katılımcı bir anlayışla uygulayıcı hâkim ve savcıların, baro temsilcilerinin, akademisyenlerin, sivil toplum kuruluşları ile birçok paydaşın görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 23 Ocak 2025 tarihinde açıklanan Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde Türkiye Yüzyılı adaletin yüzyılı hedefi doğrultusunda hukukun üstünlüğünü esas alan, gecikmeyen ve öngörülebilir bir adalet sistemi vizyonu ön plana çıkarılmıştır. Önceki reform bölgelerinin devamı ve tamamlayıcısı durumunda olan 2025-2029 dönemini kapsayan 5 amaç, 45 hedef ve 264 faaliyetin yer aldığı yeni reform strateji belgesiyle yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığının daha da güçlendirilmesi, hukuki güvenliğin kuvvetlendirilmesi, yargılamaların makul sürede tamamlanması, çözüm merkezli ve öngörülebilir bir adalet sisteminin oluşturulması, yargılama usullerinin sadeleştirilerek verimliliğin artırılması, yargıya ilişkin güven ve memnuniyetin yükseltilmesi, onarıcı ve telafi edici adalet uygulamalarının yaygınlaştırılması, ceza adalet sisteminin etkinlik ve caydırıcılığının tahkim edilmesi hedeflenmiştir. Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi esas alınarak hazırlanan eldeki kanun teklifiyle insan hayatına doğrudan dokunan düzenlemeleri hayata geçirmeyi öngörüyoruz.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; titizlikle hazırladığımız bu kanun teklifi 12 farklı kanunda değişiklik veya düzenleme içermekte olup yürütme ve yürürlük dâhil toplam 38 maddeden oluşmaktadır. Teklifte, infaz adaletinin sağlanması hususu başta olmak üzere, suç işlenmesinin önlenmesi, caydırıcılığın sağlanması, trafik düzenini bozan eylemlerle daha etkin mücadele edilmesi, kişilerin trafikteki can ve mal güvenliğinin sağlanmasıyla toplumsal huzurun güçlendirilmesine yönelik olarak çok önemli düzenlemeler yer almaktadır.

Şimdi, sizlere teklifte yer alan düzenlemelerle ilgili kısa notlar vermek istiyorum. Suç örgütlerinin ve gençlerin, özellikle toplumun umutlarını söndüren, ailelerin düzenini bozan, toplumun birlik duygusunu hedef alan karanlık odaklardır. Bizler, gençlerimizin suç örgütlerinin gölgesine teslim olmaması için bu zamana kadar ne gerekiyorsa yaptık, yapmaktan imtina etmedik. Nitekim, yirmi üç yıl boyunca suç örgütlerine karşı yürüttüğümüz kapsamlı mücadeleyle birçok suç örgütünü birer birer çökerttik, bu konudaki mücadelemizi kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz. Bugün, suç çetelerinin başta gençlerimiz olmak üzere, vatandaşlarımıza yönelik toplumsal huzur ve güvenliği bozucu faaliyetler içerisinde olduklarını görüyoruz. Teklifle, suç örgütleriyle mücadele bakımından önemli düzenlemeler gerçekleştiriyoruz. Bu kapsamda, Türk Ceza Kanunu'nun 220'nci maddesinde yapılan düzenlemeyle örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarda çocukların araç olarak kullanılması hâlinde örgüt yöneticilerine verilecek cezanın yarısından bir katına kadar artırılacağı kabul edilmektedir. Ayrıca, örgüt kurmak, yönetmek ve örgüte üye olmak suçlarının hapis cezalarının alt ve üst sınırları artırılmaktadır. Buna göre, örgüt kurma ve yönetme suçunun cezası dört yıldan sekiz yıla kadar hapisken beş yıldan on yıla, örgüt üyeliği suçunun cezası üst sınırı dört yıl hapisken beş yıla artırılmaktadır. Ayrıca, örgütün silahlı olması hâlinde ceza dörtte 1'den yarısına kadar yapılan artırım yarısı oranında artırılacak şekilde düzenlenmektedir. Dün olduğu gibi bugün de kararlılıkla hareket edeceğiz ve suç çetelerinin başını ezeceğiz, bundan kimsenin şüphesi olmasın.

