OTURUM BAŞKANI JÜLİDE SARIEROĞLU - Evet, teşekkür ediyoruz, sağ olun.

Ben de hemen konuşmacılarımıza, Komisyon üyelerimize söz vermeden önce -zaten cevapları topluca alacağız daha sonrasında- ilk önce Kültür ve Turizim Bakanlığına uzmanlarımız tarafından hazırlanan birkaç sorumuz var, onları iletmek istiyorum: Bu tiyatro, opera ve bale, sinema ve konser gibi etkinliklerde işaret dili, altyazı, sesli betimleme ve dokunsal sergileme uygulamalarının standart hâle getirilmesi için Bakanlığın belirlediği asgari bir erişilebilirlik kriteri var mı? Şu an başladığınız bir çalışmaya da devam eden bir çalışma var mı?

Yine, Bakanlığa bağlı sanat kurumlarında engelli sanatçıların eğitim, üretim ve istihdam süreçlerine katılımını artırmaya yönelik özel bir program var mı? Mentorlük modeli veya kota uygulaması planlanıyor mu bu konuda? Az önce de sorduk "Sadece bir sanatçı var." dediniz, ki bununla alakalı işte, sizin de yaptığınız kütüphanelerde ya da belediyelerimizin birçok alanda engelli gençlerimize, çocuklarımıza ya da yetişkinlere yönelik eğitimler, çok farklı uygulamalar var ve artık bu konuda da talepkârlar, bu anlamda bir imkân oluşturulması düşünülüyor mu?

Yine, kültür ve sanat etkinliklerine katılmı artırmak amacıyla engelli bireylere yönelik indirim, ücretsiz giriş veya kontenjan ayrılması gibi kapsayıcı uygulamalar var mı? Biraz sunumda bahsettiniz ama belki bir daha ifade etmekte fayda var.

Yine, turizim boyutuyla alakalı olarak arkadaşlarımız hazırlamışlar. Erişilebilir turizim tesisleri, erişilebilir plajlar ve engelsiz turizim güzergâhları için belirlenen zorunlu veya teşvik edici kriterler neler, herhangi bir teşvik programı uygulanıyor mu?

Yine, turizim rehberliği alanında -bugün yok ama Komisyonumuzun uzmanlarından Ayhan Bey'in bu konuda da geçmişte bir tecrübesi vardı- işaret dili ve erişilebilir iletişim becerilerinin zorunlu modül olarak eklenmesi yönünde bir çalışmanız var mı? Bunları soruyoruz.

Yine, Diyanet İşleri Başkanlığımız için Komisyon uzmanlarımızın hazırladığı -biraz tabii, daha çok ama ben eliyorum- Başkanlık tarafından görme, işitme ve zihinsel engelli bireyler için hazırlanan erişilebilir dini eğitim materyalleri ne düzeyde yaygınlaştırılmakta? Gerçekten bu alanda daha fazla materyal ihtiyacı bizim farklı başlıklarda da buraya gelen konuşmacılar içerisinde bir talep var. Yine, din görevlilerine yönelik işaret dili ve engellilik, farkındalık eğitimlerinin kapsamı, zorunluluk düzeyi ve uygulama oranı nedir? Camilerde ve müftülük binalarında işitme, görme ve ortopedik engelliler için erişilebilirlik standartlarının ülke genelinde uygulanmasına yönelik yürütülen Engelsiz Cami çalışmasının mevcut durumu nedir? Camiyi fiilen kullanamayan -aslında bundan biraz bahsettiniz- ve evden çıkamayan engelli bireyler için evde manevi destek ve rehberlik hizmeti sunulan düzenli bir program bulunmakta mıdır? Yine, Başkanlık bünyesinde engelli bireylerin yaşadığı sorunları takip edecek ve çözüm üretecek uzmanlaşmış bir birim kurulması yönünde bir planlama var mıdır? Ayrıca, geçtiğimiz günlerde -şimdi aklıma geldi bunları sorarken- MEMUR-SEN Engelliler Komisyonu tarafından yine engelli vatandaşlarımızın hac ziyaretiyle, göreviyle alakalı olarak bir kota ayrılması konusunda özellikle kamu çalışanı olanlar için -onlar toplu iş sözleşmesi müzakereleri bağlamında da sormuşlardı- böyle bir kota talebi var. Böyle bir çalışma, uygulama düşünülüyor mu, var mı, bunu sormuş olalım.

Yine, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Başkanımıza soruyoruz: Bizim gittiğimiz bazı illerde bu “Erişilebilir Taksi” diye bir uygulama var Başkanım. Hani, siz yenilikçi de bir bakış açısına sahipsiniz, bir incelemenizi tavsiye ediyorum, gerçekten çok önemli bir proje. Bu sayının artırılması için Federasyonun bir çalışması var mı erişilebilir taksi uygulamasının? Yine, engelli yolculara doğru ve güvenli hizmet verilmesi için taksi, otobüs, dolmuş ve servis şoförlerine yönelik zorunlu nitelikte bir eğitim programı uyguluyor musunuz, uygulanmakta ise bu eğitimin etki değerlendirmesini yapıyor musunuz diye arkadaşlarımızın hazırladığı sorular var. Yine, bizim sorular arasındaydı ama cevap verdiniz, herhangi bir denetim ve yaptırım var mı engelli yolcuları almayan, uygunsuz davrananlarla ilgili, onlarla ilgili zaten sunumunuzda vardı.

TOKİ aslında bayağı kapsamlı, birçok sorumuzun içinde olduğu, sunumunuzda sorularımızın içinde olduğu şeyler vardı. Engelli konutlarında yaşamı kolaylaştıracak -şimdi kontenjan da ayırıyoruz, biliyoruz da hani belki başvurulardan da engellilik durumuyla ilgili de bilgi sahibiyiz- akıllı ev sistemleri, sesli kontrol, acil durum destek teknolojileri gibi dijital çözümlerin standart hâle getirilmesi veya sübvanse edilmesi yönünde bir çalışmanız mevcut mu? Yine, son üç yılda inşa edilen konut projelerinde ev içi erişilebilirlik, kapı genişliği, bunlardan biraz bahsettiniz ama uyum oranı nedir? Tespit edilen eksiklerin giderilmesine yönelik süreçleri nasıl işletiyorsunuz? Yine, mesela Ankara'da adliye konusunda bir çalışma var biliyorsunuz, Ankara Adliyesi, bu adliyenin erişilebilir olmadığıyla alakalı bizlere gelen bilgiler var, daha önce de Komisyonumuzda Adalet Bakanlığına iletildi, bu konuda ben de ifade edeyim, biz projenin tekrar bu bağlamda gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ankara Adliyemiz Türkiye’nin en büyük adliye binalarından birisi olacak, bunun da standartlarının tekrar TOKİ tarafından kontrol edilmesi ve Türkiye'de uygulanan… TOKİ de var işin içerisinde.

TOKİ BAŞKAN YARDIMCISI DURSUN BAŞTÜRK - Yenimahalle’de yapılan adliye binasından bahsediyoruz değil mi?

OTURUM BAŞKANI JÜLİDE SARIEROĞLU - Evet, TOKİ de var diye Bakan Bey'le de konuştuk, oradan da geldiler. Bu tarz yapılan kamu binalarıyla alakalı da söyleyeyim, bu konuda bir hassasiyet ya da bu konuda standartlar var mı diye soruyu da genişletmiş olayım. Ben Komisyon uzmanlarımız tarafından iletilen hususları kısaca özetlemeye çalıştım.

Şimdi Aylin Hanıma sözü veriyorum.

Buyurun.