Değerli arkadaşlar, teklifle suç işlenmesinin önlenmesi ve toplumsal huzurun güçlendirilmesine ilişkin yeni düzenlemeler yapıyoruz. Bu kapsamda, meskûn mahalde silahla ateş etme suçunun cezası altı aydan üç yıla kadar hapisken bir yıldan beş yıla kadar hapis olarak belirlenmektedir. Ayrıca, ses ve gaz fişeği atabilen silahlar da bu suçun kapsamına alınmakta ve bu suçun cezası altı aydan üç yıla kadar hapis olarak öngörülmektedir. Bu suçun düğün, nişan, asker uğurlaması gibi kişilerin toplu olarak bulundukları yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek cezanın yarı oranında artırılması sağlanmaktadır. Bu nitelikli hâl bakımından seri muhakeme usulünün uygulanmayacağı ve doğrudan kamu davası açılacağı da kabul edilmektedir. Biliyorsunuz, bazı sorumsuz davranışlar ne yazık ki her yıl masum canların yitirilmesine, yaralanmalara ve ocakların sönmesine neden olmaktadır. Sevinç günlerimizde havaya ateş açmak ne gelenektir ne de eğlencedir. Bizim sevincimiz başkasının acısına dönüşmesin, bir anlık dikkatsizlik görüyoruz, çok ağır sonuçlara neden olabiliyor.

Trafikte yol kesme müstakil bir suç olarak düzenlenmekte ve bu fiiller bakımından ağır yaptırımlar belirlenmektedir. Hukuka aykırı bir davranışla bir aracı durduran veya hareket etmesini engelleyen kişiye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilmesi öngörülmektedir. Böylelikle kişilerin can ve mal güvenliğine kasteden şehir eşkıyalarının trafikteki saldırganlık fiilleri bakımından caydırıcı cezalar verilmesini sağlıyor ve vatandaşlarımızın bizar olduğu bir sıkıntıyı daha çözüyoruz.

Teklifle taksirle yaralama suçunun ceza miktarları artırılmak suretiyle kişilerin davranışlarını gerçekleştirirken gerekli dikkat ve özeni göstermelerinin sağlanması amaçlanmaktadır. Buna göre suçun basit hâlinin cezası üç aydan bir yıla kadar hapisken dört aydan iki yıla kadar, birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma hâlinde verilecek ceza altı aydan üç yıla kadar hapisken dokuz aydan beş yıla kadar hapis olarak değerlendirilmektedir.

Güveni kötüye kullanma suçunun konusunun motorlu kara, deniz veya hava taşıtı olması hâlinde verilecek cezanın bir kat artırılması sağlanmaktadır. Bu suç bakımından iki yıldan on dört yıla kadar hapis cezası verilebilecektir. Yeni getirilen bu nitelikli hâl bakımından uzlaştırma hükümlerinin uygulanmayacağı kabul edilmektedir. Böylelikle son yıllarda artan kiralık araçların geri getirilmemesi, parçalarının değiştirilmesi veya suçta kullanılması gibi eylemler nedeniyle oluşan mağduriyetlerin ve suçla mücadele zafiyetinin önlenmesi hedeflenmektedir.

Kıymetli komisyon üyeleri, teklifte Vatandaşımızın canını yakan dolandırıcılık eylemleriyle daha güçlü bir şekilde mücadele edilmesi ve bu eylemlerinin önlenebilmesi bakımından bilişim suçlarıyla mobil hatlara yönelik düzenlemeler yapıyoruz. Bu kapsamda bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenen suçlarda ilgili banka hesabının kırk sekiz saate kadar banka ve finans kuruluşları tarafından askıya alınmasına imkân tanınmaktadır. Adli merciler tarafından ilgili menfaate Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 128'inci maddesinde belirtilen şekilde raporu alınma şartı aranmaksızın el konulabilecektir. El konulan suça konu menfaat, suçtan zarar gören mağdura ait olduğunun anlaşılması hâlinde sahibine iade edilecektir. Elektronik ödeme kuruluşlarının fotoğraf, yüz tanıma ve parmak izi gibi biyometrik yöntemlerle ya da elektronik kimlik doğrulama kabiliyetine haiz kimlik belgeleriyle doğrulamadan hesap açıp açmaması sağlanmaktadır. GSM hattı aboneliğinin ancak çipli kimlik kartı gibi elektronik kimlik doğrulama kabiliyetine haiz kimlik belgeleriyle yapabilmesi sağlanmaktadır. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun gerçek veya tüzel bir kişi adına açılabilecek hat sayısına ilişkin sınırlama getirmesi öngörülmektedir. Belirlenen sayıdan fazla mobil haberleşme hattı kullanıldığı tespit edilen cep telefonlarına elektronik haberleşme hizmeti verilemeyeceği kabul edilmektedir. Ölen veya tüzel kişiliği sona eren kişiler ile ülkeyi terk eden yabancılara ait telefon hatlarının üç ayda bir periyodik kontrollerinin yapılarak aktif olmayanların kullanıma kapatılmasına yönelik işletmelere yükümlülük getirilmektedir. Yabancı uyruklu gerçek kişilere ait mobil haberleşme hatlarına özgü numara tahsisine yönelik düzenleme yapılmaktadır. Getirilen yükümlülüklere aykırılık durumunda GSM şirketlerine idari para cezası verilmesi öngörülmektedir. Dolandırıcılık, hırsızlık, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçlarında kullanıldığı tespit edilen telefon hatlarının şebeke bağlantısının kesilebilmesine imkân tanınmaktadır. Yürütülen bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında cumhuriyet savcısı hâkim veya mahkeme tarafından istenilen bilgi veya belgenin on gün içinde fiziki veya elektronik ortamda gönderilmemesi hâlinde banka ve finans kuruluşlarıyla hat operatörlerine idari para cezası verilmesine imkân tanınmaktadır. Hat düzenlemeleri herhangi bir mağduriyet oluşmaması için yasanın yayımlanmasından belli bir süre sonra yürürlüğe girecektir. Böylelikle bu süreçte vatandaşlarımız ve yabancı kişiler gereken güncelleme işlemlerini yapabilecektir. Kişilerin abonelik kayıtlarının güncellenmesi ve telefon hatlarını kendi üzerlerine alması hattın kapatılması nedeniyle hat sahiplerine külfet yüklenmeyecektir.

Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyeleri; teklifte ayrıca Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararlarının oluşturacağı hukuki boşluğun doldurulması, uygulamada yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi amacıyla da bazı düzenlemeler yapılmaktadır. Bu doğrultuda yüze karşı veya gıyapta hakaret suçlarının ön ödeme kapsamına alınması sağlanmaktadır. Biliyorsunuz, 7531 sayılı Kanun'la daha çok sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları ön ödeme kapsamına alınmıştı, Anayasa Mahkemesinin konuyla ilgili bir değerlendirmesi oldu, biz de bu doğrultuda hâlihazırda ön ödeme kapsamında bulunan sesli, yazılı ve görüntülü iletiyle işlenen hakaret suçları gibi yüze karşı ve gıyapta hakaret suçlarını da ön ödeme kapsamına alıyoruz. Uzlaştırmanın sağlandığı mevcut dosyalar bakımından ön ödeme hükümleri uygulanmayacak, uzlaştırmanın sağlanmadığı mevcut dosyalar ön ödeme hükümlerine göre sonuçlandırılacaktır.

Erişimin engellenmesi veya içeriğin çıkarılması düzenlemeleriyle ilgili olarak 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da düzenlemeler yapılmaktadır.

Yapılan düzenlemede avukatların disiplin hükümleriyle hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik sağlanmaktadır. Hangi fiillere hangi yaptırımların uygulanacağı kanun seviyesinde açıklığa kavuşturulmaktadır. Ayrıca disiplin hükümleri bakımından tekerrür ve zaman aşımı konusunda ayrıntılı düzenlemeler yapılmaktadır.

Kamu İhale Kurumuna itirazen yapılan şikâyet başvurularında başvuru bedelinin haklılık durumuna göre başvuru sahibine iadesine ilişkin düzenleme yapılmaktadır.

Kıymetli arkadaşlar, teklifle uygulamadaki bazı sorunların çözümüne yönelik düzenlemeler de bulunmaktadır. Bu kapsamda Türk ceza Kanunu'nun 158'inci maddesinde düzenlenen dolandırıcılık suçlarının yargılamalarının ağır ceza mahkemeleri yerine asliye ceza mahkemelerinde görülmesi sağlanmaktadır. Böylelikle ihtisaslaşmanın sağlanması suretiyle bu suçlara ilişkin yargılamaların makul sürede sonuçlandırılması ve bu suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi öngörülmektedir. Kovuşturma aşamasına gelmiş mevcut nitelikli dolandırıcılık dosyalarına ağır ceza mahkemelerince bakılmaya devam edilecektir.

Suç işleyen akıl hastalarının rehabilite olmadan toplum hayatına katılmalarını engellemeye yönelik düzenlemeler kapsamında kısmi akıl hastalarının mahkum oldukları cezalarını ceza infaz kurumunda infaz etmeleri ve ayrıca bu kişiler bakımından akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirine hükmolunması sağlanmaktadır. Tam akıl hastalarının tedavi ve koruma amacıyla sağlık kurumunda geçirdikleri sürelerin belirsiz veya çok kısa olması nedeniyle bu sürenin ağırlaştırılmış müebbet hapis ve müebbet hapis cezasını gerektiren suçlar bakımından bir yıldan, üst sınırı on yıldan fazla olan hapis cezasını gerektiren suçlar bakımındansa altı aydan az olamayacağı kabul edilmektedir.

Bölge adliye mahkemelerinin bozma yetkisinin kapsamı teklifle genişletilmektedir. Buna göre bölge adliye mahkemeleri hükmün gerekçeyi içermemesi ve hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararıyla savunma hakkının sınırlandırılmış olması durumlarında da bozma kararı verebilecektir. İhalenin feshini talep etme hakkının kötüye kullanılmasını engellemek amacıyla İcra İflas Kanunu'nda sayılan kişiler dışında ihalenin feshini talep edilmesi hâlinde mahkemenin bu talebi dosya üzerinden ve kesin olarak reddedeceği, ayrıca harcın veya teminatın hiç yatırılmadan veya eksik yatırılarak ihalenin feshinin talep edildiği durumlarda da mahkemece verilecek kesin süre içinde haczin veya teminatın ihmal edilmemesi hâlinde talebin kesin olarak reddedileceğine ilişkin düzenlemeler yapılmaktadır. Borçlunun bazı yakın hısımlarıyla yaptığı ve aksini ispatına imkân verilmeksizin bağışlama olarak kabul edilen ivazlı tasarrufların aksini ispatına imkân verecek düzenlemeler yapılmaktadır.

Zorunlu genel sağlık sigortası prim borçlarını ödemeyen vatandaşların kamuya olan borç yüklerini hafifletmek ve sağlık hizmetlerine erişimlerini kolaylaştırmak amacıyla 2016 yılı öncesine ilişkin genel sağlık sigortası prim borç, asıl ve ferilerin tahsilinden vazgeçilmesi sağlanmaktadır.

Esnaf ve sanatkarlarca üretilen mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tarifelerinin ve sürelerin belirlenmesiyle ilgili olarak uzlaşma komisyonunun değerlendirme sürecine dâhil edilmesiyle ilgili bir düzenleme öngörülmektedir.

Hepinizin bildiği üzere 2020 yılında başlayan pandemi nedeniyle ceza infaz kurumlarında oluşabilecek risklere karşı tedbirler alınmış, bazı infaz düzenlemeleri yapılmıştır. Yine, 2023 yılında İnfaz Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülere daha erken ve açığa, denetimli serbestliğe ayrılma bakımından bazı imkânlar tanınmıştır. Halk arasında "Covid-19 düzenlemesi" olarak bilinen bu düzenlemenin eşitsizliğe neden olduğu yönünde görüşler ileri sürülmüştür. Şöyle ki aynı tarihte işlenmiş olsa bile yargılamanın hızlı yapılması sonucunda cezası kesinleşerek ceza infaz kurumuna giren kişilerle yargılamasının bitmemesi nedeniyle ceza infaz kurumunda olmayan hükümlüler arasında bir eşitsizlik doğduğu bilinmektedir. Biz de tüm görüşleri dikkate alarak teklifte infaz adaletini sağlama adına Covid-19 düzenlemesini oluşan mağduriyetleri giderecek şekilde yeniden ele alıyoruz. Düzenlemeyle 31/7/2023 tarihi itibarıyla kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlülerin yararlanabildiği daha erken açık ceza infaz kurumuna ayrılma veya denetimli serbestliğe ayrılma düzenlemesinden 31/7/2023 tarihi ve öncesinde işlenmiş suçlar nedeniyle hükümlü olanların yararlanabilmesi sağlanmaktadır. Buna göre 31/7/2023 tarihi ve öncesinde işlenen suçlar nedeniyle üç yıl daha erken açık ceza infaz kurumuna ayrılabilme, üç yıl daha erken denetimli serbestliğe ayrılabilme imkânı tanınmaktadır. Böylelikle, aynı veya daha önceki tarihte işlenmiş suçlar dolayısıyla yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar bakımından hükümlüden kaynaklanmayan nedenlerle meydana gelen gecikmelerin sonucundan hükümlünün olumsuz etkilenmemesi ve infaz adaletinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Sayın Başkan, kıymetli hazırun; gördüğünüz üzere teklif, vatandaşlarımızın doğrudan yaşadığı bazı mağduriyetlerin çözümüne yönelik hazırlanmış kapsamlı bir çalışmadır. Teklifle infaz adaletini sağlamayı amaçladığımızı, aynı zamanda suç ve suçlulukla mücadele alanındaki kararlılığın devamını desteklemeyi öngördüğümüzü belirtmek istiyorum.

Bu vesileyle, teklifin hazırlık sürecinde katkıları sebebiyle başta Adalet Bakanlığımızın değerli bürokratları olmak üzere akademisyenler ve yargı mensuplarına, görüş alışverişinde bulunduğumuz ve katkılarını esirgemeyen herkese teşekkür ediyorum.

Teklifimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını diliyor, müzakerelere vereceğiniz katkılar nedeniyle şimdiden hepinize teşekkür ediyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.